Hafızasını kaybettiremediklerimizden misiniz?
Hafızasını kaybetmiş ana karakter dediğimde hepinizin aklına son derece klişe bir oyun açılışı geliyordur artık. Yer yer ismini bile hatırlamayan karakterlerin kendilerini bulma seyahatine sıkça şahit olduk zira. Pekala ya şayet tüm kasaba hafızasını kaybettiyse? Ya şerif koltuğunda oturan adam yalnızca şerif olduğunu düşündüğü için oradaysa lakin bundan emin değilse? Rahibe hiç de benzemeyen tuhaf tipli bir adam rahip olduğunu sav ediyorsa? İşte o vakit kıssa biraz daha merak uyandırıcı oluyor, en azından benim için o denli oldu.
Geceyarısına kaç dakika kalmış dedin??
3 Minutes to Midnight uzunca bir geliştirme sürecinin sonucu. 2019 yılında başarılı bir Kickstarter fonlamasının akabinde gerçeğe dönüşmesi için gereken adımlar atıldı, 2020 yılında “beklediğimiz oyunlar” diyerek sizin de radarınıza sokmaya çalıştım. Yıllardır istek listemde kuzu kuzu duran oyunun çıkışıyla gömülmem bir oldu ancak yer yer “çıkarın beni gömüldüğüm yerden” diye isyan etmedim desem palavra olur.
Öncelikle güzel yanlarından başlamak istiyorum. Uzun vakittir bu kadar hoş görünen bir point and click macera oyunu oynamamıştım. 3 Minutes to Midnight’ın grafikleri nitekim de çok göz alıcı, çok renkli ve çok kaliteli. Karakterlerden sahnelerdeki ince ayrıntılara kadar her şeyin üzerinde itinayla çalıştıkları o kadar belirli ki. Buradan çizim ve tasarım gruplarına kocaman bir alkış.
En başta Betty’nin sesi biraz ‘acaba?’ dedirtmişti lakin oyunu saatlerce oynadıktan sonra Betty karakterine bu sesin ne kadar yakıştığını düşünmeye başlamış halde buldum kendimi. Oyunda çok fazla sayıda karakter var ve hepsinin de seslendirmesi, diyaloglar sırasında yaptıkları vurgular, espriler, his transferi hayli muvaffakiyetle kotarılmış. En küçüğüne kadar her bir karakterin farklı şahıslar tarafından itinayla seslendirilmiş olması da grubun oyuna harcadığı emeğin bir göstergesi. Bu kadar diyalog manyağı (buna sonra değineceğim) bir oyunda bu kadar çok konuşmayı seçkin kısımlar hariç performans düşüklüğü olmadan okumuş olmayı da seslendirme grubunun başarısına bağlıyorum.
Bu ikisinden de anlayacağınız üzere yapım manasında üst seviye bir üretimle karşı karşıyayız. “Pikseli dayayalım, eski adventure severleri tavlayalım, gerisine pek itina göstermesek de olur” başındaki oyunlara meydan okuyan bir davranış bu. Hani her seferinde yanlış manaya olmasın diye tıpkı şeyi tekrarlıyorum lakin piksel çizim hastası biri olarak bunu “piksel kaka” manasında söylemiyorum olağan. Fakat ucuza kaçan üretimler her taraftan çıkabiliyor malumunuz. 1997 üretimi Curse of the Monkey Island bile taş üzere grafiklere sahipken daha çok adventure oyununun da bu yolu seçmesi lazım ki bilhassa yeni oyuncularla daha rahat bağ kurabilsinler. 3 Minutes to Midnight bunu âlâ başarmış.
Birayı en uygun ben kaydırırım diyenler öne çıksın
3 Minutes to Midnight’ın bir öteki öne çıkan tarafı ise bulmaca kalitesi. Son kısım hariç mantık sonlarını zorlayan pek bir şeyle karşılaşmadım, gerek envanter bulmacaları gerekse bilmece tabanlı olanlar (özellikle de mağaradaki bulmaca bu bakımdan bir epey iyiydi) üzerine düşünülerek tasarlanmış. Lakin diyaloglarla temaslı olanlarla yıldızımız barışmadı, buna da oyuna saydırmak için beklediğim diyalog kısmında değineceğim 🙂 Birtakım bulmacaların birden çok tahlil yolu olmasını ise resmen takdir ettim. Her ne kadar öykü lineer olsa da elinizdeki eşyalara yahut aklınıza gelen hareketlere bağlı olarak farklı formlarda ilerleyebilmek çok hoşuma gitti.
Mesela oyunun başlarında bir adamdan kurtulmak için içki bulmaya çalışıyorsunuz ve o içkiyi kazanmak için bira kaydırma yarışına katılmanız gerekiyor. Bira bardağına ayar çektikten sonra kaydırdığınızda umduğunuzun bilakis görünüşte olumsuz bir sonuçla karşılaşıyorsunuz. Orada kırılan cam ve sonrasındaki diyaloglar o adamdan kurtulmanın farklı bir yolu olduğunu fark etmenizi sağlıyor. İçkiyi alamıyorsunuz tahminen ancak o adamdan farklı yolla kurtulabiliyorsunuz. Diyelim ki bira bardağını atmak yerine rakibinize verdiniz, işte o vakit da olaylar büsbütün farklı biçimde gerçekleşiyor ve içki şişesini kazanıyorsunuz. O adamdan bu sefer de içkiyi vererek kurtuluyorsunuz. Bunun üzere “çoklu yol” bulmacaları oyuna dinamik bir hava kazandırmış.
Ancak kimi bulmacalar, daha doğrusu kıssada ilerleme yolu kimi işleri tekrarlamaktan geçiyor. Örneğin bir kapıya tıkladığınızda A karşılığı alıyorsunuz, tekrar tıklayınca B, tekrar tıklayınca C, bir daha tıklayınca ilerlemeniz için gereken bir şey oluyor. Ya da envanterdeki bir eşyayı birkaç defa incelemek, ısrarla bir bombayı tekraren tekmelemek vs. Bu tıp bulmaca biçimine alışık değilseniz bunların varlığından haberdar etmiş oldum sizi 🙂
Bir de oyunun son bulmacası resmen vakit kaybı (çünkü yanılgı yaptığınızda evvelki bir sekansı tekrar etmeniz gerekiyor), o yüzden burada çok fazla uğraşmayıp bulmacayı ‘es geç’ yapmanızı önereceğim.
Betty’nin Gollum’a dönüştüğü sahne kalp ben
3 Minutes to Midnight aslında baştan sona kendisini zerre ciddiye almayan bir oyun, neredeyse her sahnede bir espri, bir komiklik gayretiyle karşılaşıyorsunuz. Aslında oyunun tam ismi “3 Minutes to Midnight – A Comedy Graphic Adventure” ve içinde sahiden de çokça güldürü uğraşı var. Komik bir oyun yapmak kolay iş değil, benim güleceğim bir espriye siz gülmezsiniz, sizin kahkaha attığınız bir espriye ben “meh” derim. Baştan sona espri dolu diyorum lakin bunların büyük çoğunluğu zorlama gelecek muhtemelen. Ben de birtakım espri uğraşlarını gereksiz buldum, kimileri çok cringe geldi, kimilerine güldüm. Oyun zati dördüncü duvar falan da sallamıyor maşallah, zırt pırt sizi de kıssanın içine çekmeye çalışıyor. Betty direkt sizinle konuşuyor, dış sesler bile yeri geldiğinde size laf atıyor. Başlarda bundan biraz rahatsız oldum lakin Deadpool yapınca düzgün beğenilen, bu oyun yapınca mı berbat diyerek olumsuz kanıları savdım aklımdan.
Popüler kültüre ve adventure tarihinin mihenk taşlarına yapılan atıflara bayıldım. Hele kilisede LucasArts klasiklerinin vitrayları ve bu vitrayları inceleyince Betty’nin yaptığı açıklamalar büyük bir zeka eseri. Yalnızca LucasArts gaye alınmamış, Sierra gibisi vefat sahnesini de unutmamış Scarecrow Studio. World of Warcraft, Lord of the Rings, Indiana Jones, Fallout, Mass Effect… Hepsi de esprilerden hissesini almış.
Diyalogdan şikayet ederken sayfalarca inceleme yazmak
Buraya kadar okuyunca “dat pörfekt adventure game” dememi bekliyorsunuz tahminen fakat maalesef kazın ayağı o denli değil. 3 Minutes to Midnight’ın çok önemli, bakın üstüne basa basa söylüyorum, ÇOK ÖNEMLİ bir diyalog sorunu var. Bunun üstüne bir de ÇOK ÖNEMLİ tempo sorunu var. Bu ikisi bir ortaya geldiğinde keyifli anlar yerini yer yer meşakkate, bazen de oflamaya poflamaya bırakıyor. Bunu uzun uzun açıklayacağım.
Uzun diyaloglu oyunlar aslında yabancısı olduğumuz bir şey değil, hatta birden fazla RYO senaryosunun uzunluğuyla övünür bildiğiniz üzere. “Tam 10 Yüzüklerin Efendisi uzunluğunda senaryo”, “Tam tamına 1 milyon kelime!” üzere argümanları duyunca gözümüz korkmaz zira RYO’lar dallanan yapılara sahip oyunlar ve oyunu başlamanızla bitirmeniz ortasında bu sav edilen ölçülerin tahminen onda birini görürsünüz ya da görmezsiniz. Bir adventure oyunu ise lineer olduğu için bu ölçüde bir diyalog okuma tempoyu alabildiğine düşürür. Düşürüyor. Düşürdü.
