Türkiye’nin de Aralarında Olduğu Hangi Ülkeler Tarih Boyunca İsim Değişikliğine Gitti?

Dünya tarihine baktığımızda karşımıza birtakım ülkelerin isim değişikliği çıkıyor. Pekala neden bir ülke ismini değiştirme muhtaçlığı duyar?

Politik, kültürel ya da tarihi geçmişi daha hakikat biçimde yansıtmak emeliyle yapılan bu değişikliklere birçok ülke dahil oldu.

Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu, kimini yeni ismiyle bildiğimiz kimini ise eski ismiyle daha evvel belki de hiç duymadığınız ülkelere bir bakalım.

Hollanda’dan Netherlands

Hollanda aslında hepimiz için kabul edilmiş bir isim olsa da ülke 2020’de resmî olarak “Netherlands” adını kullanmaya karar verdi. Holland aslında ülkenin yalnızca iki bölgesini tabir ediyordu ve bu yüzden de ülkenin geri kalanı göz gerisi ediliyordu. Bu yüzden de bütün ülkeyi kapsayan isim olarak “Netherlands” tercih edildi.

Makedonya’dan Kuzey Makedonya

Uzun yıllardır Makedonya ve Yunanistan ortasında isim konusunda bir anlaşmazlık vardı. Yunanistan, Makedonya isminin kendi topraklarındaki bir bölgeyle tıpkı ismi taşıdığı için sorun yaratabileceğini savunuyordu.

2019’da ise bu uyuşmazlık sona erdi ve Makedonya resmen “Kuzey Makedonya” oldu.

Svaziland’dan Eswatini

2018’de Afrika’daki küçük bir krallık olan Svaziland, 50. bağımsızlık yıl dönümünde ismini “Eswatini” olarak değiştirdi. Kral III. Mswati, bu değişikliği yaparken hem ülkenin mahallî lisanına geri dönmek hem de kolonyal geçmişten uzaklaşmak istediğini belirtti.

“Eswatini” ismi ise Svazi lisanında “Svazilerin (yerlilerin) ülkesi” manasına geliyor. Kral, konuşmalarında sık sık ülkenin isminin Svaziland yerine ezkaza Switzerland (İsviçre) olarak anıldığını belirterek de bu kararı biraz da bu karışıklığı gidermek hedefiyle aldıklarını lisana getirmişti.

Çek Cumhuriyeti’nden Czechia (Çekya)

Çek Cumhuriyeti, 2016’da kısa ve kolay hatırlanabilir bir isim kullanmak gayesiyle “Czechia yani Çekya” adını benimsedi.

Aslında uzun müddettir bu ismi kullanmak isteyen yetkililer, dünyanın birçok yerinde Çek Cumhuriyeti’nin isminin gerçek söylem edilmediğini fark etmişlerdi.

Başlangıçta kimi Çekler bu ismi benimsemekte zorlandı ancak vakitle alıştılar.

Burundi’den Myanmar’a

Burma olarak bildiğimiz ülke, 1989’da askerî rejim tarafından “Myanmar” ismini aldı. Burma, aslında ülkenin en büyük etnik kümesini söz ederken, Myanmar, daha kapsayıcı bir isim olarak tercih edildi.

Bu değişiklik kimi ülkeler tarafından çabucak kabul edilmedi ve hâlâ Burma ismini kullananlar mevcut. Fakat memleketler arası platformlarda Myanmar ismi daha sık duyulmaya başlandı.

Ceylon’dan Sri Lanka

1972’de Ceylon, resmen Sri Lanka oldu. Eski ismi, ülkenin İngiliz koloni devrine ilişkin bir mirastı. Bağımsızlık kazanıldıktan sonra bu ismin değiştirilmesi de kaçınılmazdı. “Sri Lanka” ismi, Sanskritçe’de “Parlak Ülke” anlamına geliyor ve ülkenin kültürel ve tarihi köklerine daha fazla hürmet gösteren bir seçim olarak kabul edildi.

Turkey’den Türkiye

2022’de ise biz de isim değiştiren ülkeler ortasına girdik. Milletlerarası arenada “Turkey” olan ismimiz biliyorsunuz ki İngilizcede “hindi” demek. Bu da hâliyle imaj açısından olumsuz bir tesir yaratıyordu.

Ulusa kimliği pekiştiren bir adım olarak bedellendirilen bu isim değişikliği ile artık ülkemizin resmî adı tüm dünyada Türkiye olarak kullanılıyor.

Hindistan’dan Bharat

Hindistan, resmî olarak uzun zamandır hem “India” hem de “Bharat” ismini kullanıyor. Lakin son vakitlerde, ülkenin “India” yerine yalnızca “Bharat” olarak anılmasına dair bir tartışma gündeme geldi.

“Bharat” ismi, Sanskritçede Hindistan’ı tabir eden antik bir isim ve Hindistan Anayasası’nda da resmî olarak yer alıyor. Lakin İngiliz koloni periyodundan kalma “India” ismi memleketler arası arenada daha yaygın olarak kullanılıyor.

2023’te bu tartışmalar bilhassa ağırlaştı. Hükûmet yetkilileri, bilhassa memleketler arası toplantılarda ve resmî evraklarda “Bharat” ismini öne çıkarmaya başlasa da şimdi net olarak bir isim değişikliği kelam konusu değil.

Persia’dan İran’a

İran, uzun bir müddet boyunca dünya genelinde “Persia” olarak biliniyordu. Bu isim, bilhassa Batı dünyasında Pers İmparatorluğu’nun varlıklı kültürel mirasını ve tarihi gücünü simgeliyordu.

Ancak 1935’te Şah İstek Pehlevi, resmî olarak ülkenin isminin “Persia” yerine “Iran” olarak anılmasını istedi. Bu değişiklik İran’ın yalnızca Pers kökenli değil, birçok farklı etnik kümeye konut sahipliği yaptığını vurgulayan daha kapsayıcı bir isim olarak görüldü.

İsim değişikliği, milletlerarası arenada da kabul gördü ve o tarihten itibaren ülke resmen “İran” olarak anılmaya başlandı. Lakin “Persia” ismi bilhassa tarihî ve kültürel bağlamda hâlâ sıkça kullanılıyor.

Doğu Pakistan’dan Bangladeş’e

Bangladeş’in tarihindeki en büyük dönüm noktası, 1971’de Doğu Pakistan’dan ayrılarak bağımsız bir devlet hâline gelmesiydi.

1947’de Britanya Hindistanı’nın bölünmesiyle, Pakistan iki farklı coğrafik bölgeden oluşuyordu: Batı Pakistan (günümüz Pakistan’ı) ve Doğu Pakistan (günümüz Bangladeş’i). Lakin bu iki bölge ortasında büyük kültürel, dilsel ve ekonomik farklar vardı.

1971’deki şiddetli iç karışıklıklar ve akabinde gelen savaş, Doğu Pakistan’ın Batı Pakistan’dan bağımsızlığını kazanma sürecini başlattı. 9 ay süren bağımsızlık gayretinin akabinde, 16 Aralık 1971’de Bangladeş resmî olarak bağımsızlığını ilan etti.

Bu içerikleri de inceleyebilirsiniz: