Kömür üzere yanıyorum OFF OFF
Oyun dünyası yıllar içerisinde hakikaten çok büyük adımlar attı. Bu adımların hepsinin uygun olma ihtimali yok; keza ortada makûs adımlar da vardı. Mikro ödemelerin yaygınlaşması, optimizasyon düşünceleri, erken erişim fazlalığı üzere… Ancak bu berbat adımları bir kenara bırakıp yeterli adımlara odaklandığımızda, benim için en kıymetlilerinden biri mutlaka bağımsız oyunların sayısının artmış olması. Steam datalarından örnek vermek gerekirse, 2008 yılında platformda toplam 29 oyun yayınlanmış. Bu sayı, 2025 yılında (yılın bitmesine hâlâ dört ay olmasına rağmen) 5821’e ulaşmış durumda. Olağan o periyot her oyunun Steam üzerinde yayınlanmadığını da hesaba katmak lazım, ama istatistiksel olarak tablo bu.
Off ise işte bu 2008 yılında çıkan ufak bağımsız oyunlardan biri. Steam’de hiçbir vakit yayınlanmamış, onu da belirtmek gerek. Yepyeni Off sadece Fransızca lisanında piyasaya sürülüyor. Kulaktan kulağa yayılarak popülerleşen oyun, 2011’de hayranlar tarafından yapılan İngilizce çeviri sayesinde daha geniş bir kitleye ulaşma bahtı buluyor. Vakitle kült bir klasik haline gelen Off, Toby Fox’un Undertale üzere bir şaheser yaratırken ilham aldığı yapıtlardan biri hâline geliyor.
Gel vakit git vakit, kestirim edileceği üzere Off hiçbir vakit büyük kitlelere ulaşan bir imal olmuyor. Bunun yerine daha küçük ancak sadık bir hayran kümesinin sahiplendiği bir klasik olarak anılıyor. Günümüzde, bağımsız oyunların giderek arttığı bu devirde ise radarın altında kalmış bu türlü bir klasiği tekrar gündeme taşımaya karar vermişler. Birinci çıkışının üzerinden 17 yıl geçtikten sonra, Off sonunda resmi bir İngilizce çeviri ile karşımıza çıkıyor.
Dünyayı Saflaştırmak!
Off, kıssanın temeline baktığınızda epey kolay bir gayeye sahip. Yönettiğiniz karakter The Batter, kasvetten beslenen bu karanlık dünyayı “saflaştırmaya” çalışıyor. Beyzbol oyuncusunu andıran kıyafetleriyle dolaşan The Batter, bu misyonda yol göstericiliği The Judge isimli kediden alıyor. Onun sayesinde üç farklı bölgeye ayrılmış bu küçük kozmosun her birinde birer esirgeyici bulunduğunu ve saflaştırma sürecini tamamlamak için bu üç koruyucunun öldürülmesi gerektiğini öğreniyoruz.
Dediğim üzere, temelde bakıldığında Off’un emeli hayli kolay. Fakat oyunun kült bir klasik hâline gelmesinin nedeni bu kolay emel değil. Asıl gücü, gerisinde yatan derin ve çarpıcı kıssasından geliyor. Siz oyunu oynadıkça bu kıssanın katmanlarını, her yeni bölgede karşınıza çıkan metaforları ve karakterlerin aslında neyi temsil ettiğini yavaş yavaş fark ediyorsunuz. Sonlara yanlışsız bu kesimlerin nasıl bir ortaya getirildiğini görmek hakikaten etkileyici. Spoiler vermeden ayrıntılara girmem imkânsız lakin şunu söyleyebilirim; oyunun son bir saatini ağzım açık biçimde oynadım.
Altında yatan yapısı sayesinde Off, hakikaten rahatsız edici bir oyun olmayı başarıyor. Bir yere girdiğinizde NPC’lerin huzursuz halleri, etrafın bunaltıcı atmosferi ve daha pek çok öge bir ortaya geldiğinde o denli anlar oluyor ki mideniz düğümleniyor. Üstelik bunu tek bir ucuz dehşet tekniği kullanmadan yapıyor. Büsbütün atmosferi cildinizin altına işleyerek sizi ürkütmeyi başarıyor.
Bu ruhsal kaygının en güçlü hissedildiği noktalardan biri ise oyunun gerektiği anlarda dördüncü duvarı yıkması. Örneğin The Batter ile The Judge’ın karşılaştığı birinci sahnede oyun sizden bir isim girmenizi istiyor. Ben doğal olarak karakterime “Goyun” ismini verdim. Lakin The Batter’ın ismi değişmedi; onun yerine şu diyalogla karşılaştım:
TJ: “Ekran başındaki arkadaşının bir ismi var mı?”
TB: “Onun ismi Goyun. Bizimle konuşamaz, lakin görüp duyabilir.”