Scarecrow 3 Minutes to Midnight’a adeta bir kitap gözüyle yaklaşmış. Oyunun kıssasında ilerlemek için gereken diyaloglar bile insanı yoracak kadar fazlayken, öyküyle hiç alakası olmayan da kat be kat diyalog eklemiş oyuna. Yani o denli ki kalkıp da şerif Amos’la eşiyle ortalarındaki problemler hakkında bile konuşuyorsunuz, ya da manav Lorraine’in hayatındaki oyun açısından son derece kıymetsiz ayrıntılar hakkında dakikalarca muhabbet edebiliyorsunuz. Tüm bunlar oyunun “lore’unu” güçlendiren şeyler tahminen lakin bir noktadan sonra “tüm diyalog seçeneklerine tıklayayım, sonra da sağ fare tuşuyla okumadan süratli hızlı geçeyim” başına giriyorsunuz. Bu durum bilhassa de son yama öncesi faciaydı!
Son yama ile “oyunun öyküsünü ilerletmek için kritik olan diyalog seçenekleri farklı renkle gösterilsin” seçeneği eklendi ve üstte kelam ettiğim durumun bir nebze önüne geçilmiş oldu. Lakin mana veremediğim biçimde süratlice okuduğumuz konuşmaları “hızlı geçeyim” tuşu her vakit işe yaramıyor. Yani diyelim 50 cümlelik bir diyalog içindesiniz, birinci birkaç cümleyi süratli hızlı geçebiliyorsunuz, bilmemkaçıncı cümlede süratli geçme tuşu çalışmıyor zira ya orada ufak bir animasyon ya da öteki bir şey var. Bu da içine girdiğiniz ve çıkmaya çalıştığınız diyalog yollarında önemli biçimde sıkıcı anlar yaşatıyor beşere.
Dilerseniz Space tuşuna basarak paragrafları süratlice geçebilirsiniz
Sadece bu da değil, tempo sıkıntısından da bahsetmiştim ya hani. Birinci iki kısım su üzere aktı, emelimizi yavaş yavaş anlamaya başladık, misyonları tek tek yerine getirdik. Sonra üçüncü kısımda bu sefer kasabanın belediye başkanı, Betty’nin de annesi olan Eliza Barret olarak oynamaya başladık. O noktada öykü bizi oyunun başındaki patlamanın öncesine götürdü. Buraya kadar her şey hoş, o anın yaşanmasına neden olan olayları öğreneceğiz, oyunun başında kasabada gördüğümüz tuhaflıklar (rahip, yıkılmış heykel, yanmış kulübe vs) nasıl meydana gelmiş anlayacağız dedim. O kısımda bu sorulara karşılıklar aldık tahminen fakat son derece alakasız, neye hizmet ettiğini bilmediğim uzun mu uzun banka soygunu sekansı, ortaya giren ve geçilemeyen uzun orta sahneler ve neredeyse birinci iki bölümdekinin toplamı kadar diyalogla cebelleşince hiç istemememe karşın oyunu orada bırakasım geldi. Neyse ki dördüncü kısımda tekrar Betty’e döndük ve tempo bir kere daha toparladı lakin o orta kısımda çok büyük yanlış yaptıklarını ve ana kıssadan oyuncuyu kopardıklarını düşünüyorum.
Scarecrow da aslında bu sorunun farkında. Hatta “oyunun kimi yerlerindeki diyalogların çok uzun olduğundan şikayet ettiğinizin farkındayız, takımımız tüm senaryoyu didik didik ederek gereksiz diyalogları kırpacak” diye açıklama bile yaptılar. Ben de kelamlarını tutacaklarına güvenerek bunun için çok fazla puan kırmamaya karar verdim. Umarım pişman olmam 🙂
3 Minutes to Midnight bir adventure oyunu için bir epey cömert bir oyun müddetine sahip. Her şeyi bilerek, hakikat diyalogları seçerek ilerleseniz bile en az 10-11 saat oynanışı var, olağan oyun müddeti ise 15-16 saati bulabilir. Bu tipi seviyorsanız ve üstte bahsettiğim aksilikler sizin için aksilikten sayılmazsa (belki de yazı olsun benim olsun diyenlerdensinizdir) 3 Minutes to Midnight son vakitlerin en başarılı macera oyunlarından biri. Oynanış kolaylığı, kusursuz görünümü ve çok zorlamayan bulmaca yapısıyla da bu cins ile yeni yeni tanışanları korkutmayacak bir imal. Şayet kelam verdikleri yamalarla diyalog ve tempo işini de çözerlerse tadından yenmez.
