Google’ın “Tekel” İlan Edilmesi, Tüm İnternet Dünyasını Baştan Aşağı Değiştirebilir: İşte Muhtemel Etkileri

Google, geçtiğimiz gün ABD Adalet Bakanlığı’na karşı davayı kaybetmiş ve mahkeme tarafından “tekel” ilan edilmişti. Pekala bu karar, internet dünyası üzerinde nasıl bir tesire sahip olacak?

Google, geçtiğimiz gün ABD Adalet Bakanlığı ile arasındaki davayı kaybetti. Mahkeme, teknoloji devini ülkede “tekel” olarak ilan etti ve bu yaklaşımı devam ettirmeyi amaçladığı sonucuna vardı. Karar, ne kadar büyük olursa olsun büyük teknoloji şirketlerinin regüle edilebileceğinin sinyallerini verdi.

Henüz herhangi bir ceza uygulanmadı. Yetkililer, şirketin faaliyetleri konusunda incelemede bulunacak ve rastgele bir değişiklik yapılıp yapılmayacağını izleyecek. Eylül üzere birinci cezayı görme ihtimalimiz var. Google ise karara itiraz edecek. Bu yüzden hukuksal uğraşın birkaç yıl süreceğini ön görebiliriz. Fakat bu türlü bir kararın internet dünyasına tesirinin çok büyük olacağını söylemek mümkün. Gelin bu mevzuya derinlemesine göz atalım.

Google’ın “tekel” olarak değerlendirmesi kullanıcılar ve internet için ne manaya geliyor?

Aslında her şey, mahkemeden gelecek cezalara ve Google’a karşı uygulanacak yaptırımlara bağlı. Fakat en sonunda herkesin etkileneceği bir sonuç çıkabileceğini söyleyebiliriz. Ne de olsa Google, internetin en dominant şirketi pozisyonunda. Aramadan reklamlara kadar neredeyse her şeyde en öndeki şirket.

Tekel olmaktan çıkıp kullanıcılara olan olumsuz etkiyi minimuma indirmeye çalışacak bir karar, Google’ın öteki şirketlerle olan mutabakatlarından çekilmesine neden olabilir. 1,96 trilyon dolar ile dünyanın en pahalı 4’üncü şirketi pozisyonunda bulunan teknoloji devi, arama motorunu aygıtlarda varsayılan yapmak için milyarlarca dolarlık anlaşmalara sahip.

Bunun en âlâ örneği Apple ile olan mutabakat. Dünyanın en çok satan telefonlarından olan iPhone’u üreten firma ile Google ortasında arama motoru için 20 milyar dolarlık bir mutabakat var. Muahededen çekilmek, Google’ın iPhone’da varsayılan olmamasını sağlayabilir. Bu da kullanıcıların farklı arama motorlarına kullanmaya başlamasına neden olabilir.

Hepimizin bildiği üzere şu anda herkes Google’ın arama motorunu tercih ediyor. Hâlâ onun düzeyine yaklaşabilen yok ve internetin en uygunu pozisyonunda. Bunun nedenleri ortasında çok yaygın kullanılması ve dünyadaki birden fazla aygıtın varsayılan arama motoru olması var. Lakin yapay zekânın gelişimiyle onunla nitekim kapışabilecek arama araçları görebiliriz.

Yani hem düzgün araçlar gelmesi hem de Google’ın mutabakatlarından vazgeçmesinin sağlanması, şirketin pazardaki hâkimiyetini kaybetmesine ve kullanıcıların artık farklı araçlara yönelmesine yol açabilir. İlla Google görmek zorunda kalmamamız, rekabeti büyük oranda artıracak ve inovasyonları yükseltecektir. Bu da kesinlikle kullanıcıya olumlu bir halde yansır. OpenAI’ın yakın vakitte Google rakibi SearchGPT’yi duyurduğunu görmüştük. Yani şimdiden bu üslup savlı araçlar geliyor.

Peki kararın öteki teknoloji devlerine tesiri ne?

Aslında karar, yalnızca Google’a değil, öteki teknoloji devlerine yönelik de alınmış bir karar. O denli ki hükûmet, hiçbir şirketin “tekel” olmaması gerektiğini ve rekabetin gerekli olduğunu göstererek teknoloji devlerine gözdağı veriyor. Uymamaları hâlinde ise ne kadar büyük olurlarsa olsunlar düzenlemelerle karşı karşıya kalabileceklerini gösteriyor.

Yani kararın öteki şirketlerin işlerini nasıl yürüttüğünü değiştirdiğini görebiliriz. Teknoloji devleri, artık mutabakatlar yaparken daha fazla dikkat etmeleri gereken ayrıntılara sahip olacak ve rekabeti engelleyici atılımlardan kaçınacak.

Aynı vakitte yeni antitröst davalarının önünü açabileceğini de söylemek mümkün. Yakın vakitte Apple’ın akıllı telefonlar konusunda monopol olmakla suçlandığını görmüştük. Bunun yanı sıra satıcılarının öbür platformlarda düşük fiyatlar uygulamasını engelleyen Amazon, Instagram ve WhatsApp’ı satın alarak öbür platformlara erişimi engelleyip rekabeti azaltan Meta benzeri suçlamalarla karşı karşıya kalmıştı. Yani yakında böyle davaların artma ihtimali yüksek.

Bunlara ek olarak şirketler maddi yönden de etkilenecek. Söylediğimiz üzere Apple’ın Google ile 20 milyar dolarlık muahedesi var. Bu muahedeyi iptal etmek, Apple’ın 20 milyar dolar kaybetmesi, Google’ın ise Safari’den gelen reklam gelirlerini kaybetmesi demek. Öbür şirketler ile olan mutabakatların da iptal edildiğini düşünürsek milyarlarca dolar kayıp yaşanabilir.

Sonuç olarak Google hakkındaki kararın tesirleri çok büyük olabilir. Alışılmış ki bu karar ABD’yi kapsıyor ama sonuçları tüm dünyayı etkileyecektir. Her şey mahkemenin alacağı kararlara ve Google’ın itirazlarının nasıl sonuçlanacağına bağlı olduğunu belirtelim. Yani tesirleri görmek için biraz beklememiz gerekiyor.