Türkiye’de Paranızı En Hızlı Şekilde Nasıl 5’e Katlayabilirsiniz? (Yatırım Tavsiyesi Değildir)
Özgür Demirtaş’ın açıklamaları büyük gündem oldu ve parayı 5’e katlama konusu hayli de bir latife gereci oldu. Pekala Türkiye’de paramızı ne kadar müddette 5’e katlayabiliriz?
Özgür Demirtaş, viral olan videosunda “100.000 doları 5’e katlarsanız 500.000 dolarınız olur. Bi’ daha katlarsanız 2,5 milyon dolara çıkarsınız. 2 daha katlasanız dolar milyonerisiniz. 3. sefer 5’e katlarsanız 12,5 milyon dolar, 4. sefer 62,5, 5. sefer 300 milyon, 6 sefer 5’e katlarsanız 1,5 milyar dolar.” dedi. Bu açıklamalar birinci başta toplumsal medyada gündem olsa da söyledikleri, en azından matematiksel manada dengeli. Pekala paramızı Türkiye’de 5’e katlamak istersek bunu nasıl yapabilriz?
Paramızın artması için öncelikle paradan para kazanmamız gerekiyor. Çünkü hem hazıra dağ dayanmıyor hem de kenarda boş boş duran paranın kıymetlenmesi neredeyse hiç görülmeyen bir şey olarak dikkat çekiyor. Gelin, farklı tekniklerle paramızı 5’e katlamaya çalışalım, bakalım paramızı 5’e katlamamız ne kadar sürüyor?
Öncelikle bahsi geçen görüntüye bakalım:
Gelen yansılardan kimileri ise şöyle:
Peki paramızı gerçekte 5’e katlamamız mümkün mü?
Bunu hangi yatırım araçlarıyla ne kadar sürede yapabiliriz? Geçmiş verileri, öngörümleme modelleri ile de kıyaslayarak paramızın ne kadar müddette 5 katına çıkabileceğini değerlendireceğiz. Elbette ki bunlar, kusura açık matematik modellerdir ve katiyen yatırım tavsiyesi değildir.
Her periyodun beğenilen yatırım aracı ile başlayalım: Altın
Bugün gram altının alış fiyatı 1874 TL olarak görülüyor. En son 14 Nisan 2020’de 374,80 TL’den işlem gören altın, o günden bu yana kıymetini 5’e katlamış durumda.
3 yıl 8 ayın akabinde gram altın yatırımımız bedelini 5’e katlamayı başarıyor. Bununla bir arada yalnızca 5 yılda TL bazındaki paha artışına bakmayıp, altının külçe fiyatını dolar cinsinden değerlendirip uzun periyotlu öngörümleme yaptığımızda fiyatının 2044 dolardan 3102 dolara çıkacağını ve %52 artış sağlayacağını görüyoruz.
İnse bir kaygı çıksa farklı bir kaygı olan “dolar”
Bugün 29,09 TL’den süreç gören Amerikan doları, en son Ağustos 2018’de 5,82 TL’den süreç görmüştü. Bu da doların bedelinin 5’e katlanma müddetini 5 yıl 4 ay olarak veriyor.
Son birkaç yıla değil de uzun vadeli öngörümlemelere nazaran ise 2028 sonunda dolar fiyatı 91,63 TL ile 123,97 TL ortasında bir noktada bulunacak. Natürel öngörümlemeler ne kadar başarılı olur o bahiste bir şey söylemek kolay değil.
Hep de tam da paramızın olmadığı vakitlerde yükselen “banka faizleri”
Bu nokta çok istikrarsız; banka faizleri son 10 yıllık süreçte %5,59’lardan %50,49’lara kadar geldi, şu anda ise biraz daha düştü. Bu türlü olunca bir orta yol bulmak çok kolay değil.
Uzun vadede paramıza verilecek olan yıllık faiz ise ortalamada daha ortada bir yerde olacaktır. İktisadın uzun vadeli selameti ve geçmiş bilgileri göz önüne alarak %18’lik bir ortalama faiz bekleyebiliriz. Bu durumda paramızı 5’e katlamak için beklememiz gereken mühlet 9 yıldan biraz daha fazla oluyor.
“Tamam da nasıl alacağız?” dedirten “gayrimenkul”
2020 yılından sonra Türkiye’de konut endeksinin yüksek bir ivmeyle arttığını görüyoruz. Bu endeksin 5’e katlanması yalnızca 18 ayda gerçekleşti. Konut fiyatındaki artışla bir arada gelen kira ve barınma krizi de gündemi hayli meşgul etti.
Yine de önümüzdeki periyotta emlak piyasası bu kadar çıkarlı olmayabilir. Çünkü meskenleri alacak kimse kalmadığında meskenlerin fiyatlarındaki ateş de sönecektir. Bir öbür nokta da gayrimenkullerin bedeli her gayrimenkul için birebir halde artmıyor.
Bunlar elbette işin para kazandığımızı sandığımız kısmı. Pekala paramız bu sürecin sonunda ne kadar kıymetli kalacak?
Mart 2019’da cebimizdeki 10 lirayla alabildiğimiz şeyleri bugün 50 lirayla alabiliyoruz; ortadan geçen müddette enflasyon, TCMB datalarına nazaran %500’ü buldu.
4 yıl 9 ayda paramızın pahası 5’te 1’ine düştü. Bu ne demek? Paramızın ölçüsü artmış olabilir lakin paramızı 4 yıl 9 aydan daha uzun müddette 5’e katlıyorsak alım gücümüz düşüyor.
Not: Bu yazıda verilen öngörümleme sayıları, büyük firmalar tarafından kullanılan teknik tahlil öngörümleme modelleri kullanılarak oluşturulmuştur. Datalar Google’dan doğrulanarak alınmıştır. Türkiye’deki faiz oranları, TCMB’nin bilgilerinden alınmıştır. Konut fiyat endeksi dataları TCMB raporlarından derlenmiştir.
Ekonomiyle ilgili öbür içeriklerimiz:
