Fazla Hafife Alınmaması Gereken “Kargo Gemileri”, II. Dünya Savaşı’nın Galibini Belirlemede Nasıl Etkili Olmuştu?
II. Dünya Savaşı, yalnızca askerî stratejiler ve bahadır askerlerin kıssası değil tıpkı vakitte lojistik ve mühendislik muvaffakiyetlerinin da kıssasıdır. Bu kolay lakin son derece tesirli kargo gemileri, müttefiklerin savaşın gidişatını değiştirmesinde kilit rol oynadı.
1940’ların soğuk sonbaharında, Nazi Almanyası’nın denizaltıları Atlantik’te müttefik gemilerine amansız bir taarruz başlattığında Britanya’nın erzak ihtiyacı kritik bir noktaya ulaştı.
Alman denizaltıları tarafından yüzlerce gemi batırılırken müttefiklerin bu acil duruma yanıtı, gemi inşasında bir ihtilal başlatmaktı. ABD’nin liderliğindeki bu efor, savaşın seyrini değiştirecek ve müttefiklerin zaferine katkıda bulunacak 2.700’den fazla Liberty gemisinin inşasını içeriyordu.
1940’ın sonlarına gerçek Avrupa’nın büyük kısmı Nazi Almanyası’nın eline geçmişti ve İngiliz Milletler Topluluğu artık savaşta tek başınaydı.
Ancak ada ülkesi, savaş eforları için çok muhtaçlık duyduğu malzemelerden mahrum bırakılıyordu. Alman U-botları; savaş gemilerini, uçaklarını ve gelen gemi trafiğini Britanya’nın yerine yenilerini koyabileceğinden daha süratli bir biçimde yok ediyordu.
Amerika Birleşik Devletleri henüz savaşta olmamasına rağmen İngiltere’nin savaş çabalarında tedarik açısından hayati bir rol oynuyordu ve muazzam endüstriyel kapasitesi, İngiltere’nin savaşta kalmasına yardımcı olmak için kritik ehemmiyete sahipti.
Ancak Almanlar her gün gemileri batırıyordu, İngiltere ve Amerika’nın tüm bu savaş gereçlerini ulaştırmak için öbür bir yola muhtaçlığı vardı.
Bu sorun karşısında ABD Lideri Franklin Roosevelt, 1941 yılında Acil Gemi İnşa Programı’nı ilan etti.
Daha evvel görülmemiş ölçekte gemi üretmek için büyük bir uğraş sarf edildi ama dizaynını pek de ciddiye almamışlardı. Pek çok kişi tarafından nahoş görülen gemiler, Time dergisi “çirkin ördek yavrusu” lakabını taktığından beri bu türlü anılmaya başlamıştı.
Görünüşleri pek güzel olmayabilir fakat 10.000 tonluk kargo kapasitesine sahip olmaları ABD ve İngiltere için daha kıymetliydi.
Mürettebatları 45 istekli deniz piyadesi ve iki düzine donanma silahlı muhafızından oluşuyordu.
Liberty’lerin birçoklarında hafif savunma sistemi vardı ve bu gemilerde vazife yapan askerler çok da donanımlı değildi. Lakin ABD için zati bunlar değerli bir etmen değildi zira bu gemilerin maksadı savaşmak değildi, olabildiğince kolay bir biçimde inşa edilmesi ve erzak yetiştirmeye başlamasıydı.
1943’e kadar bu tersaneler ortalama her sekiz saatte bir yeni bir gemiyi denize indirecekti. Bu muazzam muvaffakiyetin gerisinde, birden fazla çiftçilerden oluşan ve neredeyse üçte biri bayan olan personel kümesi vardı.
Savaşın ortalarına gelindiğinde denizdeki Liberty’lerin sayısı ve silahlı refakatçilerindeki artış, Alman kuvvetlerini bunaltmıştı.
Denizaltı aksisi teknolojilerdeki gelişmeler de U-bot tehdidini ortadan kaldırmaya başladı. Savaştan sonra birçok Liberty gemisi yedek filoya alındı ya da savaş sonrası ticari kargo filolarına satıldı. 1960’lara gelindiğinde, eski dizaynları onları işletmek için çok değerli hâle getirdi ve hurdaya satıldı.
Bugün 2.710 Liberty gemisinden geriye sadece üç tanesi kaldı ve kendileri, II. Dünya Savaşı’nın kazanılmasındaki muazzam katkılarını hâlâ hatırlatıyor.
II. Dünya Savaşı’na ilginiz varsa aşağıdaki içeriklerimize de göz atabilirsiniz:
