Okul Üniformaları İlk Olarak Ne Zaman Ortaya Çıktı? (Başta Sadece Yoksul Çocuklar Giyiyormuş!)
Okul üniformaları, geçmişten bugüne okullarda kullanılan bir format. Pekala birinci olarak okullara özel bir forma yapmak kimin aklına geldi?
Türkiye’de Cumhuriyet’ten beri süregelen bu uygulama, dünya tarihinde çok daha eskiye dayanıyor.
13. yüzyıl kadar eski…
Okul üniformaları, birinci başta çok farklı bir emel taşıyordu.
İlk olarak 1222’de İngiltere’de Canterbury Başpiskoposu tarafından öğrencilerin “cappa clausa” ismi verilen cübbe gibisi giysiler giymesi emredildiği için eğitimde standart kıyafet uygulaması başlamış oldu. Lakin çağdaş manada okul üniformalarının kökleri 16. yüzyılda Christ’s Hospital yatılı okuluna kadar uzanıyor.
Burada yoksul çocukların din adamlarına has cüppeleri andıran mavi pelerinler giymesi, okul üniformalarının birinci örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Zamanla okul üniformaları, toplumda farklı manalar kazandı.
Özellikle İngiltere’deki üst sınıf okullarıyla özdeşleşen bu uygulama, prestijli okullarda bariz kuralların uygulanmasıyla devam etti. Amerika’da ise okul üniformaları başlangıçta daha çok özel ve kilise okullarıyla sınırlıyken 1980’lerin sonlarına yanlışsız kamu okullarında da benimsenmeye başlandı.
1987’de Maryland ve Washington, DC’deki kimi devlet okulları, gönüllülük aslına dayalı üniforma programları başlatmıştı. Bu programlar, öğrenciler ortasında disiplin ve eşitlik sağlamayı amaçlıyordu. Baltimore’daki Cherry Hill İlkokulu, üniforma uygulamasını en çok benimseyen okul oldu ve çabucak akabinde New York üzere büyük kentlerde de benzeri uygulamalar sürat kazandı.
Günümüzde ise ABD’de neredeyse okulların %21’i üniforma uygulamasını sürdürüyor.
Türkiye’de ise birinci üniforma uygulamaları, Cumhuriyet’in ilanından sonra modern eğitim sistemine geçişle başladı. 1920’li yıllarda laik ve ulusal bir eğitim sisteminin benimsenmesiyle okullarda, öğrencilerin makul bir kıyafet giymesi zarurî hâle geldi. Bu devirde üniformalar, çağdaşlaşmanın ve Batılı eğitim anlayışının bir sembolü olarak görülüyordu.
1980’ler ve 1990’larda Türkiye’de tüm okullarda tek tip kıyafet uygulaması mecburî hâle geldi. Bu uygulama, öğrenciler ortasında ekonomik farklılıkların görünürlüğünü azaltmayı ve disiplinli bir okul ortamını teşvik etmeyi amaçlıyordu.
2010’larda serbest kıyafet uygulamasına geçilse de kimi okullar üniforma kullanmaya devam etti. Günümüzde ise devlet okullarının birçoklarında hür kıyafet uygulaması sürüyor.
İlginizi çekebilir:
