Hades 2 – İnceleme

İkinci oyun, birinci ikilem…

Hades 2 bir devam oyunu olmasıyla kuruluşundan bu yana geçen 16 yılda karşımıza salt tek atımlık yapıtlarla çıkan Supergiant Games için bir birinci. Oyunu da bence bu bilginin yarattığı çerçeve içerisinden tartışmak, bir eser olarak güçlü yanlarının ve bir yapıt olarak kusurlarının bundan kaynaklandığını görmek gerekiyor. Birinci Hades, olağan koşullar altında büsbütün oynanış odaklı olması beklenecek Roguelite tipinde öykü ipliklerini ortalara ustalıkla dokuyan ve de bunu oyunun bitmeyen doğasıyla hiçbir halde çatışmadan yapan bir oyundu. Bu bağlamda bir tasarım dehası barındırmasının yanı sıra Yunan mitolojisi üzerinden epik ve bulutların üzerinde değil, samimi, içine girmesi ve empati kurması kolay bir kıssa anlatıyordu. Doyamayarak ulaştığınız o an nihayet gelip, oyunun anlatısı kendini tükettiğinde ve sahneyi büsbütün oynanışa bıraktığında beşere biricik bir deneyim yaşadığını bilmekten gelen o huşuyu Supergiant farkıyla veren bir oyundu. Hades 2 de oynanış tarafında pek çok şeyi benzersiz kotarıp bu son konuda noksan kalıyor ve en üzücü tarafı da bu kaçınılmaz durumu oyunu oynamaya başladıktan kısa bir mühlet sonra görebiliyorsunuz.

Öyle bir geçer vakit ki…

İlk Hades, asi ve zıpır oğlan Zagreus’un, katı ve inatçı baba Hades’in elinden kaçıp konuttan başka annesi Persephone’yi görmeye gitmesini anlatıyordu. Tartarus, Asphodel ve Elysium’u aşan, yolda kurtlarla cebelleşip kamyoncularla güreşen Zag, bir yeraltı rabbi olmasından kelli annesiyle yalnızca kısa bir mühlet hasret giderebiliyor ve ardından el mahkûm babasının hanesine, öteki bir gün tekrar kaçmak üzere geri dönmek durumunda kalıyordu. İlah soyundan da gelse, genç bir adamın ebeveynine olan sonsuz hasretini sonsuz bir arayışla gidermeye çalışmasında kudretli bir sadelik vardı. Bu sadelik de oyunun tekerrüre dayalı oynanışına cuk oturuyordu. Dünyayı kurtarmaya çalışmıyor, ailemize kavuşmaya uğraşıyorduk. Hades 2’deyse tam bilakis, dünyayı kurtarmaya uğraşıyoruz; çünkü Olimposluların geçmiş devir ismini tarihten silip, cismini de lime lime ettiği vakit kavramının mitolojik tezahürü Chronos, ikinci oyunun başlangıcından çok öncesinde geri dönerek Hades’i ve Zagreus dahil hanesindeki öteki herkesi esir almış. Bununla da yetinmemiş, müttefiklerini toplayıp Olimpos’a topyekûn akın başlatmış. O ortada da Hades’in bebek kızını emanet ettiği Hecate, Melinoe’yi ailesini zorba dedesinin elinden kurtarsın diye eğitip bugünlere getirmiş. Başlat tuşuna bastığımız da anda da Hades’in öteki çocuğunun denetimini devralıyor, Hades 2’nin öyküsünü en tabandan en zirveye, birinci bölgelerde tekrar tekrar ölmekten son düşmanı saniyeler içinde eritmeye giden uzmanlık yolunda ilerletmeye süratli bir halde başlıyoruz.

Daha bu birinci anlarda “Kronos’a ölüm!” cümlesi Melinoe’nin ağzından dökülüyor ve oyun boyunca tekraren gerek o gerek diğerleri tarafından tekrarlanıyor. Hades 2, tıpkı birinci oyun üzere karargâhta yoldaşlarla ve macerada karşımıza çıkan üçüncü partilerle kısa diyaloglar üzerinden, hiç lakin hiç sürat kesmeden anlattığı ve damlata damlata göl etmeye çalıştığı bir anlatıya sahip. Yeniden evvelden yaptığı biçim yaradanlara ek olarak onların gazabına uğramış gariban mitolojik karakterlerin de kıssalarını tragedyalarında kaldıkları yerlerden, ufak tefek yorumlar katarak, kıvrak bir yazımla oyuncuya aktarmaya uğraşıyor. Bunu yaparken de mitolojideki ayrıntılara hiç beklemeyeceğiniz kadar sadık kalıyor. “Böyle bir şey var mıymış?” diye açıp bakacağınız pek çok noktada nitekim de o denli bir şey olduğunu görüyorsunuz. Supergiant muharrir grubunun mevzubahis ufak tefek ayrıntıları kendi inisiyatifleriyle yeşertip, olgunlaştırıp, oyunun anlatısına yedirdiği çok nokta var. Lakin epey itinaya karşın Hades 2 yazımını lakin bir yere kadar umursatmayı başarabiliyor.

Bunun sebebi, Supergiant’ın bu oyunun tonunu birincisi kadar başarılı bir halde ayarlamayı başaramamış ve üzerine tekerrüre dayalı oyun mantığına da başarılı yedirememiş olması. Birinci oyunda kıssa ve karakterler kendilerini fazla ciddiye almıyorlardı ve yazım da çağdaş bir lisana, kolay hazmedilir, kısa diyaloglara sahip olduğundan kendi başına ele alındığında çok yüksek bir kalite ortaya çıkarmıyordu. Lakin bu, oyunun süratli temposunu ve yüksek keyfini baltalamamak ismine yapılmış şuurlu bir tercihti, anlatıyı ilgi cazibeli kılan şeyler sahip olduğu yapının yenilikçiliği ve Zagreus’un alttan alta tam bir trol olmasının getirdiği cümbüştü. Dahası Hades’in öyküsü ciddiyeti elden bıraktığı anlarda bile Zagreus’un Persephone’ye duyduğu hasreti gözden kaçırmadığı için, onca geyiğin ortasında kıssanın duygusal çekirdeği ziyan görmüyordu.

Hanım bu nektarın tadı bir garip mi?

Bu kıvam ikinci oyunda tutturulabilmiş değil; bahis rabler ortasında topyekûn savaş düzeyine genişleyince hem birinci oyunun sadeliği yitiriliyor hem de bu önemli bahisle Olimposluların ortalıkta rengarenk birer moda ikonu üzere dolaşarak yarattığı ferah ton, en başta yüzey rotasında Olimpos’a biz gidip en büyük tehditleri tekrar biz ortadan kaldırdığımız için uyuşmuyor. Kelamda öteki rabler da savaşıyorlar, bize dağın öbür taraflarında ellerinin dolu olduğu falan söyleniyor lakin oyunun bunu kurgulayış formu hiç inandırıcı değil. Koskoca Zeus yüzey rotasının kim olduğunu söylemeyeceğim lakin bütün Olimpos ahalisini ilgilendiriyor olması gereken kesin düşmanıyla biz savaşırken gelip, iki yıldırım atıp “Tamam, bundan sonrası sende” diyerek gidiyor. Olaylar silsilesini çerçeveleyen büyük konsept bu kadar çiğ kalınca da karakterler ortasındaki, aslında hiç de kötü yazılmamış diyalogların tesiri çok azalıyor. Üzerine oyun, ivedilikle, göz devirten ve daha berbatı oyunun genel yapısını göz önünde bulundurunca geldiğini kilometrelerce öteden görebileceğiniz bir final yapıyor.

Ana karakterimiz Melinoe de Hecate’ye emanet edildiği noktadan itibaren var oluşunu zapt altına almış tek bir gaye uğruna yetiştirildiği ve mizacı da ağabeyine benzemediği için, Zagreus’un birinci oyundaki muzip fonksiyonunu kesinlikle devralmıyor. Bu mutlaka kendi başına bir eksi değil ve karakterin dişi bir Zagreus kopyası olmasını muhakkak beklemiyordum. Lakin Zagreus Olimpos işgal altındayken rablerin ayranım dökülmesin modunda olmasını tiye alarak tondaki garipliği egale edebilirdi. Melinoe hiç de bunu yapacak bir halde yazılmadığı için bu türlü bir yola sapılmıyor. Sonuç olarak da Hades 2, birinci oyunun bilakis, öyküsünün kesimlerini muntazam bir formda birleştirmenin çok uzağında. Sönük kapanışın mazereti cılız diyaloglarla bulunmaya çalışılırken bize de birinci oyunun uyandırdığı hisleri geri çağırmak için açıp In the Blood’ı tekrar dinlemek kalıyor.

Bir cins daha… (Hayır Civilization’da değiliz)

Amma velakin, benim Hades 2 hakkında söyleyebileceğim tüm olumsuz şeyler burada bitiyor. Oyun yazımını ne kadar eline yüzüne bulaştırdıysa, temel oynanış döngüsünü de o kadar âlâ bileyip ustura kadar keskin kılmış. Hades, benim Roguelike/Roguelite cinslerine bulaştıran oyun olarak, ikinci etabında da mevzubahis janrlar dahilinde gördüğüm en güzel temel oynanış döngüsüne sahip. Her bir hızlı çeşidin mekaniği de keyfi de bol. İki rotadan her biri yarımşar saatlik oturumlarla tamamlanabiliyor fakat oyun seansınız asla o yarım saatle kalmıyor ve oyunun bunu çok katmanlı bir mekanikler ve sistemler bütünüyle sağlayabilmesi ayrıyeten takdire şayan. Ben dikkat bozukluğundan mustarip bir beşerim; oynadığım oyun çok karmaşıklaştığı noktada kulaklarımdan duman çıkmaya başlıyor ve bir geriye çekilip soğuma muhtaçlığı hissediyorum. Mesela Baldur’s Gate 3 üzere bir oyun oynarken, oyunun sıktığı için falan değil de bolluğu rahmetiyle başa çıkamadığım için, dövüşleri yahut diyalogları gözümde büyütüp ortamdan kaçabiliyorum. Hades 2 ise halihazırda aslında süper olan birinci oyunun oynanışına o kadar hoş kat çıkmış ve o çıktığı katları o kadar optimum bir süratte sunuyor ki oyunun başına birinci oturduğum gün 12 saatimi yemiş. Cinsin Dead Cells kadar kaliteli bir örneğinde bile şanssızlıkla kısa kesilen bir tıbbın akabinde oyundan çıkasınız gelir ya hani? Bu bende Hades 2’ye anca 70-80 saat civarı mühletlere vardıktan sonra, o da artık içeriğin tabanını sıyırmaya başladığım için olabildi. Çünkü oyun daima üzerinize yeni bir silah, yeni bir sistem, yeni bir mekanik ve işinizi kolaylaştırmanın öteki otantik yollarını sunarken daima birebir oyun şekillerine takılıp kalmayın diye rastgele bir silaha ekstra gereç teşviği de veriyor. Ha lakin inat eder, evvelki çeşit kurduğunuz karakterin büyük oranda çok benzerini tekrar tekrar kurarak oynamak isterseniz diye bunun yol yordamını da bünyesinde barındırıyor.

Bu ortada evet, daima kısa kısa bahsedip geçtim lakin oyunda artık iki farklı rota var. Biri Erebos’tan başlayıp Tartaros’a uzanan yeraltı rotası, başkası de Efira’dan start alıp Olimpos’un tepesine varan yüzey yolu. Her iki de rota tekrar dörder biyoma bölünmüş vaziyette fakat biyomlar ortasında daha keskin farklar var. Örneğin Erebos’ya yol birçok sefer ikiye ayrılır ve her minik alanda birer ödül bulunurken, Matem Bahçeleri’nde birden fazla ödül çok daha büyük harita modüllerinde ortalığa saçılmış halde bekliyor, Efira’daysa kent meydanında 10 kadar kapı oluyor, ortalarından 6 adedini seçip ödüllerimizi ona nazaran belirliyoruz. Her biyomda ya dikkatimizi üzerinde tutmamızı gerektiren ya da düşmanlara karşı kullanabileceğimiz etraf faktörleri de oluyor. Bu stil ince dokunuşlar, rotalardan birinde kendinize koyduğunuz hedefe ulaşamaz da şevkinizi kaybederseniz, başkasına geçtiğinizde taze bir akışla karşılanmanızı garanti altına aldığından oyunun bağlayıcılığını hayli yükseltiyor.

Omega Melinoe, Beta Kronos’a karşı

Oyunun oynanışındaki en büyük değişiklik büyü sistemi. Melinoe kendince çok atik bir tanrıça olsa bile Zagreus üzere Hermes’e özenmiyor. Dash özelliğini üçlü beşli kullanamıyor, ortalarda anlık da olsa beklemek zorunda. Bunun yerine başka bir kaynak kullanan büyüleriyle düşmanların canına öteki diğer biçimlerde ot tıkamaya odaklanıyor. Evvelki oyunda da kimi silahlarımızın akın tuşlarına basılı tutarak kullanabildiğimiz ekstra hareketleri vardı lakin Hades 2’de bu bir standart haline gelmiş vaziyette. “Omega” ismiyle anılan bu hareketler yavaş olmalarının yanında büyü kaynağı da kullanıyorlar ve gerçek lütuflarla birleştirildiklerinde farklı oyun usullerine kapı aralıyorlar. Dahası, Zagreus’ın kan taşının bilakis Melione’nin tılsımı muhakkak bir alana giren düşmanların hareket suratını çok yavaşlattığı için savaş alanında olan bitene ahenk sağlamak yerine ona hükmetmek odaklı oynayabiliyorsunuz.

Oyunun birinci oyundan ayrıştığı bir öteki noktada da karargahınızda etkileşime geçtiğiniz meta gelişim sistemlerinin karakterinize düz istatistiki ilerleme sağlamak yanında farklı bonuslar ortasından seçim yapmanızı da talep etmesi. Melinoe Alemiayrım’daki cadı kazanında, bir kez yapıldığında kendisine kalıcı avantaj sağlayacak efsunlar yapabiliyor. Fakat bir de Gerine ismiyle anılan kart destemiz var. Gücüne nazaran kesin sonu 30 olan idrak puanından yiyen bu kartlarla desteler hazırlıyor ve oyun üslubumuzun bir kısmını daha maceraya atılmadan, hatta silahımızı bile seçmeden burada oluşturuyoruz. Örneğin büyü kaynağını hiç edecek bir silahla oynama planımız varsa pasif olarak büyü dolduracak bir kart seçmek mantıklı. Omega hareketlerini nişanlamak gerekecekse onları şarj ederken vakti yavaşlatan ve şarj müddetini kısaltan bir kart kombosu uygun gidiyor. Başta tek hareket üzerine ağırlaşmak yerine hareket setinin tamamını kullanacak bir usul oluşturduysak kombo yaparken kritik vurma talihini artıran bir kartımız da var. Düşmanların hareketlerini onlardan rahatlıkla kaçacak kadar uygun ezberlediysek işleri hızlandırmak için dirilme hakkı kalmadığında hasarı coşturan kartı tercih edebiliriz, üzere gibi. Gerine sistemi oyun üslubunuzdaki boşlukları doldurup galibiyetinizi bilginizle garantilemenize imkan sağlayan bir öteki sistem olduğu için hem olasılıkları hem de keyfi artırıyor.

Estetikle ferahlamak

Sanat tasarımı, ses, müzik ve seslendirme taraflarında Supergiant tekrar elinden geleni arkasına koymamış. Son devirde grafiklerini ve sanat dizaynın beğendiğim ne kadar fazla oyunda renk paletinin ruhumu çürüttüğünü düşününce nihayet, böylesine canlı ve şıkır şıkır bir oyun oynama bahtına erişmiş olmak bana Hades 2’yi ekstra sevdiriyor. Karakter portreleri, art planlar, animasyonlar, efektler o kadar hoş ki… Ayrıyeten birinci oyundan bu yana ilerleme de kaydedilmiş ki bu birinci anda pek fark edilmiyor. Birinci Hades her ne kadar mükemmel yaşlanmış bir oyun olsa bile ikisini açıp yan yana koyunca Hades 2’nin birinci oyunun görselleri üzerine pek de bir şeyler koymayı başarabildiği ayyuka çıkıyor. Oyunun görsellikteki tek kusuru, klavye & fareyle oynarken bütün o renk cümbüşünün ortasında fare imlecinin kaybolabilmesi. Erişilebilirlik ayarlarında imlecin rengini değiştirme opsiyonu sunmuşlar lakin bence renk değiştirmeyle olacak iş değil, direkt imleci büyütme opsiyonu konması lazım.

Seslendirmeler de oyunun estetiğine yaraşır hoşlukta. Hani yalnızca performansların yeterli olmasından da bahsetmiyorum, çabucak hemen tüm karakterlerin sesleri en az çehreleri kadar hoş ve berrak. Bir tek Kronos’un sesi kulak tırmalıyor fakat öyküsünün bayıklığının yanında sorun değil. Müzikler de tekrar Supergiant’ın gediklisi Darren Korb tarafından yapılmış. Kelamlı kelamsız her kesim kusursuz ve kendi içlerinde muazzam bir çeşitlilik barındırıyorlar. Tek sorunum kapanış müziğiyle bile o denli aman aman bir duygusal bağ kuramamak oldu lakin bu yeniden oyunun yazımından kaynaklı bir sorun, Darren Korb’u bağlamaz. O kötü halde lisana dolanan melodiler bestelemiş mi, bestelemiş…

Hades 2, birincisi üzere yürekten bağlandığım bir oyun olmadı lakin o kadar zevkten dört köşe olarak oynadım ki, aşağıdaki nottan azını bahşedemezdim kendisine. Öyküsünden bu denli beklentim varken ve ivedilikle yazılmış bu türlü bir finalle karşılanmışken bile hayal kırıklıklarımı oynanışın muazzamlığı hatırına ışık süratiyle bir kenara koydum. Mahallî mağazadaki (Steam) fiyatına ve üzerine Türkçe takviyesinin de olmasına bakınca, indirim falan beklemeden yapıştırın, hiç acımayın diyeceğim düzeyde bir oyun.