Eski Savaş Uçaklarında Makineli Tüfekten Çıkan Mermiler Nasıl Pervaneye Çarpmadan Hedefe Gidiyordu?
Ön tarafta süratle dönen dev bir pervane var, silah namlusu ise tam onun gerisine yerleştirilmiş ve ritmik biçimde ateş ediyor. Her tetiğe basıldığında mermilerin pervaneye çarpıp onu parçalaması gerekmez mi?
Tarihi savaş uçaklarında bu sorunu çözen mühendislerin sırrı neydi?
Hem mekanik hem de kusursuz zamanlamanın harmanlamasından ortaya çıkan sonucu detaylandırıyoruz.
Tarihsel süreçte başarısız denemeler de oldu.
Birinci Dünya Savaşı’na kadar uçaklara makineli tüfek eklemek büyük bir meseleydi. Pilotlar, pervaneyi korumak için silahlarını çoklukla kanatlara yahut yan tarafa monte ediyordu ancak en tesirli atış doğrultusu uçağın burun kısmıydı.
Yani pilot, düşman uçağına tam gaye alıp ateş etmek istediğinde silahın direkt pervane ile hizalanması gerekiyordu. İşte bu noktada mühendisler, pervaneye çarpmadan mermi sıkmanın bir yolunu bulmak zorundaydı.
İlk başlarda epey ilkel tahliller denendi. Fransız Pilot Roland Garros, pervanenin kimi kısımlarına çelik plakalar ekleyerek mermilerin çarptığında taraf değiştirmesini sağladı. Bu yol de hem merminin isabet oranını düşürüyor hem de pervaneye ziyan veriyordu. Çelik plakalar her vakit işe yaramıyor ve bazen mermiler geri sekerek uçağa ziyan veriyordu.
Asıl ihtilal ise Alman Mühendis Anthony Fokker tarafından geliştirilen senkronizasyon mekanizması sayesinde gerçekleşti.
Senkronizasyon sistemi ile kusursuz zamanlama yapıldı.
Fokker’in geliştirdiği sistem, makineli tüfeği motorun krank miliyle senkronize eden bir düzenekti. Bu sayede makineli tüfek sırf pervanenin tam açık olduğu anlarda ateş ediyordu. Motor mili döndükçe, bağlı olduğu özel bir kam mili yahut dişli sistemi makineli tüfeğe sinyal gönderiyor ve tetiğin hakikat vakitte çekilmesini sağlıyordu. Böylelikle mermi, pervaneye denk gelmeden maksada hakikat yol alıyordu.
Bu sistem o kadar başarılıydı ki Almanlar Birinci Dünya Savaşı’nda Fokker Eindecker uçaklarıyla hava üstünlüğü sağladı. Kısa müddet içinde müttefikler de misal sistemler geliştirdi ve modern hava savaşlarında pervaneli uçakların önüne makineli tüfek yerleştirmek standart hâle geldi.
Günümüzde kullanılan alternatif sistemler
Günümüzde, klasik pervaneli savaş uçakları neredeyse büsbütün jet motorlarına yerini bırakmış olsa da hâlâ birtakım askerî ve sivil uçaklarda bu teknolojiye rastlamak mümkün.
Modern uçaklarda ise senkronizasyon sistemleri yerine farklı tahliller geliştirildi. Pervane ile hizalamak yerine, makineli tüfekler direkt kanat altına monte edilerek çarpışma riski büsbütün ortadan kaldırıldı.
Bir yandan da ateşleme sistemleri büsbütün bilgisayar kontrollü hâle getirildi. Tekrar de kimi nostaljik yahut eğitim gayeli kullanılan pervaneli uçaklar hâlâ senkronizasyon sistemlerini kullanıyor.
İşte tarihin akışını değiştiren teknik ayrıntılardan biri daha!
Bir de bu açıdan bakalım:
