Neden Bazı Uçakların Kanatları Gövdelerinin Altında, Bazılarında İse Üstündedir?
Uçaklara bakarken fark etmişsinizdir; kimilerinin kanatları gövdenin altında, kimilerinin ise üstünde yer alır. Pekala, bu tasarım farklılıklarının arkasında yatan sebepler nedir?
Uçakların devasa yapıları göz önüne alındığında, kanatlarının gövdeye pozisyonlandırılması pek de dikkatinizi çekmeyebilir.
Ancak bu küçük üzere görünen detay, aslında uçuş performansını önemli şekilde etkileyen kritik bir faktördür.
Low-wing olarak isimlendirilen bu tasarım, kanatların uçağın alt kısmından çıkmasını sağlar.
Bu tıp uçaklar, yerden yükseklik nedeniyle daha az hava direnci yaşar ve iniş sırasında yere yakın olan kritik kesimlerin korunması kıymetlidir.
Kanatların aşağı hakikat eğik olması, uçağın dönüş sırasında istikrar sağlamasına yardımcı olur. Lakin iniş sırasında yaşanan ‘yer etkisi’ nedeniyle uçağın havada süzülmesi ve inişi zorlaşabilir. Bu nedenle low-wing uçaklar, ekseriyetle düz tabanlı pistlere iniş yapmaya daha uygundur.
High-wing uçaklar, kanatların gövdenin üst kısmına monte edildiği dizaynlardır ve bu pozisyonlandırma, bilhassa kargo ve nakliye uçakları için büyük avantajlar sunar.
Kanatlar gövdenin üstünde olduğunda, kanat kutusu yolcular yahut kargo için ayrılan alanı engellemez, bu da uçağın yük kapasitesini artırır. High-wing uçaklar sıklıkla ağır yük taşıyan, uzun uzaklıklı uçuşlar gerçekleştiren uçaklarda tercih edilir.
High-wing dizaynında, uçak âdeta bir sarkaç üzere hareket eder. Bu, uçağın tartı merkezinin kanatların altında olmasından kaynaklanır ve uçuş sırasında ekstra bir istikrar sağlar. Uçağın doğal olarak dik durma eğiliminde olması, dönme hareketlerini daha kararlı hâle getirir.
High-wing uçaklar, düşük irtifalarda ve güçlü arazi şartlarında iniş yapmak için daha uygundur. Kanatlar ve motorlar yerden daha yüksekte olduğu için iniş sırasında yere temas etme yahut hasar görme riski azalır.
Peki kanat konumlandırması sahiden bu kadar kıymetli mi?
Kısa karşılık: Hayır! Her iki kanat pozisyonlandırma tasarımı da kendine has avantajlar ve dezavantajlar sunar. Ancak bu durum, bir dizaynın başkasına nazaran üstün olduğu manasına gelmez.
Uçak dizaynında kanatların pozisyonu, büsbütün uçağın maksadı ve kullanımı ile ilgilidir. Örneğin, kargo taşıyan bir uçak için high-wing tasarım daha uygun olabilirken; yolcu taşıyan bir uçak, için low-wing tasarım tercih edilebilir.
