Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı ile Dünyanın İlk Transseksüeli Olan Lili Elbe’nin İlginç Hayat Hikâyesi

Biyolojik olarak erkek cinsiyetinde doğan Einar Wegener, daha sonra cinsiyet değiştirme ameliyatı geçirdi ve Lili Elbe ismini alarak tarihin birinci transseksüeli oldu. 20. yüzyılın birinci yıllarında yaşanan bu olay, içinde pek çok trajedi de barındırıyor. Gelin Lili Elbe kimdir, öyküsünün bilinen tüm ayrıntılarına yakından bakalım.

Biyolojik olarak erkek cinsiyetinde doğan Einar Wegener, bir bayana aşık olup evlenmişti fakat 46 yaşına geldiğinde cinsiyet değiştirme ameliyatı oldu ve Lili Elbe ismini aldı. 

Bugün artık az çok bilgimiz olan bir bahis olmasına karşın 20. yüzyılın birinci yıllarında yaşanan bu olay devrinde pek anlaşılır değildi, bu nedenle de Lili Elbe büyük zorluklar yaşadı. Maalesef geçirdiği son ameliyat sırasında yaşanan bir enfeksiyon nedeniyle çok geçmeden hayatını kaybetti. Dünyanın bilinen birinci transseksüeli olarak tarihe geçen Lili Elbe kimdir gelin biraz daha yakından bakalım.

En baştan başlayalım; Lili Elbe kimdir?

• Einar Wegener

Tam ismiyle Einar Magnus Andreas Wegener, 28 Aralık 1882 tarihinde Danimarka’nın Vejle kentinde dünyaya geldi. Hakkında yazılan kimi yapıtlarda doğum yılı 1986 olarak da geçmektedir. 

Einar Wegener’in doğduğunda biyolojik olarak erkek olduğu düşünülüyor. Lakin bazı kaynaklarda interseks yani her iki cinsiyetin de özelliklerini taşıdığı söylenir. Hatta kimi raporlarda Klinefelter sendromu yaşadığı ve aslında ilkel de olsa yumurtalıklara sahip olduğu söyleniyor. 

Öğrenciyken bir bayana aşık oldu ve evlendi:

• Gerda Gottlieb 

Einar Wegener, fotoğraf yeteneği olan bir gençti ve Kopenhag’da bulunan Danimarka Kraliyet Hoş Sanatlar Akademisi’nde eğitim almaya başladı. Burada kendisi üzere bir fotoğraf öğrencisi olan Gerda Gottlieb ile tanıştı. İkili aşık oldular ve 1904 yılında Gerda 19, Einar 22 yaşındayken evlendiler.

Çizim yaparak hayatlarını kazanıyorlardı. Einar Wegener görüntü konusunda tam bir uzmanken Gerda Gottlieb moda mecmualarına çizimler yapıyordu. Gerda’nın çizimlerinde her vakit çok hoş bir bayan vardı. İsimsiz bu model söylediğine nazaran Gerda’nın kuzeniydi lakin ortalarda pek görünmüyordu. Gerçek bir müddet sonra ortaya çıktı. 

Einar Wegener, bayan giysilerini giydiği anda gerçeği anlamıştı:

• Lili Elbe

Gerda Gottlieb, bir gün bir moda mecmuası için çizim yapacaktı fakat model o gün gelemeyecekti. Eğlenceli olacağını düşünen Einar, Gerda’nın çizimi için bayan kıyafetleri giydi. Giydiği çorapların ve topuklu ayakkabıları içinde kendini buldu. Bu görünüşü severek kendine Lili ismini verdi.

Bu noktada farklı söylentiler var. Einar, bu kıyafeti cümbüş hedefli olarak giyiyordu ve karısı da bu bahiste kendisini destekliyordu. İçindeki değişimi ikisi de fark etmişti lakin hayat onlar için hoştu. Başka bir söylentide ise Gerda, Einar bu kıyafetleri giydikten sonra içindeki lezbiyeni keşfetmişti ve onu bu biçimde giyinmesi konusunda teşvik ediyordu.

Lili vakit zaman Gerda’nın kuzeni ya da yengesi olarak tanıtılıyordu. Yakın arkadaşlar ortasında geçen yemeklerde ise Einar bazen ortadan kayboluyor ve kıyafetlerini değiştirerek Lili olarak ortalarında katılıyordu. Her ne oluyorsa oluyordu ve Gerda’nın çizimlerinde herkesin hayran olduğu o hoş bayan gerçeğe dönüşüyordu.

