Hitler’in Hayata Geçiremediği Türkiye’yi İşgal Planı: Bu Plan Gerçekten Hazırlandıysa Nazileri Durduran Neydi?

II. Dünya Savaşı’nda Türkiye çekimser bir hal sergilese de üzerimize oynanan mümkün bir işgal planı var mıydı? Varsa bile bu planı çok da uzakta aramamak gerek.

Birçoğunuz tahminen duymuşsunuzdur ancak biz yeniden de kim olduğunu şimdiden söyleyelim: Hitler’in Türkiye’yi işgal planı kaçınılmazdı ve er ya da geç uygulanacaktı. Bu planın ismi da Gertrude Operasyonu olarak biliniyordu.

Hitler’in bu planı belki hiç hayata geçmedi lakin geçseydi sonuçlarının büyük olması kaçınılmaz olurdu. Bakalım bu plan, hayata geçebilecek kadar düzgün tasarlanmış mıydı?

Türkiye’de, Nazi yanlısı oldukları bilinen birtakım gazeteci ve emekli subayların bulunduğu biliniyordu.

Bu bireylerin, Almanya’nın Türkiye’ye saldırması durumunda işgal kuvvetleriyle iş birliği içinde olacakları da açıktı. Fakat bu bireylerin kim oldukları konusunda kesin bir doküman yoktu. Bu durum, çeşitli spekülasyonlara ve tartışmalara neden oldu. Bu tartışmalardan biri, 2001 yılının başlarında Aksiyon dergisinde yayımlanan bir haberle ön plana çıkacaktı.

Aksiyon mecmuasındaki haberin odak noktası, Tan gazetesinde 30 Eylül 1945 tarihinde yayımlanan “‘C’ listesine dahil olan kimlerdir?” başlıklı makaleydi. Zekeriya Sertel’e ilişkin olan makale şu formdaydı:

“Almanların Türkiye’yi nasıl işgal etmeyi planladıklarını birinci kere ortaya çıkaran belgeyi muhtemelen Tan gazetesinin sayfalarında okumuşsunuzdur. Bu belgeyi yayımlayan muharrir, Almanların Türkiye’yi işgal ederken kimlerle iş birliği yapacaklarına dair liste talebinde bulunarak bu bilgileri sildiğini bildirmektedir.

Almanların II. Dünya Savaşı sırasındaki istila metotlarını hepimiz biliyoruz. Türkiye için hazırlanan planda da Almanların tıpkı stratejiyi izledikleri görülmektedir. Birinci olarak ülke içine birçok Alman; tüccar, mühendis, diplomat olarak sızacak. Bunlar içeride evvel (A) listesine dahil olan hükûmet ve parti yetkililerini tutuklayacaklar, akabinde (B) listesine dahil olanları nezaret altında tutacaklar. Alman işgalini kolaylaştıracak ve iş birliği yapacak C listesine mensup şahıslarla de ilgileneceklerdir. Sonra, bu listelerden seçtikleri bireylerle yeni bir hükûmet kuracaklardır.”

Haberi yazan muhabir, isimleri vermemiş.

Aksiyon mecmuası, bu makaleyi ele alarak C listesinde kimlerin yer alabileceği konusunda Doç. Dr. Mithat Atabay, Rasih Nuri İleri, Attila İlhan, Orhan Koloğlu ve Altan Deliorman’ın görüşlerine başvuracak; bu bireyler de 1940’lardaki Türkçü/Turancı hareketinde yer alan kimi isimleri “muhtemel işbirlikçiler” olarak sıralayacaktı.

Haberin değişik yanı, Sertel’in bu makaleyi yazmaya yönlendiren ve Tan gazetesinde yayımlanan yazı dizisinin hiç anılmamasıydı. Sertel’i bu makaleyi yayımlamaya iten yazı dizisi; 28, 29, 30 Eylül 1945 tarihlerinde Tan gazetesinde yer alan ve Dr. Nerin Gün tarafından evvel Gazette de Lausanne’da yayımlanan uzun bir haberin çevirisiydi.

Nerin Gün, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin esaretine düşen az tarafsız gazetecilerden biriydi. Yayımladığı haberlerle Almanları öfkelendirdiği ve İtalya ve Macaristan’da basın temsilciliği misyonlarını üstlendiği bilinenler ortasında. Naziler Macaristan’ı işgal ettiğinde Gestapo tarafından tutuklanarak evvel Mauthausen ve akabinde Dachau kampına gönderildi.

2 hafta sonra, Amerikan Silahlı Kuvvetleri 29 Nisan 1945’te Dachau’ya girdiğinde, kampın mahkumlarını hür bıraktığında o da özgürlüğüne kavuşmuştu.

Gün, daha sonra Amerika’ya yerleşerek soyadını Gun yaptı.

Yazdığı makalelerle Türkiye’yi kötülemekle suçlandı, bizler de bugün Hitler’in kurguladığı bu planı aslında kendisinden öğreniyoruz. Dr. Nerin Gün’ün muhabiri olduğu Gazette de Lausanne’da 25 Temmuz 1945 tarihinde yayımlanan makalesini Tan gazetesi, tercüme ederek yayımladı:

“İsviçre kamuoyu, Hitler Genelkurmayının İsviçre’ye dair planları konusunda bilgi sahibi olmuştur. Zira yetkili siyasi başkanlar, bu hususta inkâr edilemez açık bilgiler vermişlerdir. Lakin beşerler süratle unutma eğilimindedirler. Bu nedenle bu husus benim için değerlidir. Berlin’de gazetecilik yaptığım yıllarda Almanların bu niyetleri hakkında birçok bilgi edindim. Toplanma kamplarında geçirdiğim 16 ay içinde şahit olduğum inanılmaz tesadüflerle ilgili olayları herkese duyurmak isterim.

Nazi Alman sadizminin bu cehennemî icatları yalnızca siyasi bir hedef taşımıyordu. Tıpkı vakitte her personelden alınan maaşlarla S.S. hareketi besleniyor ve esirlere tahsis edilen kamptaki S.S. ünitelerinin büyük kamplarının masrafları da karşılanıyordu. Bu dev kamplarda rastgele bir ülkeyi işgal etmek için hazırlanan kümeler eğitim alıyor ve tıpkı vakitte S.D. takımlarına dahil özel S.S. ünitelerine beşinci kolu oluşturan ögelerin casusluk bilgilerini sağlayarak ün kazanıyordu.”

Bavyera’daki Meching kampında bulunan S.S. üniteleriyle temas halinde olan esirlerin sözleri, İsviçre’nin işgal edilmesi için bu kamplarda kuvvetlerin hazırlandığını doğrulamaktadır.

Bu kamplar gözden uzak ve bâtın tutulmuştu. Fransa’nın işgal edilmesi, akabinde Moskova’nın işgali ve İngiliz-Amerikan ihracından sonra gerçekleşecek olan Action Matterhorn operasyonunu hazırlayan hareket burada planlanmıştı.

Ancak Dachau’a gelmeden önce, tüm bu evrakların yanmış olması nedeniyle bunlara ulaşmak mümkün olmadı. Buna karşın, ‘Şark Yıldızı” ismi verilen planı elde etmeyi başarmıştı. Bu plan, Türkiye’nin işgaline dairdi. İzlenen siyasi, askeri ve düzenleyici sistemler birebir olduğundan, Almanların İsviçre’de nasıl hareket edeceklerini küçük bir varsayımla anlamak mümkündür.

Peki Gün, bu bilgilere nasıl erişti?

1944’te uzun bir müddet Mauthausen mevt kampında bulundu. Farklı lisanları bildiği için S.S. Teşkilatı’nda kâtip olarak misyon yaptığı biliniyor.

Daha sonra siyasi ünitede çalışmaya başlamış. Şefler, kamptan sağ çıkmayacağından emin oldukları için konuşmalarında bazen devlet sırlarını bile ifşa etmekten çekinmemişler. Kâğıt problemi nedeniyle eski evraklardan yararlandıklarını tabir eden Gün; bir gün büyük bir tesadüfle, (Şark Yıldızı-Orientstern) operasyonuna katılacak olan S.S. ünitelerine ilişkin bir notaya rastlamış. Akabinde ‘Ankara’nın planı, sıcak memleketlere mahsus giysi eşya listesi’ üzere dokümanlara ulaşmış.

Ağustos ve Eylül 1942’de kampın içinde 500’den fazla S.D. bulunduğunu ve bunların daima olarak Türkiye’ye seyahat etmekten bahsettiklerini söylüyordu. Şeflerle konuşurken gördüğü bu belgeleri de sık sık gündeme getirmiş olmalı ki biri istediği bilgileri kendisine vermiş. 

Hatta daha da ileri giderek, teşkilata gönderilen talimatı okumuş. Bu talimat, ‘Şark Yıldızı Harekâtı’ için ‘Gizli Servis’ adını taşıyan bir dizi broşürden oluşuyordu.

Peki okuduklarına bakılırsa işgale nasıl hazırlanıyorlardı?

Kampta bulunan üyeler dersler alıyorlardı. Gündemdeki olaylara ve Türk önderlerine ilişkin sinemalar gösteriliyor, Türk kentleri, sokakları ve kıymetli binaların büyük fotoğrafları projeksiyonla yansıtılıyordu. Bu görselleri hafızalarına kazımak için âdeta bir polisin hatalı fotoğraflarını hatırlaması gibi detaylı bir formda inceliyorlardı. Ayrıca Türkçe, Türkiye’nin coğrafyası üzere dersler de veriliyordu. S.D. üyeleri, aslında yüksek maaş alan profesyonel memurlardı.

Teşkilatın, Romen harfleriyle işaretlenmiş dört şubeden oluştuğunu söyleyen Gün; dahili yönetim, Alman vatandaşlarının nezareti, casusluk ve polis kuvvetleri olduğunu söylüyor. Teşkilat bile kendi içinde kollara ayrılmış, birbirlerinin alt ve üstünde çalıştıkları görülüyor.

Şark Yıldızı Harekâtı’nda sulh yoluyla hareket etmek gerektiği yazıyordu.

Bulgaristan’ın işgal edildiği tarihten Ruslara atağa geçilen vakte kadar olan mühlet içinde, Birçok S.S. birlikleri ayrılmıştı. Bu ünitelerin hareketi büsbütün askeri bir nitelik taşıyacaktı. 1942’de yalnızca Alman dostu bir Türk hükûmeti kurma niyetleri vardı. Daha sonra Türk ordusuyla anlaşarak Türkiye’nin stratejik bir formda işgal edilmesi prensibi kabul ettirilmeye çalışılacaktı.

Teşkilata, Türkiye tarafından hazırlanan ayrıntılı haritalar verilmişti. Yalnızca Eskişehir ile çevresindeki havaalanlarının haritaları, bir casus tarafından manuel olarak hazırlanmıştı. Üyeler tüccar, endüstrici ve gazeteci üzere gizlice ülkeye gireceklerdi. Bu küme, yalnızca teşkilatın üyelerinden oluşacak ve rehberlik, tercümanlık, yol gösterme yahut gereç temini üzere vazifeleri yerine getirecekti.

Hitler’in vaatleri ne olacaktı?

Almanya ise Türkiye’nin bağımsızlığını ve egemenliğini teminat altına almayı, iç işlerine müdahale etmeme taahhüdünde bulunmayı, üçlü mutabakata katılmamayı taahhüt etmeyi kabul ediyordu. Türkiye’nin tarafsızlığını sürdürmesine itiraz etmiyor, müttefik tebaalarına karşı baskı tedbirleri almamayı kabul ediyor ve Alman ordusunun Türk topraklarından transit geçişi sırasında kıtaların Türk toprağında üç haftadan fazla kalmayacaklarına dair teminat veriyordu.

O devirlerde Türkiye’nin savunmasında eksiklikler önemli askerî zorluklar yaşanmasına neden oluyordu. 1941 kışında, mümkün bir harekât ve Bulgaristan’daki Alman birliklerinin istihbaratı üzerine Türk ordusu, Trakya’dan büsbütün çekilmişti. İstanbul’u potansiyel bir Nazi saldırısına karşı korumak hedefiyle Türk ordusu, Trakya’da Anastasios Surları olarak bilinen uzun duvara kadar konuşlanmıştı.

Almanya’nın stratejisi, Irak’taki petrol kaynaklarına ulaşmak ve Mısır’a inerek Libya’dan gelen Mihver birlikleriyle Kahire’yi kuşatmaktı.

Alman Genelkurmayı, Trakya ve İstanbul’u 18 günde, Anadolu’nun geri kalanını ise 1 ayda ele geçirmeyi planlıyordu. Ancak Almanya’nın Stalingrad’da SSCB’ye karşı aldığı mağlubiyet, Şark Yıldızı Operasyonu’nu sekteye uğrattı. Hitler, operasyonu durdurarak Türkiye ile tarafsızlık ve dostluk muahedesi imzaladı. Alman Genelkurmayı, Türkiye’yi işgal etme fikrine sıcak bakmıyordu. Lojistik problemler, Türk direnişi hakkında kâfi bilgi eksikliği, İngiltere’den gelebilecek yardım ve önceliğin SSCB’ye verilmesi üzere nedenlerle bu adım hiç atılmamıştı.

Federal Almanya Dışişleri Bakanlığı Arşivi’nde “Gertrude Operasyonu”na dair rastgele bir evraka rastlanmamış olması, bu türlü bir planın büsbütün hayalî olduğu manasına gelmiyor. Verilen ayrıntılı bilgilerin doğruluğu lakin Alman arşivlerinde yapılacak derinlemesine bir araştırma sonucunda teyit edilebilir. Bu bilgileri edindiğimiz Nerin Gün’ün kendisi ve yakınlarına dair ise rastgele bir iz bulunamamıştır.