200 Bin Ton Petrol Taşıyan Exxon Valdez Gemisi, Nasıl Oldu da En Büyük Çevre Felâketlerinden Birisine Sebep Oldu? (Ekosistem Yerle Bir Oldu)
Exxon Valdez kazası, herkes tarafından pek bilinmeyen fakat tabiata tesiri fecî derecede büyük olan bir tanker patlaması olayıdır. Bu cins kazalar, tabiatın hassas istikrarını bozarken geri dönülemez tesirler de bırakıyor.
1989’da gerçekleşen ve bir “dikkatsizlik” sonucunda etrafa büyük tahribat yaratan bu kaza, nasıl oldu da bu kadar derin tesirler bıraktı?
Peki bunun bir petrol tankeri olduğunu söylememiz kâfi olur mu?
Felâket, 24 Mart 1989’da Alaska’nın Prince William Körfezi’nde gerçekleşti.
Petrol taşıyan Exxon Valdez, Alaska’nın Valdez Limanı’ndan Kaliforniya’ya yaklaşık 200 bin ton ham petrol taşıyordu. Ancak hiç beklenmedik bir olay gerçekleşti, geminin kaptanı Joseph Hazelwood, kalkıştan evvel “biraz rahatlamak için” alkol almıştı.
Tanker, biraz ilerledikten sonra rotasından çıkarak Bligh Burnu’na çarptı. Bu çarpışmanın sonucu ise tam bir felâketti. Bir delik oluşan tankerden yaklaşık 11 milyon varil petrol, denize sızdı.
Nedeninin dikkatsizlik ve ihmal olarak gösterilen bu kaza, çevresel krize neden oldu.
Denize yayılan petrol, körfezin ekosistemini ve çeşitliliğini yerle bir etti. Binlerce deniz canlısı, kuş tipi ve organizmalar hayatını kaybederken petrol, Alaska’nın kıyı şeridine kadar ulaştı. Denizin derinlerine inen petrol, balıkçılık dalına de ket vurmuştu.
Deniz eserlerinin sık tüketildiği bu bölgedeki petrol sızıntısı, insanlarda çeşitli sıhhat sıkıntılarına yol açtı. Kronik teneffüs rahatsızlığı ve cilt sorunları üzere çeşitli sıhhat meseleleriyle baş etmek zorunda kaldılar. Yani, nereden baksak elimizde kalacak cinsten bir olay.
İyi olan durum şu ki, Exxon Valdez; bir sonraki oluşabilecek kazalar için tedbir aldırdı.
Uzun paklık çalışmalarının akabinde petrol denizden uzaklaştırıldı. Bu felâketin akabinde tedbirler sıkılaştırıldı, kontroller yapılmaya başlandı. Felâket makus olsa da bir daha bu türlü bir kaza oluşmaması için verilen gayretin da sebebi olmuştu.
Bölgenin ekolojik istikrarı ise mahvolmuş duruma geldi. Kıyı şeridinin bitki örtüsü büsbütün yok oldu, bölgenin biyoçeşitliliği kıymetli bir kayba uğradı.
Yapılan paklık çalışmaları ise ne yazık ki tam manasıyla tesirli olamamış üzere görünüyor. Birtakım bölgelerde hâlâ felâketin kalıntılarını görmek mümkün. Bu cins kazaların önüne geçmek için kontrolleri sıkı uygulamak, kriz idaresini düzgün ayarlamak gerekiyor. Natürel bir de ihmalkâr davranmamak!
