Hollanda’da Neden Çok Fazla Yel Değirmeni Var? Sadece Tahıl Öğütmek İçin Değil!
Fransa’nın Eyfel Kulesi, İngiltere’nin kırmızı telefon kulübeleri üzere birçok ülke kendi simgeleriyle özdeşleşiyor. Hollanda denilince akla lale ve yel değirmeni geliyor. Bugünkü hususumuz ise Hollanda’da neden bu kadar çok yel değirmeni olduğu.
Geçmişte yalnızca enerji sağlama işlevini mi üstlendiler yoksa bu yel değirmenleri Hollanda’nın öbür sıkıntılarını çözmek için mi geliştirildi?
Günümüzde kimileri yalnızca tarihi simge olarak kalmış olsa da kıymeti ülke için epeyce büyük.
Hollanda denizle savaşan bir ülke.
Hollanda’nın tarihine baktığımızda büyük oranda suya karşı verdikleri savaşı da görüyoruz. Ülkenin büyük bir kısmı deniz düzeyinin altında yer alıyordu. Bu da yüzyıllar boyunca süren bir güvenlik sorunu manasına geldi. Toprakları korumak, verimli alanları su baskınından kurtulmak zorundalardı.
İşte bu noktada devreye yel değirmenleri girdi. Yalnızca tahıl öğütmek için değil suyu tahliye etmek ve yerleşim alanlarını sudan korumak için yel değirmenlerini kullandılar.
Ülkenin birçok yerinde gördüğümüz yel değirmenleri aslında “polder” adı verilen drenaj sistemlerinin vazgeçilmez kesimleriydi.
Orta Çağ’da kömür, buhar yahut elektrik üzere güç kaynakları şimdi yaygın değildi.
Onlar yoktu lakin Hollanda’da rüzgâr epeyce bol. Akıllıca bir tahlil arayan Hollandalılar, daima esen rüzgârı yel değirmenleriyle kullanarak güce dönüştürdüler.
Değirmenler sayesinde tahıl öğütmekten ağaç kesmeye, kâğıt imaline, petrolden hardal üretimine kadar birçok iş yapılabiliyordu.
Rüzgârın gücünden bu kadar aktif bir formda yararlanmak da hem ekonomiyi destekliyor hem de günlük hayatı kolaylaştırıyordu.
Günümüzde bile yeni inşa edilen yel değirmenleri ile Hollanda, toplam elektriğin %14’ünü yenilebilir kaynaklardan yani rüzgârdan üretme amacı doğrultusunda çalışıyor.
Günümüzde yel değirmenleri kıymetli bir turizm kaynağı da.
Bugün hâlâ ziyaret edilen Kinderdijk bölgesi, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil olan yel değirmenleri ile ünlü. 1740’tan bu yana varlığını koruyan 19 yel değirmeni mimarileri ve dayanıklıkları ile dikkat çekiyor.
Bugün teknolojik gelişmelerle yel değirmenlerinin çoğu emekliye ayrılmış durumda fakat Hollanda’nın tarihinin bir kesimi olarak korunan bu yapılar, her yıl milyonlarca turistin ilgisini çekmeye devam ediyor.
