Avrupa Dillerinde “Kedi” Kelimesi Hep Benzerken “Köpek” Kelimesi Neden Bambaşka?
Avrupa lisanları ortasında birçok söz benzerlikler gösterirken, hayvan isimleri ilgi cazip farklılıklara sahip olabiliyor. Bu farklı isimli hayvanlardan kediler ve köpekler ise en çok dikkat çekenler ortasında yer alıyor.
Diller ortasındaki benzerlikler ve farklılıklar, dilbilimcilerin üzerinde durduğu bahislerden biridir. Örneğin, birçok Avrupa lisanında ‘kedi‘ sözü birbirine epeyce benzerken, ‘köpek‘ sözü neden farklıdır?
Bu değişik durumun nedeninin araştırarak Avrupa’nın tarihînin ve kültürünün lisan üzerindeki etkilerini inceleyelim.
İlk olarak Avrupa lisan ailesine değinelim.
Avrupa lisanları, çoğunlukla Hint-Avrupa lisan ailesinden türemiştir ve bu aile Avrupa’nın yanı sıra Güney ve Orta Asya’daki lisanlarını de kapsamaktadır. Proto-Hint-Avrupa lisanından evrimleşen bu lisanlar, binlerce yıl evvelki göçler ve kültürel etkileşimler sonucunda çeşitlenmiştir.
Örnek vermek gerekirse Latinceden türeyen Roman lisanları, Roma İmparatorluğu‘nun genişlemesiyle Avrupa’ya yayılmıştır. Kuzey Avrupa’da ise Cermen lisanları, Eski İskandinavya ve Almanya kökenli lisanlar bulunmaktadır. Slav lisanları ise Doğu Avrupa’da ağırlaşmış, geniş bir lisan ailesini oluşturmuştur.
Gelelim mevzumuza “Köpek” sözü neden çoğu Avrupa lisanlarında farklı söyleniyor?
‘Köpek’ sözü, çeşitli lisanlarda farklı etkileşimlerden ötürü farklı formlar almıştır. Örneğin İngilizce’deki ‘dog’ kelimesi belirsiz kökenlere sahipti. Bu söz, Fransızca “chien” ve Almanca “hund” üzere öbür lisanlardaki sözlerle bağlıdır.
Diğer Avrupa lisanlarında bulunan varyasyonların ise Avrupa dışı lisanlardan etkilenmelerin sonucuyla ortaya çıktığı iddia ediliyor.
Peki “Kedi” sözü neden birçok Avrupa lisanında birebir?
“Kedi” sözünün dengeli olması, kedilerin Avrupa’ya geç gelmesi ve ticaret yolları üzerinden yayılmasıyla açıklanabilir. Birrçok Avrupa lisanında ‘kedi’ kelimesi, lisanların birbirleriyle yakın temasta olduğu bir periyotta benimsenmiştir.
Örneğin Fransızca ‘chat’, Almanca ‘katze’ ve İtalyanca ‘gatto’ kelimeleri Latince ‘cattus’ sözünden türemiştir bu da Romalıların geniş tesirini yansıtmaktadır.
İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimize göz atabilirsiniz:
