Dikkat, Mideniz Kalkabilir: Peruklardaki Saçların Nereden Geldiğini Öğrenince Bir Daha Onlara Dokunmak Bile İstemeyeceksiniz!
Saç dalı azımsanamayacak düzeyde büyük. Peruklar, örgüler, kaynaklar… Bunların hepsi, satın aldığımız hâliyle mükemmel görünse de yahut Nicki Minaj üzere ünlülerin fotoğraflarında göz kamaştırsa da o rengârenk buklelerin son evreye gelene kadar nerelerden geçtiğine inanamayacaksınız.
Daha evvel kaynak yahut peruk için saç araştırması yaptıysanız bilirsiniz; Hint saçı doğal bir parlaklığa sahiptir, Brezilya saçı dolgundur, Çin saçı en kaba saçtır ve Filipin saçı da Çin saçına benzeridir lakin daha parlaktır.
Peki bu saçların nerelerden, nasıl geldiğini, ne üzere öyküleri olduğunu ve hangi süreçlerden geçtiğini; en kolayından, kafanıza taktığınız saçın kime ilişkin olduğunu hiç düşünmüş müydünüz? Kestirim ettiğinizden çok daha fazlası var.
Günümüze gelmeden evvel perukların geçmişine kısaca bir göz atmakta yarar var.
1800’lü yılların Fransa’sında köylü bayanlar, zavallı bir koyun üzere kırpılmak zorunda bırakılıyordu. 1900’lü yılların başında satılan saçlar da Çin’deki kanalizasyonlardan ve cesetlerden geliyordu.
Günümüzde ise bu saçların nereden geldiği hâlâ merak konusu olmaya devam ediyor. Emin olun, merak etmeye kıymet art planları var.
Çin’den gelen saçların kıssası, midenizi biraz kaldırabilir.
Kadınlar, taraklarından çıkan ya da banyo sarfiyatında biriken saç yumaklarını biriktiriyor ve köylülere, seyyar satıcılara satıyor. Kimileri sokaklardan toplanıyor ve pisliklere, plastiklere karışmış oluyor. Bu taraktan çıkan atıkların çözülmesi, sınıflandırılması ve işlenmesiyle ilgili koca bir prosedür uygulanıyor.
Tüccardan tüccara aktarılan saçlar; Bengladeş, Hindistan ve fiyatların düşük olduğu fakat insanların çalışmaya ihtiya duyduğu Myanmar’ın kimi bölgelerindeki saç çözme atölyelerine götürülüyor.
Asıl şoke edici emek ise burada başlıyor.
Onlarca bayan, yerde oturup öteki insanlardan gelen kıl yumaklarını çözmekle uğraşıyor. Çözülen saçlar, uzunluklarına ve renklerine nazaran demetlere ayrılıyor. O kadar emek gerektiriyor ki 1,5 kg saçın çözülmesi yaklaşık 80 saat sürüyor.
İşleme kademesine geldiğimizde ise kimyasal banyo gerekiyor çünkü saçın dış katmanı olan katikül, işlevsizleşmiş oluyor. Katikül, balık pulları üzere hepsi birebir istikamete bakan pullara sahip ancak tarak atıklarında saçlar birbirine karıştığı için saçların güzelce dolaşmasına ve düğümlenmesine neden oluyor. Kimyasal banyolar ise bu katikülü çıkarıyor. Banyo sırasında saçın kalitesi de düşüyor hâliyle.
Hindistan, saç almak için en etik ve muteber yer olabilir.
Hindu tapınakları, saç dalının değerli bir kesimi. Her yıl milyonlarca dindar insan, tapınakları ziyaret ediyor ve burada saçlarını tanrılara adak olarak tıraş ediyor. Bu da tapınak için yılda 7 milyon dolardan fazla bir gelir kaynağı oluyor.
Sürekli olarak ucuz ve kaliteli saç tedariği de sağlanmış oluyor. Yani tam “win-win situation (iki tarafın da yararlı çıktığı durum)” ortaya çıkıyor.
Vietnam’a gelelim…
Vietnam, saç kesimi konusunda sömürünün en çok olduğu yerlerden. Bayanlar, çok az para karşılığında saçlarını satmak zorunda kalıyor. Hatta dolandırıcılık da çok fazla olduğu için bazen paralarını alamadan saçsız kalıyorlar.
Dan ismindeki bir adam, bu sahtekârlık ve sömürü odaklı dalı dönüştürmek için kendi işini yürütmeye başladı ve uzun saçlı olmanın hâlâ kıymetli bir kadınlık göstergesi olarak görüldüğü kırsal bölgelere odaklandı. Burada bayanlar hoş ve uzun saçlarını Dan’e satıyor ve en az 1 ay boyunca konut geçindirecek kadar gelir elde edebiliyor.
Dan’in öyküsünü daha ayrıntılı görmek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.
Saçların art planında bunlar olduğunu kestirim edebilir miydiniz?
Gördüğünüz üzere geçmişten günümüze saç bölümünde de ne yazık ki bir bayan emeği, sömürüsü ya da mecburiyeti yatıyor. Bahsettiğimiz Dan isimli adamdan evvel kırsaldaki bayanlar, tüm saçlarını 1-2 dolar karşılığında satıyormuş. Durumun vahametini siz düşünün.
Artık her şeyden süratlice sıkılınan yeni dünya nizamında ise bir gün mavi ve kısa saç kullanmak isterken sonraki gün pembe ve uzun saç tercih etmek isteyen pek çok insan var. Görünüşe nazaran saç kesimi sürat kesmeden büyümeye devam edecek ama umuyoruz ki etik yolları artar.
Not: Elbette her saç gerçek değil. İzmir Kemeraltı üzere yerlerden aldığımız 100 liralık peruklar ya da takma saçlar sentetik. “Remy” olarak isimlendirilen doğal saçların 100 gramına asgarî 500 TL civarı ödemeniz gerek. O saçın sahiden de doğal olup olmadığına inanmak ise size kalmış doğal.
İlginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz:
