Tıpta Çok İlginç Bir Fenomen Olan “Plasebo Etkisi” Terimindeki “Plasebo” Kelimesinin Anlamı Ne?

Yaygın bir tıp terimi olan “plasebo etkisi”, başlı başına değişik bir fenomen. “Plasebo” sözünün kökeni ise Orta Çağ’a kadar uzanıyor.

“Plasebo etkisi” kavramının manasını birçoğunuz biliyorsunuzdur. Bilmeseniz bile en az bir sefer duymuşsunuzdur. 

Peki bu tabirdeki “plasebo” kavramının ne manaya geldiğini hiç düşündünüz mü? Kökenine inerek öğrenelim.

Temelden başlayalım. Plasebo tesiri nedir?

Plasebo tesiri, kişinin tedavi gerçek olmasa da tedaviden elde edilen yarara olan inancı sayesinde daha düzgün hissetmesidir. Bir örnek vererek açıklayalım.

Mesela bir hastaya ilaç ismi altında, etken bir unsuru olmayan bir hap verildiğinde kişi hakikaten de baş ağrısının azaldığını hissedebilir. Yani bu durum, plasebo tesirinin, kişinin yalnızca tedavi aldığını düşünmesiyle bile bazı semptomlarının güzelleşmesine sebep olabileceğini gösteriyor.

Peki “plasebo” sözü nereden geliyor?

Tıp terimi hâline gelen plasebo tesirindeki plasebo sözü, öbür pek çok tıp terimi üzere Latinceden türemiş. “Placere” sözü; “memnun etmek, hoşnut etmek” fiillerinden türeyerek “memnun edeceğim” manasına geliyor. 

Hatta bu terim, taa Orta Çağ vaktinde bile kullanılıyordu. Cenazelerde ölen kişiyi onurlandırmak amacıyla “Placebo Domino in regione vivorum.” deniyordu Bu da “Yaşayanların diyarında Rabbi mutlu edeceğim.” anlamına geliyordu.

18. yüzyılda terim, tıp alanında kullanılmaya başlandı ve birinci olarak 1811’de Hopper’ın Tıp Sözlüğü’nde “hastaya yararlı olmaktan çok şad etmek için uygulanan tedavi” olarak tanımlandı ve o vakitten bugüne dek kullanılmaya devam ediyor.