Gerçekten Lili Elbe olmak için birinci ameliyatını olunca evlilikleri sonlandı:

• Lili Elbe ve Claude Lejeune 

Einar Wegener’in artık kararı mutlaktı, biyolojik olarak da Lili olacaktı. Bunun için Almanya’ya gitti. Berlin’de seksolog Magnus Hirschfeld ile görüştü ve biyolojik olarak bayan olması için gerekli dört ameliyat planlandı. Bunlardan birincisi, 1930 yılında Magnus Hirschfeld’in denetiminde Dr. Erwin Gohrbandt tarafından yapıldı ve testisleri alındı.

Elbette bu haber süratle Danimarka ve Almanya basınında duyulunca büyük bir sansasyon yaşandı. Danimarka hükümeti iki bayanın evliliğinin yasal olmadığını söyleyerek Einar Wegener ile Gerda Gottlieb ortasındaki evliliği iptal ettiğini açıkladı. Einar Wegener, pasaportu dahil tüm resmi evraklarda ismini Lili Ilse Elvenes olarak değiştirdi. Evraklardaki cinsiyetini de değiştirmişti, o artık resmen bir bayandı. Daha sonra da Elbe soyadını aldı.

Nedendir bilinmez, evlilikleri bittikten sonra Gerda ile ortalarındaki bağ de bitti. Bilinene nazaran İtalyan bir diplomatla evlenerek Fas’a yerleşti. Lili de Fransız bir sanat tüccarı olarak tanınan Claude Lejeune ile bir alakanın içine girmişti. Lili Elbe olarak fotoğraf çizmeyi bıraktı. Zira ona nazaran fotoğraf yeteneğine sahip olan Einar Wegener’di, kendisi değil. Her şey istediği üzere gidiyordu, sıra son ameliyata gelmişti. 

Geçirdiği son ameliyat, onun vefatına neden oldu:

• Lili Elbe

Lili Elbe’nin birinci ameliyatında testisleri alınmış, ikincisinde yumurtalıkları yerleştirilmiş, üçüncüsünde penisi alınmıştı. Dördüncü ve son ameliyatında rahim nakli yapılacak ve vajinal kanal oluşturulacaktı. 1931 yılında Dr. Erwin Gorbandt tarafından bu ameliyat yapıldı.

Ameliyat sırasında yerleştirilen uterus, Elbe’nin bedeni tarafından reddedildi. Hemen sonrasında yapılan cerrahi mücadahale sırasında ise enfeksiyon oluştu. Maalesef bu enfeksiyon nedeniyle dünyanın birinci transseksüeli olan Lili Elbe, 1931 yılının 13 Eylül günü kalbi durarak hayatını kaybetti.

Her şey Gerda’nın cürmü olabilir mi?

• Gerda Gottlieb 

Konu hakkında pek çok söylenti olduğunu söylemiştik. Bu söylentilerden birine nazaran Einar Wegener’in aklında cinsiyet değiştirmek üzere bir şey yoktu. Ancak lezbiyen olan karısı Gerda, ona bayan kıyafetleri giydirerek Lili’yi yaratmış ve adamın aklına bunları sokmuştu. Alışılmış bu sırf bir söylenti. 

Gerda, Lili’nin vefat haberini aldığında Fas’taydı ve tam manasıyla yıkıldı. Kocasından boşanıp her şeyin başladığı kent olan Kopenhag’a geri döndü. Bir odaya kapandı, fotoğraf yapmayı bıraktı ve kendini alkole verdi. Çok geçmeden 1940 yılında o da hayatını kaybetti. Periyodun ünlü ressamı Gerda Gottlieb’in vefatı, gazetelerde küçük bir ilan olarak verildi. 

Lili Elbe’nin yaşadıklarını anlatan sinema: The Danish Girl

• Yıl: 2015
• Tür: Biyografi, Kabahat, Dram
• Yönetmen: Tom Hooper
• Oyuncular: Eddie Redmayne, Alicia Vikander, Ben Whishaw
• IMDb: 7.1

David Ebershoff tarafından kaleme alınan tıpkı isimli kitabın sinema uyarlaması olan The Danish Girl, Lili Elbe’nin hayat öyküsünü anlatıyor. Dünyanın birinci transseksüelinin yaşadıkları, tüm çarpıcı detaylarıyla izleyicilere sunuluyor. 

Biyolojik olarak erkek cinsiyetinde doğup bayan olmak için ameliyatlar geçirerek tarihin birinci transseksüeli olan Lili Elbe kimdir sorusunu yanıtladık ve hayatı hakkındaki sıra dışı ayrıntılardan bahsettik. Fikirlerinizi hürmet çerçevesinde yorumlarda paylaşabilirsiniz.