Dinî Törende Herkesin Ortasında Doğum Yapması ile Kadın Olduğu Ortaya Çıkan Papa Joan’ın Akılalmaz Hikâyesi

Orta Çağ’da erkek kılığına girerek iki yıl boyunca papalık yapan, tarihin en gizemli ve tartışmalı figürlerinden biri olan Papa Joan’ın öyküsünü anlattık.

Roma Katolik Kilisesi’nin dünyadaki önderleri için kullanılan “Papa” tabiri, birinci vakitler tüm piskoposlara verilen bir unvan iken günümüzde sırf Roma Piskoposu için kullanılıyor. Erkekler tarafından yerine getirilen bu vazife, Hristiyanlık dininde kıymetli bir yere sahip.

Peki tarihte bilinen tüm papalar erkek iken erkek kılığına girerek papalık yapan bayan Papa Joan’ın kıssası gerçek mi, yoksa bir uydurma mı? Bu yazımızda Papa Joan’ın inanılmaz hikayesini sizler için araştırdık.

Papa Joan’ın hayatı hakkında pek çok farklı kaynak ve rivayet bulunmasına karşın en yaygın bilgiye nazaran Joan 9. yüzyılda İngiltere’den ihraç edilmiş bir ailenin kızı olarak Almanya’da doğdu.

Bu periyotta birçok bayan kolaylıkla öldürülüyor, dini inançlar mazereti ile türlü azaplar yapılıyordu ve Orta Çağ kilisesine karşı güçlü bir tehdit olarak görülüyordu.

Kadın olmanın dezavantajlarının farkına varan Joan, on iki yaşına geldiği vakit, erkek üzere görünmek isteyerek erkek üzere giyinmeye başlamıştı. Ayrıyeten erkek çocukları üzere davranışlar sergiliyordu.

Misyonerlik eğitimi almak istediği için onların ortasına bir erkek olarak katıldı ve kendisine “İngiliz Joan’’ ve “Mainzlı Joan’’ isimlerini verdi.

Geniş cübbe giymesi ve tıpkı bir erkek üzere davranmasından dolayı kimse onun bayan olduğunu anlamamıştı.

Manastırda üstün muvaffakiyet elde ettiği için gezgin Hristiyan misyonerlere katılıp Atina’ya gitti. Burada din ve ideoloji eğitimi aldı. 

O periyot Atinalı Hristiyan din adamlarının sakal bırakma adeti ve Joan’ın aslında bir bayan olması ona zorluk çıkarıyordu. Bu nedenle Joan, sakalsız olmanın sorun olmadığı Roma’ya gitmeye karar verdi.

Burada Joan, “John Anglicus” ismini kullanarak Benedictine Manastırına girdi. Çeşitli alanlardaki bilgisi ve kuvvetli insan münasebetleri ile rahiplerle dostluklar kurarak geniş bir etraf edindi. Böylece kısa vakitte yeteneklerinin farkına varılması ile rahip oldu.

Rahip olmasının çabucak akabinde ise Roma Katolik Kilisesi’nin merkezi yönetim ünitesi Curia’ya sekreter olarak atandı. Daha sonra da kardinal oldu.

853 yılında Papa IV. Leon’un ölmesi ile hem Papa’ya yakın olması hem de çok bilgili olması sebebiyle Joan (John) yeni papa seçildi.

VIII. John ismiyle papalığa başladı ve iki yıl beş ay dört gün boyunca vazifesini sürdürdü. Bu mühlet zarfında kilise ıslahatları, barış antlaşmaları ve kültürel faaliyetlerle kiliseye katkıda bulundu.

Rivayete nazaran Joan, misyonu esnasında hizmetkarlarından birinden gebe kalıyor ve bu durumu tam dokuz ay boyunca saklamayı başarıyor.

855 yılında Aziz Petrus Kilisesi dışında kortej halinde yapılan bir dini merasim esnasında doğum sancıları tutunca çocuğunu doğuran Joan’ın bayan olduğu o vakit anlaşılıyor.

Doğumdan sonra Joan’ın öldürüldüğü kesin olsa da nasıl öldürüldüğü tartışmalıdır. 

Bazı söylentilere nazaran kardinaller hem Joan’ı hem de yeni doğmuş bebeğini taşlayarak öldürdü. Başka söylentiye nazaran ise kalabalık onu ve bebeğini atların gerisine bağlayarak kentte dolaştırıp öldürmüştü. 

Papa VIII. Joan’ın öldürülmesinden sonra ismi papalar listesinden silindi.

Joan’dan 17 yıl sonra tahta geçen ve “John’’ ismini almak isteyen bir papa “IX. John’’ olması halinde daha evvel John sıralamasından çıkarılan VIII. John’un eksikliğini fark ettireceği için bir evvelki John(Joan)’ın sayısı, isminin başından alınarak yeni papaya verildi ve yeni papa yeniden birebir isimle “VIII. John’’ oldu.

Papa Joan için her ne kadar rivayet denilse de Rahip Jean de Mally, Rahip Martin Polonus ve ünlü İtalyan hümanist Bocaccio yapıtlarında bayan Papa Joan’dan kelam ettiler.

Ayrıca VIII. Joan merasim sırasında öldürüldüğü yere gömülmüş ve buraya anne ve çocuğu temsil eden bir heykel ve bir de mezar taşı dikilmiş. Bu taşın üzerinde “Petre, Pater Patrum, Papisse Prodite Partum’’(Baba, Babaların Babası, Bayan Papanın Çocuk Doğurma İhaneti) yazıyordu lakin 16. yüzyılın sonlarında yaşayan Papa V. Pius, Joan’dan geriye hiçbir iz kalmaması için heykeli ve mezar taşını söktürüp parçalattı. 

Her ne kadar tarihte kendisinden “rivayet” olarak da bahsedilse de Joan’dan sonra ortası boş bir koltuk üretilmiş ve papa seçilecek kişinin buraya çıplak bir biçimde oturması ile testisleri denetim edilmeye başlanmış.