Rusya, Dünya’nın En Derin Çukurunu 20 Sene Kazmasına Rağmen Neden Mühürlemek Zorunda Kaldı?
Dünya’nın şu anda bilinen en derin noktası Mariana Çukuru. Fakat buradan daha derin olan bir yer olduğunu söyleseydik? Pek fazla insanın bilmediği bu yer, aslında Rusya tarafından yarım kalmış bir proje.
Kola Harika Derin Sondajı ismindeki bu proje ile Rusya, gerçek manada Dünya’nın en derin noktasına ulaşabilen ülke olma hayalini kuruyordu. Doğal birtakım durumları hesaba katmadan…
Sanıldığı kadar kolay olmayacak bu proje, nihayete de eremeyecekti. Rusya, bu derin çukuru “mühürleme” kararı aldı ve sonsuza dek bu projeyi rafa kaldırdı. Pekala lakin neden?
Yaklaşık 12 km derinliğe sahip Kola Harika Derin Sondaj Kuyusu, insan eliyle yapılmış en derin çukur.
Dünya’nın yüzeyinin altındaki gizemli dünya, her vakit insanoğlunun en merak ettiklerinden birisi oldu. Kola Sondajı ise bu gayretlerin en unutulmaz örneklerinden birisi olarak hem Sovyetler Birliği’nin bilimsel hırsını hem de insanın keşif tutkusunu gösterdi.
Soğuk Savaş’ın gergin atmosferinde ABD ile Sovyetler Birliği ortasındaki rekabet, sırf uzayla hudutlu değildi. İki üstün güç, Dünya’nın derinliklerine inmek için de bir yarışa girmişti. Sovyetler, Dünya’nın en derinine giden ülke olma hayalini kurduğu için bu meydan okumayı da Kola Yarımadası’nda başlatmıştı.
Burası, Rusya’nın kuzeybatısında, Norveç hududuna yakın bir yerde bulunuyor.
Tam 20 sene boyunca Rusya’yı uğraştıracak Kola Üstün Derin Sondajı, dünyanın en derin insan imali deliği olma unvanını kazanarak jeolojik keşiflere ışık tutma gayretinde da değerli bir adım oldu. Başta bilim insanlarının hedefi, Dünya’nın mantosuna ulaşmaktı. Zira buraya ulaşmak, zelzeleler ve volkanik aktivitelerin kökenlerini çözmek için de kıymetli bir adım olacaktı.
Ancak bildiğimiz üzere manto, Dünya’nın en büyük kaya katmanıdır. Daha bugüne dek içini delmek pek mümkün olmamıştı.
Kola Muhteşem Derin Sondajı, 12.262 metre derinliğe sahip, yapay olarak oluşturulmuş en derin delikti. Az buz bir şey sanmayın, Everest Dağı’nın yüksekliğinden bile daha derin bir uzaklıktan bahsediyoruz.
Sondajın en derin noktalarında şaşırtan bulgulara rastlandı.
Bilim dünyası için epeyce değerli olan bu gelişmelerden birisi, 6.700 metreye kadar uzanan mikroskobik plankton fosillerin keşfedilmesiydi. Bu fosiller, inanılmaz derecede yüksek sıcaklıklar ve basınçlar altında korunmayı başarmıştı. Bu keşif, biyolojik ömrün en beklenmedik şartlarda bile hayatta kalabileceği fikrini güçlendirdi.
Aynı vakitte sondaj, Dünya’nın iç yapısı hakkında fevkalade bilgiler elde etmemizi de sağlamıştı. Mesela granit kayacın 6 kilometreden daha derinlere kadar uzandığı tespit edilmişti. Ki bu, levha tektoniği teorisinin doğruluğunu kanıtlayan değerli bir bilgi oldu.
Bu seyahat, beklenmedik zorlukları da beraberinde getirdi.
Sondajın derinliği arttıkça, sıcaklık da beklenmedik formda yükseldi. Başta derinliklerin 100 derece civarlarında olması bekleniyordu. Lakin kazma ilerledikçe, sıcaklık 180 derece düzeylerine çıktı. Bu sıcaklık, mevcut ekipmanların dayanabileceği bir sıcaklık değildi. Bu zorluklar, giderek çoğaldıkça projenin sürdürülebilirliği tehlike altına girmeye başladı.
1984’te, sondaj sırasında yaşanan büyük bir ekipman arızası, çalışmalara bir yıl orta verilmesine sebep oldu. Akabinde Sovyet bilim insanları, yeni bir istikamet üzerinde çalışmalarına devam etseler bile sıcaklık da artmaya devam etti. Projenin gidişatı ise meçhuldü.
Ekipman yetersizliği ve ısı düzeyi, projeyi durdurma sebepleri oldu.
Çukur kazıldıkça ulaşılan nokta, artan sıcaklıklardan ötürü dayanılmaz bir hâle gelmişti. Bu kadar ısıyla müsabakayı varsayım etmeyen uzmanlar, yetersiz ekipmanlar karşısında projenin gidişatı hakkında endişelenmeye başladılar. Doğal tüm bu sebeplerden ötürü da 1992’de projeyi durdurmak ve deliği mühürlemek zorunda kaldılar.
Yalnızca bir mühendislik başarısı değil, bilimsel keşiflere de perde aralayan bir kapı oldu Kola Harika Derin Sondajı. Yer kabuğunu ve Dünya’yı daha âlâ anlamamızı sağlayan proje, temelinde bilim dünyası için de bir hayal kırıklığıydı. Zira proje devam etseydi, şahit olacağımız ve şaşıracağımız pek çok gelişme de yaşanacaktı.
Bugün, turistler için vazgeçilmez bir alan olan Kola Yarımadası, hâlâ keşfedilmeyi beklercesine öylece duruyor. Büyük mühendislik zorlukları ve çeşitli pürüzlerle karşılaşılsa da bu projeler, merak ettiğimiz soruların yanıtını verebilecek. Doğal ne vakit olur, onu bilemiyoruz!
İlginizi çekebilir:
