Yeni Yıl Neden Farklı Aylarda Değil de 1 Ocak’ta Başlıyor? Aslında Bir Zamanlar Böyle Değilmiş!
“Yeni yıl neden 1 ocakta başlıyor?” Yeni yıl kapıdayken, elbet akıllara gelen en büyük sorulardan biridir. Pekala bunun sebebini hiç merak ettiniz mi?
Neden 1 mart yahut 1 eylül değil de 1 ocak? Ocak ayına özel olan şey ne? yahut buna kim karar verdi?
Gelin, cevaplayalım.
Birçok ülkede yeni yıl, 1 Ocak’ta başlar lakin aslında durum her vakit bu türlü değildi.
Yüzyıllar boyunca bilhassa 25 Mart ve 25 Aralık üzere öteki tarihler, takvimin başlangıcını işaret etti. Ancak uzun müddettir yeni yılın 1 Ocak olmasında kısmen Roma Hükümdarı Numa Pompilius’un hissesi var.
Geleneklere nazaran Roma hükümdarının saltanatı sırasında (MÖ 715-673 civarı) kendisi, Roma cumhuriyet takvimini bir nevi revize etti ve böylelikle ocak ayı, mart ayının yerini yılın birinci ayı olarak aldı.
Aslında bu o periyotta hayli mantıklı bir seçimdi zira ocak ayı, Roma rabbi Janus’un ismini taşıyordu.
Öte yandan MÖ 46’da Julius Caesar tarafından kabul edilen Jülyen takviminde de yılın başlangıç tarihi olan 1 ocak korunmaya devam etti.
Devamında Roma İmparatorluğu’nun genişlemesiyle birlikte Jülyen takviminin kullanımı da yaygınlaştı. Ama MS. 5. yüzyılda Roma’nın düşüşünün akabinde birçok Hristiyan ülke takvimini, dinlerini daha düzgün yansıtacak halde değiştirdi ve 25 Mart ve 25 Aralık, yaygın olarak kabul edilen ve kutlanan yeni yıl günleri hâline geldi.
Sonrasında artık yıllarla ilgili yanlış hesaplamalar sebebiyle Jülyen takviminin ek değişikliklere muhtaçlık duyulduğu anlaşıldı. Bu yanlışın tesirleri de çeşitli olayların yanlış mevsimlerde gerçekleşmesine sebep oldu.
Ayrıca Paskalya tarihinin belirlenmesinde de birtakım sorunlar yarattı.
Böylece Papa XIII. Gregory, 1582’de revize edilmiş bir takvim tanıttı. Gregoryen takvimi 1 ocak gününü yeni yıl başlangıcı olarak kabul etti ve bunun yanında artık yıllarla ilgili meseleler da çözülmüş oldu.
Fransa, İtalya ve İspanya yeni takvimi çabucak kabul eden ülkeler ortasında yer aldı ancak Ortodoks ve Protestan ülkeleri, bu tarihi ve takvimi benimsemekte bir bakıma yavaş davrandılar.
Örneğin Amerika ve Büyük Britanya’daki koloniler, 1752’ye kadar Gregoryen takvimini takip etmeye başlamadı. Yeni yılın başlangıcı 1 ocak gününü kabul edene dek 25 martı takip ettiler.
Özetle yeni yılın başlangıcı, tüm bu sebeplerden ötürü 1 Ocak olarak kabul edilir ve Ocak ayı da ismini Roma ilahı Janus’tan alır.
İlginizi çekebilir:
