Amerika ile Özdeşleşen Hamburger Aslında “Türklerin” Dünyaya Bir Hediyesi: İşte Muhtemelen İlk Kez Duyacağınız Serüveni

Dünyanın her yerinde severek tüketilen hamburgerin geçmişine indiğimizde menşeiyle alakalı epeyce şaşırtan bilgiler var. Herkesin Amerika’da ortaya çıktığını düşündüğü hamburger, aslında yüzyıllardır bizimleydi.

İki dilim ekmeğin ortasına köfte ve yeşillik eklenerek hazırlanan bu pratik yemeğin etimolojik tarihi, Orta Asya’ya kadar uzanıyor. Anlaşılan her devir bizim mutfağımıza eşlik etmiş bu arkadaş.

Sözcük anlamı “Hamburglu” olan hamburgerin dünyaya açılışı, biz Türklerin atalarından kaynaklı gibi görülüyor. Pekala nasıl oldu da bu yemek, dünyanın her bir bölgesine bu kadar yayıldı?

Hamburger geçmişte, bizim bugün bildiğimiz formda değildi.

O vakitler Rusya’nın Baltık bölgelerinde savaşçı topluluklar ve kabileler eti biftek haliyle tüketiyordu. Bu kabileler arasında özellikle Tatarlar da vardı. Eti, başta çiğ olarak tüketen Tatar atlıları, vakitle eti binek araçları olan atların eyerlerinin altına koyduklarında, etin at hareketleriyle birlikte azar azar piştiğini gördüler.

Asya bölgesindeki bu uzun seferlerde, eyerin atında olan eti çıkarttıklarında pişmiş et, bugün bilinen ‘Tatar Bifteği’ni ortaya çıkardı.

19. yüzyılın ortalarında ise Alman bir tüccar, bu bifteği fikir olarak Almanya’ya götürdü.

Almanya’nın Hamburg kentinden bir tüccar, ticaret gayesiyle gittiği Orta Asya’da bu eti görüp Almanya’ya götürdü. Vakitle onu da Hamburg Bifteği olarak sunmaya başladı. Hamburgeri çok beğenen Almanlar, içerisine soğan koyarak farklı bir yorum getirdi. “Hamburg’a ait” manasına gelen Hamburger ismi da verildikten sonra artık hamburger, dünyaya açılmaya başladı.

Hamburger, Almanya’nın dışına farklı metotlarla çıktı.

İlk olarak fizikçi ve yemek geliştirme uzmanı olan Dr. J. H. Salisbury’nin, hamburgeri İngiltere’ye götürmesiyle başladı bu süreç. Salisbury, günde üç kez sıcak suda yıkanmış biftek yenmesinin sıhhate yeterli geldiğini düşünüyordu. Bu halde hazırlanan hamburgere ise İngiltere’de ‘Salisbury Bifteği’ dendi.

Hamburgerin dünyaya ikinci açılışı da Alman göçleriyle birlikte oldu. Amerika’ya giden Almanlar, 19. yüzyılın sonlarında hazırlanan bu köftelerin ismini Amerika’da hamburger olarak yerleştirdiler.

Hamburger tarihçileri (evet nitekim de bu türlü bir küme var) hamburgerin kökenini araştırdılar.

Araştırmacılar, Teksas’ın bir bölgesi olan Athens’te bir restoran işletmecisi Fletcher Davies’in, 1904’te St. Louis Dünya Fuarı’nda hazırladığı hamburgerin birinci hamburger olduğunu argüman ediyorlar. Savlar o kadar ikna edici olacak ki 2006 yılında Athens, hamburgerin anavatanı olarak onaylandı.

Zaman ilerledikçe fast food kültürü Amerika ve Avrupa’da yayılmış oldu. Bugün, adım atılan her yerde rastlayabileceğimiz hamburgerin anavatanı Orta Asya iken vakit içinde evrim geçirmiş ve bugünkü formunu almıştır.

Amerikalılar hamburger konusunda hayli titiz davrandıkları için hamburgeri “milli yiyecekleri” yapma konusunda ısrarcılar. Ülkemize ise fakat 1986’da bir zincir ile giriş yapmış oldu.