Millî Mücadelenin En Büyük Kadın Kahramanlarından Kara Fatma’nın Okuyunca Hem Gururlanıp Hem Duygulanacağınız Hayat Hikâyesi

Türklerin ulusal çaba yılları birçoklarını bilmediğimiz sayısız kahramanlık kıssası ile dolu. İşte bu kahramanlardan bir tanesi de Kara Fatma’dır. Kocası şehit düştükten sonra vatan uğruna savaşmak için Mustafa Kemal Paşa’dan müsaade isteyen Kara Fatma, Türk bayanın kahramanlık destanlarına bir yenisini eklemiştir.

Mustafa Kemal Paşa’ya ‘Ordu yok.’ dedikleri vakit ‘Kurulur!’ karşılığını vermişti. Eminiz Kara Fatma ile daha erken tanışmış olsa ‘Çoktan kuruldu bile.’ kederi. Zira nizamlı bir ordu olmasa bile Türk milleti aslında birinci günden beri bayan, çoluk, çocuk demeden işgale karşı direnmeye başlamıştı. Pek birçoklarını bilmediğimiz bu kahramanlık öykülerinden bir adedini de Kara Fatma isimli genç bir Türk bayanı yazmıştı.

Kara Fatma’nın öyküsü, ulusal çaba yıllarında pek çok örneğini gördüğümüz kahramanlık kıssaları ortasında en kıymetlilerinden bir tanesi. Kocası şehit düştükten sonra şahsen gidip Mustafa Kemal Paşa ile görüşen ve ondan savaşmak için müsaade isteyen Kara Fatma, onbaşı olarak orduya katılarak yüzlerce kişilik birliğini yönetti. İzmit’in kurtuluşu başta olmak üzere pek çok kıymetli muharebede yer alan Kara Fatma, kendi canını hiçe sayan bir savaşçıydı.

Doğuştan savaşçı bir Türk bayanı: Kara Fatma kimdir?

Kesin olmamakla birlikte 1888 yılında Erzurum’da Yusuf Ağa’nın kızı olarak dünyaya gelen Kara Fatma’nın ismi aslında nüfus kayıtlarına nazaran Mahi’dir ancak kendisi her vakit Fatma Seher ismini kullanmıştır. Fatma, Derviş lakabı ile bilinen eşi ile evlendikten sonra Edirne’ye gitti. 

Birinci Dünya Savaşı başlayınca eşi ile birlikte Kafkas Cephesi’ne giden Fatma, burada örgütlediği on bayan savaşçı ile birlikte düşmana karşı savaştı. Eşi Sarıkamış’ta şehit düştükten sonra İstanbul’a ve oradan da çocukları ile birlikte eşinin memleketi olan Erzurum’a gitti. Lakin işgal sürat kesmeden devam ediyordu, meskende oturmaya niyeti yoktu.

Kılık değiştirerek günler boyunca gizlice yol alıp Mustafa Kemal ile görüştü:

Mustafa Kemal Paşa’nın o sırada Sivas Kongresi için Sivas’ta olduğunu haber alan Fatma çabucak yola çıktı. Sık sık kılık değiştirerek üç gün boyunca gizlice yol aldı çünkü o periyotta geçtiği her bir toprak modülünde işgal askerleri bulunuyordu. En sonunda Sivas’a vardı ve Mustafa Kemal Paşa’yı tam da öğlen yemeği yiyeceği sırada yakaladı.

Evet, tam manasıyla ‘yakaladı’ zira herkesin casus olma kuşkusu olduğu için Mustafa Kemal ile görüşmek o kadar kolay değildi. En sonunda paşayı ikna etti, karşılıklı oturup konuştular. Mustafa Kemal, ona at binmeyi ve silah kullanmayı bilip bilmediği sordu. Fatma hepsini biliyordu, daha da değerlisi gözü karaydı ve paşadan yalnızca savaşmak için müsaade istiyordu.

Fatma’nın daha sonra anlattığına nazaran Mustafa Kemal Paşa hamasetine hayran kalarak ona gözü karalığını belirtecek halde Kara Fatma demiş ve imzalı bir vesika ile İstanbul’a görevlendirmiş. Hem müsaadesi hem de buyrukları alan Kara Fatma çabucak İstanbul’un yolunu tutarak direniş hareketini örgütlemeye başladı.

Kara Fatma köy köy gezip direnişi örgütledi:

İstanbul’a gelen Kara Fatma, buradaki lokal direnişçilerle birlikte 15 kişilik bir çete kurdu. Buradan Yunan işgali altındaki İzmit’e giderek neredeyse tüm köyleri dolaştı ve kendini tanıtarak çetesini büyüttü. Savaşçı sayısı 500’e yaklaştı.

Kara Fatma, gizlice silah taşıdığı sırada Yunan askerleri tarafından yakalandı ve 19 gün azaba maruz kaldı. Çıktığında artık müfrezesinde 43 bayan ve 700 erkek savaşçı vardı. Onbaşı olmasına karşın bine yakın savaşçının başkanıydı. 

Kara Fatma ve savaşçıları mahallî direnişlerin akabinde Birinci İnönü, İkinci İnönü ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ne katıldılar. Katıldıkları her savaşta şehitler veriyor, yaralanıyorlardı. Fakat düşmana da büyük zayiat veriyorlardı. Afyon’u düşmandan temizlendikten sonra Bursa’ya giden Kara Fatma, burayı da Yunan işgalinden kurtardı. 

Kara Fatma, üsteğmen rütbesi ile emekli oldu:

Katıldığı sayısız savaş ve aldığı onlarca yaradan sonra üsteğmen rütbesine getirilen Kara Fatma bu rütbe ile emekli oldu. Maaşının tamamını Kızılay’a bağışlamıştı. Uzun yıllar kendi hâlinde bir ömür sürdü. Ama daha sonra anlaşıldı ki aslında artık kimsesi kalmadığı için büyük bir sefalet yaşıyordu.

1950 yılında Bayan Gazetesi’nde ‘Kara Fatma Yardım Bekliyor’ başlığı ile yaşadığı zorluklar anlatıldı. Yıllar sonra lakin 1954 yılında meclis kararı ile kendisine bir aylık bağlandı. 21 Haziran 1955 tarihinde Darülaceze’ye yatırılan Kara Fatma, 1955 yılının 2 Temmuz günü 67 yaşındayken kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. Cenazesi Kulaksız Mezarlığı’na defnedildi.

Kara Fatma’nın kahramanlıkları unutulacak üzere değil:

Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Esma Torun’a nazaran, Fatma Seher Erden olarak bilinse bile aslında Kara Fatma’nın gerçek soyadı Savaşır’dı. Çünkü o, hayatı boyunca savaşmıştı.

Kara Fatma ve çetesi Bolu’da, Kocaeli’de, Bursa’da, İzmit’te işgal askerlerine büyük zayiat verdirmiş, Sakarya’da ve Büyük Taarruz’da kıymetli katkılar sağlamıştır. Maaşını Kızılay’a bağışlayacak kadar da ulu istekli olan Kara Fatma, büyük bir sefalete düşene kadar kuruluşunda büyük katkısı olan devletinden tek kuruş talep etmemiştir.

Bütün dünya ona hayrandı:

Kara Fatma’nın mahallî bir kahraman olduğunu sakın zannetmeyin. Kendisi üsteğmen rütbesini aldığı vakit dönemin New York Times gazetesinde ‘Orduda Savaşan Türk Bayanı Teğmenliğe Yükseldi’ başlığı ile manşette haberi yapılmıştır. Devrin SSCB diplomatı Semyon Ivanoviç Aralov ise anılarında Kara Fatma’dan şu cümlelerle bahseder;

“Birkaç sefer elçiliğimize savaşçı bayanlardan çeteci Fatma Çavuş da gelmişti. Fatma Çavuş, bir çetenin başında bulunuyordu. Yunanlarla ve asilerle dövüşmüştü. Fatma Çavuş, kısa uzunluklu, zayıf, enerjik yüzlü, kara gözlü, yaşlıca bir bayandı. Bir keresinde yeniden bir çeteci olan ve annesiyle birlikte savaşlara katılan oğlu ile elçiliğe geldi. Fatma’nın sırtında siyah uzun bir ceket, ayağında çizgili bir eteklik vardı. Belindeki geniş jenerasyonunda tüfek mermileri, kama, omzunda da kayış görünüyordu.”

Millî çaba yıllarının en değerli kahramanlarından bir tanesi olan Kara Fatma kimdir, neler yapmıştır gibi merak edilen soruları yanıtladık. Kara Fatma üzere ismini bildiğimiz ve daha kacını bilmediğimiz tüm bu kahramanlara Türk milleti olarak ne kadar minnet duysak az kalır.