Hitler ile Özdeşleşen Gamalı Haçın II. Dünya Savaşı’ndan Önce Neleri Temsil Ettiğini Öğrenince Şoke Olabilirsiniz
Hitler ile özdeşleşen gamalı haç, zalimliğin simgesi olarak kabul ediliyor. Bu sembol, tarih boyunca birçok manası ve çağrışımı temsil etmiş olsa da neredeyse hiç kimse bunu bilmiyor.
Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan bu sembol, zamanında doğurganlıktan uygunluğa kadar pek çok şeyi temsil ediyordu.
Peki bu türlü olumlu manalar içeren ve “iyiliğin” sembolü olan gamalı haç, ne oldu da kötülükle özdeşleşir oldu?
Gamalı haç, tarihteki en karmaşık sembollerden birisi.
Kökenleri bizim sandığımızdan da eskiye, binlerce yıl öncesine dayanıyor. Üstelik tek bir manaya bağlı kalmadan farklı kültürlerde farklı manalara sahip oldu. Lakin hepimizin de bildiği üzere Nazilerin kullanımı nedeniyle Batı dünyasında büyük bir kara lekeye büründü.
Nazi Almanyası, bu sembolü bir nefret ve yıkım aracı olarak benimseyince sembolün geçmişteki olumlu manaları da unutuldu gitti…
Mesela nerelerde, ne manası vardı?
Eski Hint metinlerinde gamalı haçın “refah” manasına geldiği ve Hint, Budist ve Jain kültürlerinde yaygın bir formda kullanıldığı görülüyor. Aslında bu sembol, Asya’dan Batı’ya yayıldığında âlâ bahtın simgesi olmaya devam etmişti.
Arkeolojik buluntular, antik örneklerinin Hindistan ile hudutlu olmadığını gösteriyor. Antik Yunanlılar, Keltler ve Anglo-Saksonlar tarafından kullanılan gamalı haç motiflerinin en eski örnekleri Baltık’tan Balkanlar’a kadar Doğu Avrupa’da bulundu.
Coca-Cola üzere büyük markaların ve hatta askerî ünitelerin bile vaktinde bu sembolü kullanması, onun periyodunda yer ettiği müspet algısını da yansıtıyor.
Ancak Nazi rejimi tarafından nefret, ırkçılık ve soykırımın sembolü hâline getirilen gamalı haçın eski hâlinden eser kalmadı.
Bu sembol, artık trajik bir tarihi anlam taşıyordu ve Nazi Almanyası’nın işlediği müthiş kabahatlerin simgesi hâline gelmişti.
Nazilerin bu sembolü nasıl kullandığına dair bir soru işaretiniz varsa onu da giderelim. Onlar bu sembolü, 19. yüzyılda Alman bilim adamlarının yanlış yorumlamalarıyla kullanmaya başladı. Onların yanlış çıkarımları ve ırkçı ideolojileri, gamalı haçın Batı’daki algısını da değiştirdi.
Yahudi aykırısı milliyetçi kümeler, Germen halkının eski bir kökene sahip olduğu hissini güçlendirmek için Aryan sembolü olarak bunu benimsediler ve böylelikle kendisi, 20. yüzyılın en nefret edilen sembolü oldu.
Sembol, Doğu Avrupa ve Rusya’da, II. Dünya Savaşı’na kadar tanınan bir nakış motifiydi birebir vakitte.
Bugün ise o eski “iyilik” manasıyla kıymetlendirilmesi neredeyse imkânsız. 1941’de Kiev’de gerçekleşen Babi Yar Katliamı gibi karanlık olaylarla ilişkilendirildiği için burada da vakitle ehemmiyetini yitirdi.
Batı Avrupa’da gamalı haçın kullanımı, çağdaş çağdan çok daha evvel yok oldu. Bugün örnekleri, Ilkley Moor’daki ünlü Tunç Çağı Swastika Taşı üzere birçok yerde bulunabilir.
Bazıları, gamalı haçın İskandinav mitolojisinin bir ögesi olduğunu belirtirken sembolün uzun, çok kültürlü geçmişine dikkat çekmek için Swastika’yı Sevmeyi Öğrenin Günü üzere etkinlikler düzenleniyor. Bugün, bu simgenin Hitler ile özdeşleşen anlamından sıyrılarak eski manasını kazanması için birçok insan istekli olsa da bu algı, o kadar da kolay yıkılacak üzere görünmüyor.
Naziler ile ilgili öteki içeriklerimiz:
