Neden Ülke Bayraklarında “Mor” Renk Göremiyoruz? Sandığınızdan Daha Garip Bir Sebebi Varmış!

Bildiğiniz tüm ülke bayraklarını gözünüzün önüne getirin. Hiçbirinde mor yok değil mi?

Neden hiçbir ülke bayrağında “mor” renginin kullanılmadığını biliyor musunuz? Kullanılıyorsa bile o kadar küçük ki, biz fark etmiyoruz bile!

Aslında sebebi durumdan daha da değişik. Zira tarihine indiğimizde “zenginlik” ile özdeşleşen mor, yalnızca metaforik bir mana taşımıyormuş.

Tarih boyunca mor renk, güç ve paranın bir sembolüydü.

Bugün renklerin manasına bakınca zenginlik ile özdeşleştirdiğimiz mor renk, geçmişte hakikaten de zenginliğin bir sembolüydü. O denli ki Kraliçe I. Elizabeth’in, kendisi ve kraliyet ailesi dışında mor giyilmesini yasakladığı biliniyor.

1856’da Britanyalı kimyager William Henry Perkin’in sıtma tedavisinde kullanılan kinini sentezleme gayreti, tarihte değişik bir tesadüfle sonuçlandı: Perkin, yerine sentetik mor bir bileşik üretmişti. Bu keşif, mor rengin daha evvel erişilmez olan bir lüks olmaktan çıkmasını sağladı ve onu daha geniş kitleler için ulaşılabilir hâle getirdi.

Peki mor, bayraklarda neden hiç kullanılan bir renk değil?

Mor rengin bayraklarda ender olarak kullanılması, tarihi sebeplerden kaynaklanıyor olabilir. Mor pigmentlerin üretimi ve kullanımı tarih boyunca değerli ve zahmetli bir süreçti. Lakin Perkin’in sentezlediği mor pigmentin akabinde, mor rengin daha erişilebilir hâle gelmesiyle kimi ülkeler bayraklarında bu rengi kullanmaya başladı.

Günümüzde mor rengin bayraklarda yer aldığı üç ülke dikkat çekiyor: Dominika, Bolivya ve Nikaragua. Her biri, mor rengin sembolik ve estetik değerini kendi kültürel ve tarihi bağlamında yansıtıyor.

Dominika’nın bayrağında, 1978’den bu yana yer alan mor ayrıntı, ülkenin ulusal kuşu olan Sisserou papağanını temsil ediyor. Bu mor renkli papağan, Dominika’nın doğal mirasını ve varlıklı biyolojik çeşitliliğini simgeliyor. Papağan ise ülkenin ulusal bir simgesi.

Bolivya’nın bayrakları ortasında ise Wiphala, mor rengin taşıdığı manası vurgulayan bir öteki örnek.

2009’da resmi bayrak olarak kabul edilen Wiphala, And yerlileri ve İnka İmparatorluğu’nun dört bölgesini temsil eden yedi renkten oluşan kare bir amblem içeriyor. Mor, bu renkler ortasında dikkat cazip bir ayrıntı olarak yer alıyor ve Bolivya’nın kültürel çeşitliliğini simgeliyor.

Nikaragua’nın bayrağında ise mor, gökkuşağındaki üçgen motif içinde bulunuyor. 27 Ağustos 1971’den beri kullanılan bu bayrak, ülkenin coğrafik ve kültürel zenginliklerini yansıtmak gayesiyle tasarlandı. Mor rengin bu motifte yer alması, rengin kozmik manada barış ve umut simgesi olarak değerlendirilmesini sağlıyor.

Tarihsel olarak, mor rengin yaygın olarak kullanılmamasının sebebi neydi?

Aslında karşılık kolay: Pigmentin üretiminin güç ve maliyetli olmasıydı. Lakin günümüzde, bilhassa kent bayraklarında, mor rengin öbürleri kadar olmasa da daha sık rastlanabilir olduğunu görüyoruz. Ülke bayraklarının birçoklarının mor rengin yaygınlaşmasından önce tasarlanmış olması, bu rengin bayraklarda az bulunmasına neden olmuş olabilir.