Üniversite Ders Kodlarında Gördüğümüz “101, 201” Gibi Sayılar, Tam Olarak Ne Anlama Geliyor?
Üniversiteye ilk başladığımızda ders seçimi yaparken derslerin çeşitli kısaltmalarını görürüz. Transkriptimizde de gördüğümüz “ECO101” ve “MAT101” üzere ders kısaltmalarında bulunan “101” tabirine yakından bakalım.
Şüphesiz ki liseden üniversiteye geçtiğimizde içimizi büyük bir heyecan kaplıyor. Bilhassa üniversite için kent değiştiren öğrencilerin yaşadığı heyecan ve telaş, birçoğumuza tatlı geliyor.
Ancak okullar başlamadan evvel ilk kez ders seçimi yapan öğrenciler, seçecekleri derslerin yanındaki ders kodlarını gördüklerinde biraz şaşırabilirler. Örneğin üniversiteden üniversiteye farklılık gösteren sosyolojiye giriş dersi için “SOS101” ve İngilizce dersi için “ING102” kodu, biraz baş karıştırıcı olabilir. İçeriğimizde bu kodların ne manaya geldiklerine bakacağız.
Bu uygulamanın başlangıç tarihi pek de yakın değil.
1920’lerin son yıllarında Oxford İngilizce Sözlüğü, Buffalo Üniversitesinin ders kataloğunu inceler. İnceledikten sonra fakültelerin giriş derslerinde “101” ibaresini kullandığını görür. Bunun akabinde çeşitli kolej ve üniversiteler, üç basamaklı ders numaralandırma sistemine geçmeye başladı.
Bu üç basamaklı ders numaralandırma sistemi pratik gözükmüş olsa gerek. Zira Kent State Üniversitesi de bu sisteme birinci geçen üniversiteler ortasında. Bu sistemin verimliliği hakkında 1935’te yayımladıkları makale ile karmaşık ders sınıflandırma sisteminden daha sistematik bir sisteme geçişleri vurguluyor.
Artık bu uygulama sayesinde kısıtlı olan ders sayısı daha çok çeşitlilik kazandı ve birçok üniversite, ders kataloglarına özel dersler eklemeye başladı. Lakin bu sistem, vize hususlarının finale dahil olmasının önüne geçemedi ne yazık ki.
Ders sınıflandırmada kullanılan sayıların elbette bir karşılığı var.
Ders kataloglarında gördüğümüz bu kodlar elbette mantıklı manalar taşıyor. MAT101 dersini ele alalım.
- İlk sayı: Dersin kaçıncı sınıfta alındığını gösteriyor. Yani üniversite yılına karşılık geliyor. MAT101 dersi alan biri, üniversitenin birinci yılında verilen dersi alıyor demektir.
- İkinci sayı: Alınan dersin ders içeriğini belirtiyor. MAT101 dersinde hangi hususları göreceğinizi gösterir.
- Üçüncü sayı: Alınan dersteki hususların sıra numarasını gösterir.
Bu terim, akademik alanın dışına taşıp tanınan jargonlar ortasında yer edinmeye başladı.
Etimolog ve editör Benjamin Zimmer, 1972 yılında Times gazetesinde toplumun toplumsal ve ilgi seviyelerinin “Social Relevant 101” isminde bir ders olarak verilmesi gerektiğini keşfediyor. 1960’ların başında bir stand-up gösterisinde ise Woody Allen, “Üniversitede tüm soyut ideoloji derslerini aldım, gerçeklik ve hoşluk, ileri seviye gerçeklik ve hoşluk, orta seviye gerçeklik, Allaha Giriş, Mevt 101 üzere.” cümlesini kuruyor.
Bu örnekler yalnızca yabancı basında değil, birebir vakitte yerel yapımlarda da kullanıldı. Aşk101 isimli Netflix dizisi de bu tabirden faydalanan üretimler ortasında.
Sonuç olarak ders kataloglarında kullanılan bu sayılar o denli anlamsız sayılar değil. İçeriğimizi buraya kadar okuyan üniversite öğrencisi ve mezunlarının transkriptlerine bir göz atması an sorunu.
