Sovyetler Birliği’nin “Vay be, Bunu da mı Onlar İcat Etmiş?” Diyeceğiniz Zamanın Ötesinde Buluşları

Sovyetler Birliği’nin elinden çıkan icatlar olmasaydı günümüzde bilim ve teknoloji alanında hayli geride kalacağımızı görebiliyoruz. Bu icatların neler olduğuna birlikte bakalım.

Sovyetler Birliği’nin vaktin ötesinde icatları, uzay araştırmaları başta olmak üzere birçok alanın kapısını açtı. Düşünün, birinci telefonun bile Sovyetler Birliği’nin icadı olduğunu iddia edebilir miydiniz?

Hazırsanız Sovyetler Birliği ülkelerine, Sovyetler Birliği’nin kuruluşuna ve dağılışına baktıktan sonra inanılmaz icatlarına göz atalım.

Sovyetler Birliği ülkeleri:

• Rusya
• Ukrayna
• Moldova
• Estonya
• Letonya
• Litvanya
• Gürcistan
• Ermenistan
• Azerbaycan
• Türkmenistan
• Özbekistan
• Kırgızistan
• Kazakistan
• Tacakistan

Sovyetler Birliği nasıl kuruldu ve dağıldı?

Sovyetler Birliği, 1917 Rus İhtilali’nin akabinde kuruldu. Rus İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Bolşevik Parti önderi Vladimir Lenin’in önderliğinde; Rusya’nın çeşitli bölgelerindeki emekçi, köylü ve askerî kurullar (Sovyetler) tarafından iktidara gelindi. 1922’de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’nin öncülüğünde; Ukrayna, Belarus ve Transkafkasya Sovyet Cumhuriyetleri’nin birleşmesiyle Sovyetler Birliği kurulmuş oldu. Daha sonra bu birliğe başka Sovyet Cumhuriyetleri de katıldı.

Dağılması ise 1985’te Mihail Gorbaçov’un Sovyetler Birliği önderi olmasıyla sürat kazandı. Gorbaçov’un ıslahat siyasetleri, glasnost (açıklık) ve perestroyka (yeniden yapılanma) ismi verilen siyasetleri; ülkedeki ekonomik, siyasi ve toplumsal yapıda değerli değişikliklere yol açtı. Fakat bu ıslahatlar, beklenenden daha fazla özgürlük taleplerini ve etnik milliyetçilikleri tetikledi.

1991’de, bir dizi olayın akabinde, Sovyetler Birliği’nin sonu geldi. Aralık 1991’de, Rusya Federasyonu’nun başkanı Boris Yeltsin, Belarus ve Ukrayna başkanlarıyla Sovyetler Birliği’nin yerini alacak olan Bağımsız Devletler Topluluğu’nu (BDT) kurduklarını ilan etti. Bu süreç sonunda, 15 eski Sovyet Cumhuriyeti bağımsızlıklarını ilan etti ve Sovyetler Birliği resmen sona erdi.

Sovyetler Birliğ’nin vaktin ötesinde icatları:

• Uzay araştırma aracı
• Cep telefonu
• Yapay kalp
• Elektrikli tramvay
• İlk aşı
• Uzaydaki birinci insan üretimi nesne
• Otojektör
• Güneş pili
• Ilizarov aparatı
• Çok kademeli roket
• Dünyanın birinci uzay istasyonu

İlk uzay araştırma aracı, birçok araştırmanın önünü açtı.

NASA’nın “Mars Rover Curiosity” isimli aracı, hedeflenen misyon mühletini aşması ve Mars hakkında yaptığı keşiflerle yaygın bir üne kavuştu lakin Curiosity’nin 2012’de Mars’a birinci inişinden onlarca yıl evvel aslında Sovyetler Ay’a birinci uzay gezicisini indirmişti.

17 Kasım 1970’de, uzaktan kumandalı “Lunokhod”, Ay’a indi. Sovyet mühendisleri, aracın 1969’daki başarısız fırlatılışından sonra yeni aracı 1 yıl içinde tamamlamışlardı. Curiosity üzere Lunokhod da planlanan 3 gün yerine 11 gün misyon yaptı ve misyon müddeti uzadı. Uzay araştırmaları için yeni olasılıkların da önünü açılmış oldu.

Evet, cep telefonu bile!

Cep telefonlarının 21. yüzyılda ortaya çıktığı konusunda hemfikiriz lakin Sovyetler, 1950’li yıllarda mobil aygıtlar üretmeye başlamıştı. Sovyet mühendis Leonid Ivanoviç Kupriyanoviç, 1957’de bir cep telefonu icat etti. 1963’te ise icadını geliştirdi ve birinci telefon olarak sayılan Motorola telefonundan 10 yıl öncesine dayanan, avuç içi boyutunda bir taşınabilir aygıt olan “Altai”ı satmaya başladı.

Yapay kalplerin temeli Sovyet bir bilim insanı tarafından atıldı.

Sovyet bilim insanı Vladimir Demikhov, 1937’de dünyanın birinci implante edilebilir yapay kalbini icat etti. Aygıtı bir köpeğe muvaffakiyetle yerleştirdi ve köpek sırf birkaç saat yaşasa da çalışma, yapay bir kalbin mümkün olduğunu kanıtladı.

Bu buluş, yıllar süren ileri çalışmalara yol açtı ve kalp nakline muhtaçlık duyan hastalar için hayat kurtaran bir aygıt oldu. Beşere yerleştirilen birinci başarılı yapay kalp implantasyonu ise 1982 yılında Utah Üniversitesinde gerçekleştirildi.

Elektrikli tramvay bile Sovyetler Birliği tarafından icat edildi!

Fyodor Pirotsky tarafından tasarlanan elektrikli tramvay, St. Petersburg yakınlarındaki Sestroretsk kasabasında faaliyete başladı. Daha sonra öbür şirketler, Pirotsky ile elektrikli tramvayın dünyaya yayılması konusunda temasa geçti ve elektrikli tramvaylar günümüze kadar ulaştı.

İlk aşı da Sovyetler Birliği’nde üretildi.

İnsanlar için birinci aşı, 1930’lu yıllarda Sovyetler Birliği’nde geliştirildi. “Canlı spor aşısı”, şarbonla uğraş eden değerli bir buluş oldu ve savaş periyodunda çokça kullanıldı. Hastalık şu anda çok yaygın olmasa da meydana gelebilecek muhtemel salgınlar için bu aşı kullanılabilir.

Uzaydaki birinci insan imali obje Sputnik 1, Sovyetler Birliği yapıtıydı.

1950’lerde Sovyet bilim insanları tarafından geliştirilen Sputnik uydusunun 4 Ekim 1957’de fırlatılışıyla uzay çağı başladı. O devirlerde Amerikalılar kendi uyduları üzerinde çalışırken Sovyetler Birliği’nin bu uyduyu başarılı bir biçimde fırlatması uzay yarışında onları bir adım öteye taşıdı.

Frankenstein kitabını aratmıyor: Otojektör

1926 yılında Sovyet bilim insanı Sergei Brukhonenko tarafından geliştirilen; kalp ve akciğer makinesi otojektör, Frankenstein’daki hayata döndürme makinesi üzereydi. Araştırmacının köpekler üzerindeki deneyleri sonlu olsa da hayvanların başına kan pompalayarak yaşamaya devam etmesi konusunda muvaffakiyete ulaşmıştı. Deneylerde köpekler öldürüldüğü için etik açısından o periyotta de birçok tartışmaya yol açtı.

Olmasaydı televizyon bile izleyemezdik: Güneş enerjisi

Bilimsel literatürde “fotoelektrik hücre” olarak bilinen güneş gücü, ışığın bir objenin üzerine parladıktan sonra elektronların yayılmasıyla çalışır. Aleksandr Stoletov’un icat ettiği bu pil olmasaydı günümüzde televizyon da olmayabilirdi.

Ortopedik cerrahide, Ilizarov aparatı sayesinde büyük bir ilerleme oldu.

Adını Sovyet tabip Gavriil Abramovich Ilizarov’dan alan Ilizarov aparatı, açık kırık olaylarında uzuvları kurtarmak için kullanılan, günümüzde ortopedik cerrahide hâlâ tercih edilen tıbbi bir aparat.

1950’lerde Sibirya’daki hastaları tedavi ederken tasarlanan aparat, 1968’de Sovyet yüksek atlamacı Valery Brumel’i ile 1980’de İtalyan gazeteci Carlo Mauri’yi başarılı bir biçimde tedavi etmesiyle ün kazandı ve kısa müddette dünya çapındaki cerrahlar tarafından benimsendi.

Günümüzün GPS’ sistemlerini mümkün kıldı: Çok kademetli roket

Roket teorisi örnekleri yüzlerce hatta binlerce yıl öncesine dayansa da çok kademeli roket teorisi, 1940’lı ve 50’li yıllarda Sovyet Rusya’da roket mühendisleri ve bilim insanları, bilhassa Mikail Tikhonravov ve Dmitry Okhotsimsky tarafından geliştirildi. 1957’de Sputnik 1’i uzaya fırlatmak için de bu çok kademeli roket kullanıldı.

Çok kademeli roketler, günümüzde rastgele bir objeyi uzaya fırlatmak için araç olarak kullanılmasının ve uzaydaki en büyük insani başarıyı yaratmasının yanı sıra GPS navigasyonu üzere insanların günlük hayatını kolaylaştıran teknolojileri de mümkün kıldı.

Dünyanın birinci beşerli uzay uçusunda kullanılan uzay aracı “Vostok 1” de Sovyetlerin yapıtıydı.

Vostok 1’in fırlatılışı, dünyanın birinci beşerli uzay uçuşu olarak tarihe geçti. Uzay aracı 12 Nisan 1961’de fırlatıldı ve Yuri Gagarin’le birlikte atmosfere tekrar girip Kazakistan’a inmeden evvel Dünya’nın tek bir turunu tamamladı. Sovyetler, Vostok 1 uzay aracını 1950’lerin sonu ve 60’ların başında, Amerikan Mercury Projesi’ne karşı yarışarak geliştirdiler.

Dünyanın birinci uzay istasyonu: Salyut 1

Salyut 1; değerli bilimsel ilerlemelere yol açan, günümüz uzay istasyonunun temellerini attı. Salyut 1’in inşaatı süratliydi ve istasyon, inşaatın başlamasından 1 yıldan biraz fazla bir müddet sonra, 19 Nisan 1971’de hizmete açıldı. 

7 Haziran’da istasyona gelen mürettebat, 23 gün boyunca istasyonda kald ve uzayda istasyon kuran birinci insanlar oldular. Salyut 1 ise Sovyetler tarafından geliştirilen dünyanın birinci uzay istasyonu olarak tarihe geçti.

Kısacası Sovyetler Birliği, özellikle uzay alanında birçok unsur imza attı. Sovyetler Birliği’nin tüm bu icatları olmasaydı günümüzde bilim ve teknoloji alanında sanki nasıl bir noktada olacaktık? Bunun üzere daha fazla içerik görmek isterseniz yorumlara yazabilirsiniz!

Sovyetler Birliği ile ilgili öteki içeriklerimiz: