Kıtaları Okyanuslar Üzerinden Köprülerle Bağlamak Mümkün mü? (Tabii Sınırsız Miktarda Paramız Olsaydı)

Baştan söyleyelim, pek mantıklı bir tercih olmazdı fakat kim seçim vaadi olarak kullanırsa iktidara geleceği kesin.

Kıtalar yıllaaar yıllar evvel olduğu gibi Pangea ismindeki tek bir kıta halinde kalsaydı bu türlü bir sıkıntımız olmazdı, biz de bu türlü bir içerik yazmak zorunda kalmazdık.

Madem ayrıldılar, biz de deniz ve hava seyahatine alternatif olarak kıtalar ortası seyahatler için bu türlü bir senaryonun ne kadar mümkün olup olmadığını sorgulayalım.

Bir yerden öbür bir yere gitme isteği, insanlığın içinde daima vardı. Mesela bu köprü, dünyanın -hâlâ kullanımda olan- en eski köprüsü (Hem de İzmir’de).

Meles Çayı üzerinde yer alan Kervan Köprüsü, 2900 yıldır kullanılıyor. O günden bu güne köprülerin sayısı arttı; teknoloji geliştikçe dağlar, ırmaklar, vadiler, denizler köprüler sayesinde aşıldı.

Bu da beşerler ortasındaki etkileşimi artırarak ticaretin daha kolay gerçekleşmesini sağladı ve insanlığın faydasına oldu. Pekala kıtaları köprülerle bağlama fikri ne kadar mümkün?

Evet, İstanbul’da ve Çanakkale’de bunun örnekleri var ancak kestirim edeceğiniz üzere okyanusları aşmaktan bahsediyoruz. Bakalım bu ultra, mega, çılgın proje ne kadar mümkünmüş?

Başlıkta da belirttiğimiz üzere “sınırsız paramızın olduğunu” varsayarak bu fikre baş yoracağız. Pekala, maddiyat dışında bizi ne üzere şartlar zorlardı?

Önce bu köprüyü nereye yapacağımızı kararlaştıralım: New York’tan Londra’ya mı, Sidney’den Singapur’a mı, San Francisco’dan Yokohama’ya mı ya da Bering Boğazı üzerinden Rusya ile Alaska ortasına mı?

Yani sırasıyla Atlas Okyanusu üzerinden Kuzey Amerika ile Avrupa’yı, Hint Okyanusu üzerinden Avustralya ile Asya’yı, Büyük Okyanus üzerinden Kuzey Amerika ile Asya’yı yahut Büyük Okyanus’un kuzeyindeki dar kısımdan Kuzey Amerika ile Asya’yı bağlama planlarımız seçenekler ortasında.

Öncelikle bu köprünün altı, nakliye gemilerinin geçebileceği yükseklikte olmalı. Yoksa Alibaba’dan verdiğimiz siparişleri daha çok bekleriz.

Bu kadar uzun köprüleri verimli kullanabilmek için demir yolu da inşa etmek gerekir. Yolunyanında ya da altında olabilir.

En kuvvetli ihtimali düşünelim: ABD ile Japonya’yı San Francisco ile Yokohama ortasında inşa edilecek bir köprüyle birbirine bağlamaya kalkışsak bizi ne üzere zorluklar beklerdi?

Görselde bilmiyorum dikkatinizi çekti mi fakat iki kent ortasındaki bir uçak seyahati bile 11 saat sürüyor ve en düşük fiyat 50 bin TL! Bu bile işimizin ne kadar sıkıntı olduğunu gösteriyor.

San Francisco’yu Sausalito’ya bağlayan meşhur Golden Gate Köprüsü yalnızca 1,3 kilometre uzunluğundayken bizim hayali köprümüzün uzunluğu 8.292 km olacak.

Binlerce aracı taşıyacak köprümüzün çok sayıda takviyeye gereksinimi var. Devasa ayaklarının, ortalama derinliği 5.000 metre olan okyanusun tabanına kadar inmesi gerekir.

Golden Gate için bile 1 milyon ton beton kullanılmış, bir de hayali köprümüz için gereken betonun tartısını varın siz düşünün.

Köprümüz için gereken takviye kablolarının uzunluğu ise 130.000 km’yi bulurdu.

Dünya’nın etrafı bile 40.075 km. Yani bu kablolar, gezegenimizin etrafını 3 sefer sarabilecek kadar uzun olurdu; üstelik 10.000 km’si de artardı. Bu kablolar için “galvanizli çelik” gerekirdi, yükü ise 488 milyar kg yapardı.

Yani hayali köprümüz, toplamda Golden Gate’ten 6.478 defa daha uzun olurdu ve neredeyse 33 kat daha derine inerdi.

Görüldüğü üzere Japonya ve ABD ortasında köprü yapmak mantıklı değil. Pekala Büyük Okyanus’un kuzeyindeki Bering Boğazı’nda yapsak? Hem ABD ve Rusya burada birbirlerine çok yakınlar.

Hatta burada karşılıklı olarak iki ada bulunuyor; biri ABD’ye, oburu ise Rusya’ya ilişkin. Uzaklık çok az lakin birbirlerine sadece coğrafik olarak yakınlar, siyasi olarak değil. Bu da bu fikre sıcak bakmaları ihtimalini azaltıyor.

Ayrıca bu bölgede petrol platformları var, iki ülke ortasında tansiyon olmasaydı bile inşaat esnasında oluşabilecek yanılgılar nedeniyle petrol faciası yaşanabilir ve büyük bir tabiat felaketiyle sonuçlanabilir. Meksika Körfezi’nde yaşanan Deepwater Horizon petrol sızıntısını hatırlayın.

Aslında burada bir demir yolu yapma fikri ortaya atılmış lakin hem çevresel tesirlerinin makus olacağından hem de 100 milyar harcanması gerektiğinden proje rafa kaldırılmış. Ayrıyeten bu bölgede nüfus az olduğu için bu yolun gereğince kullanılmayacağı düşünülmüş.

Dünyanın en uzun köprüsü 164,8 km uzunluğu ile Çin’deki Danyang-Kunshan Köprüsü lakin bu bile bir okyanusu aşma fikrinin yanında çok küçük kalıyor.

Para, vakit üzere büyük zorlukları aştığımızı varsaysak bile okyanuslardaki hava şartları çok diğer düzeylerde. Kimse kasırgalar, büyük dalgalar ortasında bir otomobille seyahat etmek istemezdi.

İstanbul’da belediye otobüsleri sayesinde rüzgardan korunan kuryeleri hatırlayın. Okyanustaki bir köprüde otobüslerin bile talihi olmazdı.

Aşırı rüzgarları engelleyen kapalı köprüler yapılabilirdi tahminen. Dünyada örnekleri var.

Ancak bu da ekstra masraf demek. Bu köprüyü kullanılabilir tutmak için yüksek bir geçiş fiyatı gerekirdi. Ülkemizdeki köprülerden geçebilmek için bile yüzlerce TL vermemiz gerekiyor. Buna bir de o kadar km’de harcamanız gereken yakıtı da eklediğinizde oldukça değerliye patlardı.

Ayrıca bu köprü üzerinde çok sayıda benzin istasyonu, dinlenme tesisi, tamirci, lastikçi, hastane, karakol gerekirdi.

Çok uzun bir seyahat olacağı için uykuk faktörü de değerli.

Kilometreler boyunca dümdüz yolda beton ve sudan diğer bir şey göremeyeceğiniz için canımız çok sıkılır ve bu da uykuyu tetiklerdi.

Manzarası hoş bir yer var aslında. Avustralya’dan Asya’ya geçerken Yeni Zelanda üzerinden adadan adaya hoş bir seyahat olabilir.

Ama Yüzüklerin Efendisi’nin çekildiği o tabiat mükemmeli yerlere beton dökmek mantıklı değil. Bizde olsa çoktan dökülmüştü, oralarda müsaade vermezler.

Diyelim ki oralar bizimdi ve 3-5 şirket yol yabdı. Maddi olarak yeniden mantıksız olurdu. Avustralya nüfusunun büyük kısmı, kıtanın güneyinde yaşıyor. Uçakla gitmek çok daha mantıklı bir tercih olacaktır.

Köprü yapmak, görüldüğü üzere hiç mantıklı değil. Pekala okyanusun altından tünel açsak?

İngiltere ve Fransa’yı bağlayan Manş Tüneli ve Marmaray bu fikrin küçük versiyonları. Manş Tüneli’nden bugün bir tane daha yapmaya kalkışsanız 13 milyar dolar maliyeti olurdu. Üstelik yalnızca 50 km olmasına karşın. Bizim hayali tünelimiz ise 110 kat daha uzun.

Parayı bir biçimde bulduk diyelim; Manş Tüneli’nin inşası 6 yıl sürmüştü ve onlarca yıllık bir planlaması vardı. Yani projeye artık başlasak bile on yıllar sonra tamamlanabilirdi.

İngiltere’den Amerika’ya kadar okyanusun altından toprağı delip tünel açmak mecnun işi. Okyanusun neden olduğu basıncı da hesaba katarsak büyük bir riskimiz var demektir.

Peki, tünel kazmak yerine okyanusun içine inşa edeceğimiz bir tüpün içindeki hızlı trenle gitsek?

5.500 km’lik tüpümüzün içinden gidecek olan trenimizden çuf çuf sesi çıkmayacağından emin olabilirsiniz. Zira Elon Musk’ın Hyperloop’u vb. teknolojilerden bahsediyoruz!

Tüpün içinde vakum ortamı yaratılarak sürtünme mahzuru ortadan kaldırılınca mıknatısların ve motorların dayanağıyla süpersonik trenin saatte 8.000 km sürate ulaşması mümkün.

Ancak bu kadar sürate ulaşmak mümkün olsa da o trenin içinde pek düzgün hissetmeyebiliriz. Bunun yerine ses suratının iki katıyla seyahat edebiliriz, yani yaklaşık 2.000 km’yle. Concorde yolcu uçağı da bu süratle uçuyordu.

Özetle; kâfi para, vakit ve kaynağa sahip olduğumuz sürece bir gün okyanuslarda bir boru görmemiz mümkün. Süpersonik trenlerle okyanusları aşabiliriz lakin bu trenler şimdilik karaların üzerine yapılıyor.