Daha en başında gelen bu dördüncü duvar kırılması, oyunun geri kalanında da daima içinizi kemiren bir ruhsal tansiyona yer hazırlıyor.
Basit Mekanikler, Derin Bulmacalar
Off, özgününde RPG Maker motoruyla yapıldığı için mekanik tarafında derin bir oynanış sunmuyor. Tekrar üretimi Unity ile geliştirilmiş olsa da, özgününe olabildiğince sadık kalmak ismine bu mekaniklere fazla dokunmamışlar. Sonuç olarak aksiyon tarafı ziyadesiyle sığ kalmış. Sıra tabanlı bir savaş sistemine sahip olan Off’u, neredeyse hiç taktiksel derinlik gerektirmeden oynayabiliyorsunuz. Her bölgede yanınıza katılan doğaüstü varlıklarla hayaletleri ve öteki yaratıkları temizliyorsunuz.
Kâğıt üzerinde her düşman tipinin kendine has bir zayıflığı var; teoride sizin de bu zayıflıkları kullanarak taktiksel savaşlar vermeniz gerekiyor. Lakin işin pratiğine geldiğinizde ortada önemli bir hayal kırıklığı var. Oyunda rastgele bir zorluk seçeneği bulunmuyor ve savaşların neredeyse tamamını sırf saldır komutuna basıp ortada bir can yenileyerek rahatlıkla geçebiliyorsunuz. “Ben taktik yapayım, düşmanın plastiğe olan zayıflığını değerlendireyim” derseniz de maalesef oyun sizi ödüllendirmiyor. Bu biçim ataklar sırf savaşın müddetini uzatmaktan öteye geçmiyor.
Off’un oynanış tarafını kurtaran şey ise bulmacalar. Birinci kısımlarda karşınıza çıkan bulmacaların mantığı epeyce kolay. Duvarda yazan numaraları, numpad sisteminde dizilmiş kutular üzerinden yanlışsız sırayla girmek. Oyunun sonuna kadar bu numara sıralama bulmacaları karşınıza çıkmaya devam etse de süreç boyunca pek çok farklı bulmaca mekaniğiyle de karşılaşıyorsunuz. Bilhassa son iki saate geldiğinizde, yanınızda bir not defteri ve kalem bulundurmanızı şiddetle tavsiye ederim.
Sıra tabanlı dövüşler ve bulmacalar dışında Off’un “oynanış” açısından sunduğu fazla bir şey yok. RPG Maker motorunun teknik kısıtlamalarını büsbütün bulmacalar ve atmosfer üzerinden kapatıyor, üstelik bunu çok da âlâ yapıyor. Kimi bulmacalar nitekim baş patlatacak kadar sıkıntı, bazıları ise sadece ufak bir ayrıntısı gözden kaçırdığınız için güç üzere görünen fakat aslında kolay tahlillere sahip olan cinsten. İstikrarı öylesine düzgün kurulmuş ki, oyunun hiçbir evresinde oyuncuyu buhrana sokmuyor.
El Üretimi “Rahatsız Edicilik”
Off, göze güzel gelen piksel sanatına ya da itinayla hazırlanmış etraf dizaynlarına sahip değil. Piksel kullanılan yerlerde bile tartı, sırf kıymetli karakterlerin dizaynlarına verilmiş. Çevreler ise birden fazla vakit sırf “orada olsunlar” diye eklenmiş üzere duruyor. Bu da oyuna hafif garip bir his katıyor. (Something feels OFF, eheh.) Buna rağmen savaş ekranındaki karakter çizimlerinde muhakkak bir emek göze çarpıyor. Düşman dizaynlarına baktığınızda hem ürküyorsunuz hem de rahatsız oluyorsunuz. Müzikler ve seslerin gerçek kullanımıyla birlikte atmosfer daha da güçleniyor. Her ne kadar müzik tarafında bir Undertale ya da Omori kalitesine ulaşmamış olsa da, genel olarak beğendiğimi söylemeliyim.
Yıllanmış Bir Şarap…
Sonuç olarak Off, oynanış derinliğiyle sizi tavlamaya çalışan bir oyun değil. Ne göz kamaştırıcı grafiklere sahip ne de aksiyonuyla sizi sandalye kenarına kilitleyecek. Fakat atmosferi, alt metinleri ve sizi daima huzursuz eden kıssa yapısıyla eşsiz bir tecrübe sunmayı başarıyor. Onu hâlâ konuşulur hale getiren şey de bu zati.
Kimi vakit boğucu, kimi vakit rahatsız edici, kimi vakit da “ben ne oynuyorum şu an?” dedirten bir seyahat bu. Şayet Undertale ya da Omori üzere üretimleri sevdiyseniz, onların köklerini görmek için Off’a kesinlikle baht verin.
