Osmanlı Ordusunda Görenleri Dehşete Düşüren, Dosta Güven Düşmana Korku Salan Süvari Birliği Deliler Kimdi?
Osmanlı Devleti’nin kara ordusunda bir askeri birlik olan ve devlet için canı değerine savaşan Meczuplar, nasıl oldu da düşmana kaygı salan ordunun en bahadır savaşçıları hâline geldiler?
Askeri Teşkilat bünyesinde yer alan Deli Ocağı, hafif süvari birliklerinden oluşuyordu. Gösterdikleri harikulâde cüret ve gözlerini kırpmadan düşmana saldıracak kadar mertlik, onların namını tarihin tozlu sayfalarına yazdırmaya yetmişti.
Bildiğimiz askerlerden çok uzak bir görünüş ve davranışları olan Meczuplar, Osmanlı ordusunda en başa gelen düşmanın kaygılı rüyasıydı. Pekala onları bu kadar ‘deli’ yapan neydi?
Deli denmesindeki sebep akli kıtlıkları değil, yüreklerindeki cüretti.
Orduda gösterdikleri yürek ve inanılmaz görünüşleriyle kendilerine ‘deli’ denmişti. 15. Yüzyıldan itibaren isimlerini tarih listesinde gördüğümüz Deliler, 19. Yüzyılda ortadan kaldırıldı. Fakat ortadan kalkana kadar gösterdikleri yiğitlikle kendilerine hayran bıraktılar.
Başlangıçta Semendire, Bosna üzere Rumeli’nin değerli merkezlerinde kurulsalar da vakitle teşkilatı büyüttüler. Başta Osmanlı’nın hudut boylarını koruyan bu teşkilat, vakitle ordunun en endişe salan savaşçılarına dönüştüler.
Bu savaşçılık ruhlarının en değerli sebebi ise intikamdı.
Türklerden oluşan bu savaşçılar, ailelerini kaybetmişti. Düşman askerlerine besledikleri bu kin, Deliler’in gayesi hâline gelmişti. Kaybedecek bir şeyleri olmayan bu sınıfın tek ailesi devletti. Bundandır ki canları kıymetine, korkusuzca savaşıyorlardı.
Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde Meczuplar ile ilgili şu sözleri yazmıştı:
Ordunun en önünde yer alırlardı.
Düşmana dehşet vermek için enteresan kıyafetleri vardı. Hatta bedenlerine geçirdikleri çeşitli malzemeler de bu imgeyi destekliyordu. “Kendine bunu yapan, bana neler yapmaz!” fikrini düşmana aşılamak için bu türlü bir yolu tercih ediyorlardı.
Nitekim başarılı da oldular. Giysilerinde kartal, ayı, aslan, kurt üzere motifler kullanırlar; silah olarak mızrak, bozdoğan, kalkan, eğri pala taşırlardı. Ayaklarında ise “serhatlik” isminin verildiği sivri burunlu bir çizme, başlarına tüylü bir miğfer giyerlerdi.
Modernleşme periyoduna kadar devletin Askeri Teşkilatı içinde yer aldılar.
Düşmanı ürküten giyimler, zırh giymelerine gerek bırakmazdı. Edinilen bilgilere nazaran mermeri elleriyle dövecek kadar güçlülerdi. Evlenmeleri yasak, ömürlerini devletin bekâsına adamışlardı. Uyguladıkları farklı savaşma taktikleri vardı, bunun için silaha gereksinim duymuyorlardı.
Özellikle sadakatlerinden kuşku duyulmayan Meczuplar, özel müdafaa misyonu görürlerdi. Gelen tehlikeyi çabucak fark edip alt edecek kudrette, gereken hamleyi eli silah tutmadan yapabilecek cesarettelerdi. ‘Deli’ lakabını almaları boşuna değildi…
Bayrak ismi verilen 50-60 kişilik ocaklara ayrılırlardı.
Ocağa girmek için bir yemin edilir, kişinin güçlü kuvvetli olup olmadığı test edilirdi. Onlara nazaran Yeniçeri eğitimleri çocuk oyuncağıydı, bu yüzden kendileri onların birkaç kademe üstünde eğitimler görürlerdi. Onlara nazaran Yeniçeriler, ilerleyen vakitlerde duyduğumuz üzere “Başıbozuklar”dı.
Kolları bağlı bir halde suya atılıp ağzı kapalı bir torbanın içinde bulunan ekmeği de beraberinde suya atarlar, Deli de suyun altında ellerini çözerek torbanın içinden ekmeği çıkarır ve yerdi.
16-17. yüzyılda Beylerbeyi’ne bağlı hâle geldiler.
II. Mahmut’un başa geldiği sıralarda bu beyefendilerin de misyonları ellerinden alınır, Deliler’in de bağlı bulundukları birlikler ortadan kalkar; Meczuplar, hiç kimseye bağlı olmamaya başlarlar. Hiyerarşik olarak bir sorun yaşayan Meczuplar, yıllar geçtikçe savaşa alınmadıkları için para kazanamıyorlar ve köylülere saldırmaya başlıyorlar.
Gittikçe başıbozuk bir hâl almaya başlayan bu sınıf, eşkıyalık yapmaya başlayınca II. Mahmut tarafından 1829’da ortadan kaldırıldı.
Bir devirlerin yiğit yürekleri, savaşmaktan korkmayan, düşmana dehşet salan askerleri Deliler; vakitle tarihin tozlu sayfalarında yerini aldı…
Osmanlı tarihi ile ilgili öteki içeriklerimiz:
