Panama Kanalı’nın Yerini Alabilecek Potansiyele Sahip Nikaragua Kanalı Neden Hiç Tamamlanamadı? (50 Milyar Dolar Yatırım Yapılmıştı!)
Panama Kanalı, Atlantik ile Pasifik Okyanusları ortasında gemilerin en süratli geçiş yolu olarak bilinir. Lakin Nikaragua çok daha geniş, derin ve büyük gemilere uygun bir alternatif sunabileceğini düşündü.
Panama Kanalı’nın ehemmiyetini anlamadan, Nikaragua Kanalı’nın öyküsünü kavramak güç olabilir. Panama Kanalı, yalnızca Atlantik’ten Pasifik’e geçen gemiler için bir geçiş yolu değil, tıpkı vakitte global ticaretin kalbinde yer alan bir hayati noktadır.
Ancak Nikaragua, Panama Kanalı’nın yetersiz kaldığı noktaları değerlendirerek çok daha argümanlı bir proje önerdi.
Yüzyıllar boyunca unutulan bu proje, 19. yüzyılda yine gündeme geldi.
İspanya, Fransız taarruzları altında zayıflamış ve Orta Amerika’daki kolonileri bağımsızlıklarını ilan ederek Federal Orta Amerika Cumhuriyeti’ni kurmuştu. Yeni kurulan devlet, Atlantik ve Pasifik Okyanusları ortasında bir kanal inşa etmenin kendilerini varlıklı ve güçlü bir ticaret merkezi hâline getirebileceğini düşündü.
Nikaragua Kanalı güzergâhı, San Juan Irmağı’nı ve Nikaragua Gölü’nü takip ederek Pasifik’e ulaşan bir rotayı içeriyordu. Fakat yeni kurulan bu devletin, ekonomik kaynakları yetersizdi ve devasa proje için dış yatırımcılara gereksinim duyuluyordu.
ABD, projeye ilgi gösterdi ama Federal Orta Amerika Cumhuriyeti’nin istikrarsız yapısından dolayı bu projeye yatırım yapmaktan çekindi.
Aynı periyotta ABD, Panama’da başarısız olan Fransız kanal projesi ile de ilgilenmeye başladı.
Fransızlar, Panama’daki zorlayıcı şartlar ve yüksek maliyetler nedeniyle projeyi yarıda bırakmışlardı. Fransızlar, ABD’ye 40 milyon dolara bu projeye ilişkin altyapıyı ve çalışmalarını satmayı teklif etti.
Fransızlar, bu süreçte Nikaragua’yı kötülemek için propaganda kampanyaları başlattı. Nikaragua’daki Momotombo Dağı’ndaki volkanik patlamaları manşetlere taşıyan gazeteler ve pullar basıldı.
Bu durum, Kongre üyelerini Nikaragua’nın volkanik aktiviteleri nedeniyle tehlikeli olduğu konusunda ikna etti. 1902 yılında, Kongre Panama Kanalı’na yatırım yapmaya karar verdi ve Nikaragua Kanalı planları rafa kaldırıldı.
2012 yılı, bu eski hayalin yine canlandığı bir dönüm noktası oldu. Çinli milyarder Wang Jing, Nikaragua hükûmeti ile bir mutabakat imzalayarak Hong Kong Nikaragua Geliştirme Grubu’nu (HKND) kurdu.
Wang Jing, 50 milyar dolarlık bu devasa projeyi finanse edebileceğini ve dünyanın en büyük gemilerini taşıyacak bir kanal inşa edebileceğini sav etti. 2014 yılında, Nikaragua’da sembolik olarak birinci kazma merasimi yapıldı.
Nikaragua halkı, kanalın inşa edileceği bölgelerdeki yüzlerce topluluğun yerinden edileceği ve çevresel tahribatın önemli boyutlara ulaşacağı kaygısıyla sokaklara döküldü. Kanalın yağmur ormanlarını ve Nikaragua Gölü üzere doğal ömür alanlarını tahrip etme riski büyük yansılara yol açtı.
Wang Jing’in ekonomik gücü de bir öbür büyük pürüz olarak ortaya çıktı. 2015 yılında Çin borsasında yaşanan büyük bir kriz, Jing’in servetinin büyük bir kısmını yok etti.
Jing, bu durumun kanal projesini etkilemeyeceğini söylese de gerçekte durum farklıydı. 2014’teki merasimin akabinde, kanal inşaatı için somut bir ilerleme kaydedilmedi. 2018 yılına gelindiğinde, Wang Jing’in şirketi HKND ortadan kayboldu, ofisleri boşaltıldı ve internet siteleri kapandı.
Nikaragua Kanalı, tarih boyunca birçok sefer hayal edilmiş, planlanmış fakat asla gerçekleştirilememiş bir proje olarak tarihteki yerini alıyor. Pekala, bu asırlık hayal bir gün gerçek olacak mı? Bunu vakit gösterecek.
