Domuz Etinin Bazı Dinlerde Yasaklanmasının Sebebi Olduğu Öne Sürülen Mitolojik Hikâye
Domuz etinin tüketiminin kimi dinlerde yasak olması, asırlar öncesindeki Sümer mitolojisine dayanıyor olabilir.
Domuz eti, dünyada en fazla tüketilen et çeşitlerinden biri. Domuz etini tüketmeyen beşerler ise ekseriyetle bu tercihini dinî tabular nedeniyle yapıyor.
Peki birçok ülkenin vazgeçilmez yemekleri ortasında olan domuz etinin, asırlar evvel ortaya çıkan Sümer mitolojisindeki bir öykü sebebiyle İslamiyet ve Yahudilik dinlerinde yasaklanmış olabileceğini biliyor muydunuz?
İyi de tam olarak ne anlatıyor bu öykü?
Sümer mitolojisinde aşk ve rahmet tanrıçası İnanna’nın eşi Tammuz, öbür ismiyle Domuzi, hayvanların ilahıdır. Bu isim, Anadolu’da Attis diye geçmektedir. Birebir isim, Suriye’de Adon ve Yunan mitolojisinde Afrodit’in sevgilisi Adonis olarak geçmektedir.
İnanna’nın eşi Tammuz (Domuzi), yırtıcı bir yaban domuzu tarafından öldürülür. Bu olayın üzerine domuz artık lanetlenen ve eti yasaklanan bir hayvan olur. Zira domuz, mitolojiye nazaran artık tanrı katili sıfatı taşımaktadır.
Mezopotamya’da domuz, ilah katili sıfatı taşıdığı için nefret edilen bir hayvan olmuştur. Tevrat’ta Tammuz isminin geçmesinden Sümer kültür ve inançlarının tek ilahlı dinlerin kitaplarını nasıl etkilediğini anlayabiliriz.
Tevrat’ta geçen “Orada oturup Tammuz için ağlayan bayanları gördüm.” cümlesi, Sümer mitolojisinde bir domuz tarafından öldürülen Tammuz için bayanların ağlayarak yas tuttuğunu anlatıyor.
Yunan mitolojisinde de Aşk Tanrıçası Afrodit’in sevgilisi Adonis, yeniden Tammuz üzere bir domuz tarafından öldürülüyor. Afrodit’in esasen Sümer mitolojisindeki İnanna’nın karşılığı olduğu, bu yüzden de inançların farklı biçimlerde ve isimlerde birbirini etkilediği daima tartışılır.
Bunların yanı sıra domuz etinin yasak olmasını etkileyen başka nedenler de var. Domuzun öbür küçükbaş hayvanlar üzere göç edememesi, yaz aylarında etinin dayanıksız olması, çamurda vakit geçirmesi ve dışkı üzere şeyleri tüketmesi de yasaklanmasının nedenleri ortasındadır.
Ayrıca bilim insanları, az pişmiş domuz eti yemenin bu hayvanlardan geçebilen trişinoz isminde enfeksiyonun insan bedenine geçebileceğine de değinmiştir.
Erken Tunç Çağı’nda domuz etine karşı tavır nasıldı?
Domuz eti, hayvanın yetiştiriciliğinin kolay olması nedeniyle Erken Tunç Çağı’ndan itibaren sıklıkla tüketilmektedir. Yetiştirilmesi son derece ucuz olan domuz eti, ucuz bir protein olarak görülmektedir.
Erken Tunç Çağı’nda beşerler domuza hürmet duyuyorlar ve hatta Mısır ve Mezopotamya’da domuzlar için kurban kesiyorlardı.
Ancak Geç Tunç Çağı’na geçtikçe domuz etine karşı insanların tavrında değişiklik oluyor. Geç Tunç Çağı’nda domuzların insan atıklarını yemesinden tiksinildiği için, domuzların tüketime uygun olmadığı sonucuna varıldı. Bu yüzden de domuzların tapınaklara girmeleri yasaklandı.
Peki domuz eti tüketimi nasıl bu kadar yaygın hâle geldi?
Tunç Çağı devrinde toplumsal hiyerarşiler barizleşti ve kentler büyüyüp geliştikçe fakir insanların sayısı arttı. Domuzların bakımı ise kolay olduğundan alt sınıftakiler domuz yetiştiriciliğine başladı.
Çünkü sığır, koyun ve keçi üzere hayvanlar herkesin karşılayamayacağı sermaye istiyordu. Bu devirden sonra domuz eti tüketimi gitgide daha da tanınan hâle geldi.
Her ne kadar pak olmamasının yanında farklı dinî ve mitolojik sebepler ile tarih boyunca inişli ve çıkışlı bir yoldan giden domuz eti tüketimi, bu süreçte ekonomik nedenlerden ötürü insanların domuz etine karşı tavırlarını periyot dönem aşmasına sebep olmuştur.
İlginizi çekebilecek öbür içerikler:
