I. Dünya Savaşı’nda İngilizlere Casusluk Yapmak İçin Osmanlı Devleti’ne Sızan Yahudi Örgüt Lideri: Sara Aaronsohn
I. Dünya Savaşı’nda büyük uğraş sürerken ortaya casusluk örgütü çıkmıştı: NİLİ. Örgütü yöneten Sarah, devletin sırlarını ele geçirerek ağır kayıplar verilmesine neden olan kişinin ta kendisiydi.
İngilizlerle iş birliği yapan Sarah Aaronsohn, Osmanlı ordusunda vazife bile almıştı!
Sarah, Cemal Paşa üzere kıymetli isimlerden bilgiler alarak Filistin Cephesi’nin çökmesinde büyük rol oynayan bir isimdi. Pekala bunu nasıl başardı?
I. Dünya Savaşı’nda Filistin Cephesi’nde, İngilizler ile Osmanlı İmparatorluğu ortasındaki uğraşta sessiz lakin tesirli bir aktör vardı: NİLİ Örgütü.
Bu örgüt, Romanya kökenli Siyonist lider Aaron Aaronsohn tarafından kurulmuş ve saha operasyonlarını Aaronsohn’un kız kardeşi Sarah Aaronsohn yönetmiştir.
NİLİ’in stratejisi, bilhassa bayan casuslar aracılığıyla Osmanlı subaylarının fizikî özellikleri ve askeri yetenekleri hakkında taktik bilgiler toplamak ve bu bilgileri İngilizlerle paylaşmaktı. Bu bilgiler, bilhassa Gazze’deki Osmanlı kuvvetlerinin savunma planlarını tesirli bir halde desteklemiş ve İngilizlerin bölgedeki operasyonlarını yönlendirmişti.
Sarah Aaronsohn’un liderliğindeki NİLİ, örgütün en tesirli operasyonel yapılarından biriydi.
Özellikle Ahmet Cemal Paşa’nın faaliyetlerini yakından izlemesi ve bu bilgileri İngiliz istihbaratına iletilmesi, örgütün stratejik pahasını artırmıştı. Cemal Paşa’nın Gazze’ye yönelik taarruzlarıyla ilgili bilgilerin gerçek vaktinde elde edilmesi, İngilizlerin savaş stratejilerini belirlemede kritik bir rol oynamıştı.
Osmanlı istihbaratının NİLİ hakkında birinci bilgi sahibi oluşu, Sarah’ın eski eşi Hayim Abraham’ın faaliyetleri üzerinden dikkatlerini çekmesiyle olmuştu. Bu dikkat, örgütün faaliyetlerini ortaya çıkarmak için bir başlangıç noktası olmuştu.
Osmanlı Devleti, NİLİ’in faaliyetlerini uzun mühlet gözlemlemiş, lakin Aaronsohn kardeşlerin örgütü büyük bir zımnilik içinde yönetmeleri sebebiyle uzun müddet ayrıntılı bilgiye ulaşamamıştı.
NİLİ’in faaliyetleri ortasında rüşvet ağları oluşturarak Osmanlı bürokrasisinin içine sızması da büyük değer taşıyordu.
Bu sayede örgüt faaliyetlerini gözden kaçırmış ve tedbirlerini tesirli bir biçimde almasını engellemişti. Bilhassa İttihat ve Terakki idaresi altında güçlü bir istihbarat ağı oluşturan NİLİ, Cemal Paşa üzere değerli figürlerin bile dikkatini çekmişti.
Sarah Aaronsohn’un yakalanması ve sonrasında intihar etmesi, NİLİ’in çöküşüne yol açan değerli bir dönüm noktasıydı. Bu trajik olay, örgütün mert lakin riskli faaliyetlerinin sonucu olarak değerlendirildi.
İngilizler için, Sarah’ın Gazze Operasyonu’yla ilgili kritik bilgileri vaktinde ilettiği manasına geliyordu; bu da İngilizlerin stratejik avantaj sağlamasına imkan tanımıştı.
NİLİ’in çöküşüyle, İngilizler Filistin Cephesi’nde daha âlâ koordine olmuş ve Osmanlı güçlerine karşı üstünlük kazanmıştı.
Bu süreç, İngilizlerin bölgede tesirli bir biçimde var olmasını ve sonrasında İsrail’in kurulmasına taban hazırlayan kıymetli adımlarından biri olarak kabul edildi.
Sarah Aaronsohn ve NİLİ örgütü, sadece tarihî bir figür olarak değil, stratejik bir oyuncu olarak da hatırlanıyor. Onların cüreti ve stratejik zekâları, İsrail devletinin kuruluşunda ve bölgedeki Siyonist hareketin evriminde değerli bir rol oynamıştır.
