Hiç düşündünüz mü, şayet insanlık hiç var olmasaydı, Dünya nasıl bir yer olurdu? Bilim kurgu romanlarının sahneleri üzere bir soru olsa da düşündükçe de merak edilmeyecek üzere değil.
İnsanların varlığı, Dünya’nın her köşesine yayılmış ve bu gezegenin tabiatını büyük ölçüde değiştirdi. İnsanlık tarihinin başladığı noktadan bugüne kadar, ormanların yok edilmesinden, büyük kentlerin inşasına kadar her şey gezegenin yüzeyinde iz bıraktı.
Ancak bu izler olmasaydı ne olurdu? Dünya’nın gerçek yüzü nasıl bir görünüme sahip olurdu?
Doğal ekosistemlerin büyük bir kısmı, bugünkünden çok daha farklı olurdu.
Ormansızlaştırma, endüstriyel tarım ve kentsel yayılma üzere insan aktiviteleri olmasaydı, ormanlar ve yırtıcı tabiat alanları muhtemelen daha geniş bir alan kaplardı.
Birçok bilim insanı, bu durumda dünyanın büyük bir kısmının hâlâ bakir ormanlarla kaplı olacağını da öne sürüyor. Amazon yağmur ormanları bugün yok olma tehlikesi altında fakat insan müdahalesi olmasaydı, bu devasa ekosistem bozulmadan kalabilirdi.
Mesela Kuzey Amerika’da büyük otlaklar ve Avrupa’da geniş ormanlık alanlar da hâlâ yaygın olurdu.
Doğanın insan müdahalesi olmadan kendi kendine düzenleme kapasitesi hayli yüksek.
Birçok hayvan tipi, insanoğlunun yokluğunda doğal dengeyi sağlamak için avlanma ve popülasyon denetimi gibi içgüdüsel davranışlar sergilerdi.
Büyük avcıların popülasyonları, doğal avlanma nizamları sayesinde istikrarda kalırdı ve bu da besin zincirinin tüm katmanlarında stabiliteyi sağlardı. İnsan kaynaklı avlanma, habitat tahribatı ve iklim değişikliği baskısı olmadığında, birçok tıp kuşağının tükenme tehdidi altında olmazdı.
Hatta insanlık öncesi devirde jenerasyonu tükenmiş olan dev memeliler üzere cinslerin kimileri bile hâlâ hayatta olabilir ve doğal ortamlarında yaşamaya devam edebilirdi.
İnsanların varlığı, Dünya’nın iklimini büyük ölçüde etkiledi.
Asıl kıymetli bahislerden biri de içinde olduğumuz iklim krizi. Sanayi İhtilali’nden bu yana artan karbon salınımları, iklim değişikliğinin ana nedeni olarak gösteriliyor.
İnsanlık hiç var olmasaydı, atmosfere salınan karbondioksit ve öteki sera gazlarının düzeyi bugünkünden çok daha düşük olurdu. Bu da küresel ısınma ve iklim değişikliği tesirlerini büyük ölçüde azaltırdı.
Buzullar ve kutup bölgeleri muhtemelen bugünkünden daha geniş olurdu ve deniz düzeyleri daha düşük olurdu. Bu da kıyı bölgelerinde daha geniş ömür alanları manasına geliyor.
Ayrıca beşerler olmadan endüstriyel kirlilik, hava kalitesini düşüren kimyasal salınımlar ve orman yangınlarına sebep olan insan aktiviteleri de azalırdı.
Dolayısıyla atmosferin bileşimi daha pak olurdu ve bu da bitki örtüsünün ve okyanusların sıhhatine olumlu katkı sağlardı. Bilhassa mercan resifleri üzere hassas ekosistemler, insan kaynaklı gerilim faktörlerinden uzak, sağlıklı ve renkli hayat alanlarına sahip olabilirdi.
Evcilleştirme süreçleri birçok bitki ve hayvan çeşidini değişime uğrattı.
Eğer beşerler olmasaydı, evcil hayvanlar ve tarım eserleri üzere genetik olarak değiştirilmiş birçok organizma da var olmazdı. Bunun yerine tüm canlılar yırtıcı tabiatta, doğal seçilim süreçlerine tabi olurdu. Bu da biyolojik çeşitliliğin insan müdahalesi olmadan daha varlıklı olabileceği manasına geliyor.
Evrim süreci, insan tesirinden bağımsız olarak kendi yolunu çizerdi ve bu da farklı bir biyolojik manzara ortaya çıkarırdı.
İnsanlar, doğayı şekillendirmek ve kendi gereksinimlerine uygun hâle getirmek için sayısız yapılar inşa etti.
Barajlar, yollar, köprüler, kentler ve tarım alanları, Dünya’nın coğrafik yapısını değiştiren en önemli insan yapıları.
İnsanlık hiç var olmasaydı, bu yapılar yerine ırmakların serbestçe aktığı, dağların doğal erozyon süreçleriyle formlandığı ve kıyı şeritlerinin doğal olarak değiştiği bir dünya hayal edebiliriz.
Sonuç: İnsanlık ve tabiat ortasındaki kırılgan denge
İnsanlar olarak, tabiat üzerinde büyük bir tesire sahibiz ve bu tesir ekseriyetle olumsuz sonuçlar doğuruyor. Şayet hiç var olmasaydık, Dünya tahminen de daha yeşil, daha pak ve daha varlıklı bir biyolojik çeşitliliğe sahip olabilirdi.
Ancak bu varsayımsal dünya da birçok belirsizlik taşır zira insan zekâsı ve yaratıcı gücü, tıpkı vakitte medeniyetin ve ilerlemenin de kaynağı.
Yine de bu niyet tecrübesi, doğayı muhafaza ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etme konusundaki sorumluluğumuzu da hatırlatmalı.
Bunları da inceleyebilirsiniz:
