İki Uçağın Havada Birbiriyle Çarpıştığı ve Tek Bir Kişinin Bile Kurtulamadığı Überlingen Faciası: Peki Buna Sebep Olan Ne?
Uçak kazalarına bilhassa içinde bulunduğumuz son periyotta hayli aşina olduk. Pilotların yanlışları, teknik arızalar, hava denetimindeki yanlış irtibat üzere birtakım sorunlar, çeşitli kazaları beraberinde getirebiliyor.
Bundan yaklaşık 23 yıl evvel de Almanya’nın Überlingen kenti üzerinde uçan iki uçak, ölümcül bir faciaya şahit oldu. Uçakların içindeki herkes hayatını kaybetti ve bu taşıtlar artık kullanılamaz hâle geldi.
Peki tam olarak neler oldu?
Her şey 1 Temmuz 2002 gecesi gerçekleşti.
Rusya’nın Moskova kentinden İspanya’nın Barselona kentine giden ve Bal Bashkirian Airlines’a ilişkin Tupolev Tu-154 isimli uçak, 2 pilot ve 69 yolcu ile gökyüzünün semalarında süzülüyordu. Yüksekliği ise yaklaşık 36.000 feetti.
Tesadüfen tıpkı dakikalar içinde bir DHL kargo şirketine ilişkin Boeing 757 uçağı da birebir istikamette seyrediyordu. Peki buna sebep olan neydi yahut kimdi? Ne yazık ki bu yanılgı, İsviçre’nin hava trafiğinden sorumlu Peter Nielsen’dan kaynaklanmıştı.
Aslında Peter, o akşam birçok sistemi manuel olarak yönetmeye çalışıyordu ve denetim odasında da tek başınaydı. Yani yanında fikir danışabileceği yahut ona yardımcı olabilecek yetkili biri yoktu.
DHL uçağının pilotları, 1 Temmuz gecesi yakıt tasarrufu sağlamak istedikleri için 36.000 feete çıkma müsaadesi istedi.
Peter ise bu isteklerini kabul etti. Ama tıpkı dakikalarda Tupolev Tu-154 uçağı da 36.000 feetteydi. Hava trafiği sorumlusu bir müddet sonra iki uçağın birebir irtifalarda olduğunu fark etti lakin biraz geç kalmıştı. Büyük bir panik ile Tupolev Tu-154 uçağına acil bir biçimde alçalması gerektiğini iletti.
Öte yandan aslında havacılıkta mümkün çapışmaları yahut kazaları önlemek için TCAS (Trafik Çarpışma Tedbire Sistemi) kullanılır.
Bu sistem şayet uçaklar birbirlerine tehlikeli derecede yaklaşırlarsa devreye girer ve süratli bir biçimde pilotları uyarır. Olayın devamında ise Tupolev Tu-154’ün pilotları, sistemin yükselme talimatını değil, Peter’in alçalma talimatını uyguladı.
Ayrıca TCAS’ın talimatlarını duyan başka uçağın pilotları da neredeyse tıpkı dakikalarda alçalmaya başladı ve tüm bu yanlışlar silsilesi, iki uçağın da havada kesişmesine sebep oldu.
Yani 1 Temmuz 2002 gecesi, Überlingen faciası yaşandı ve büyük bir patlama sesi duyuldu. Boeing 757’nin kuyruğu, Tupolev Tu-154’ün gövdesine girdi. İki uçak da havada parçalandı ve yerleşim yerleri yakınlarına düştüler.
Ne yazık ki uçaklardan sağ kurtulan tek bir insan bile olmadı.
Bu dehşet verici olaydan sonra ise milletlerarası havacılık kuralları değişime uğradı. Artık hava trafik denetim talimatları ile Trafik Çarpışma Tedbire Sistemi şayet ki birbirine zıt düşerse, pilotlar sadece TCAS’ı dinlemek ve onun talimatlarına uymak zorunda olacak.
Özetle küçük üzere görünen bir kusur, birçok insanın vefatına ve iki uçağın büsbütün kullanılamaz hâle gelmesine sebep oldu. Ancak bu kaza, havacılık dalında güvenlik tedbirlerinin artırılmasına ve bazı kuralların değişmesine de olanak sağladı.
Uçak kazaları ile ilgili ilginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz:
