LGBTI+ bireyler, haziran ayını “onur ayı”, “onur yürüyüşü”, “onur haftası”, “onur” üzere isimlerle kutluyor. Her yıl, haziran ayında “Biz varız, buradayız.” demek için toplanıp birlikte yürüyüşler yapıyorlar, sloganlar atıyorlar ve danslar edip müzikler söylüyorlar. Pekala bu “Onur (Pride)” ismi nereden geliyor?
LGBTİ+ bireyler, başka pek çok azınlık kümeleri üzere, yönelimleri ve varoluşları sebebiyle toplum tarafından dışlanıp pek çok makûs muameleye maruz kalıyor.
Bu dışlanma örneklerini, tarihteki birçok olaydan da anlayabiliriz. Pride’a, Pride ismini veren de bu olaylardan biriydi. Eş cinsel topluluklar için bardağı taşıran son damla olmuştu ve isyan başlamıştı.
Bundan 60-70 sene evvel, cinsel yönelimini yahut kimliğini gizleyenler, belli yerlerde bir ortaya geliyordu.
1950’li ve 1960’lı yıllarda, günümüze göre, cinsel kimliğini açıkça söylediğinde başına bir şeyler gelmesinden korkan insanların gidebildiği ve kendini orada inançta hissettiği hayli az yer bulunuyordu. Bu yerlerin sahipleri de çoklukla eş cinseldi.
LGBTİ+ bireylerin makul yerlerde bir ortaya geldiğini öğrenen polis, barlara sık sık baskın düzenliyordu. Bir gün, bardağı taşıran son damla olmuştu.
28 Haziran 1969 yılında, New York’ta, “Stonewall Inn” isimli bir gay bar bulunuyordu. Polis, o gün bara bir baskın yaptı ve içerideki insanlara şiddet uygulayarak dışarı çıkarmaya çalıştı. Beşerler çıkmamak için direndikçe karşılıklı bir hengame ortamı oluştu. Bu direniş, yıllardır bu muameleyi ve tacizi görmekten bıkmış LGBTİ+ bireylerin bir isyanıydı.
Kaba kuvvet kullanan polisi gören beşerler süratle barın etrafına toplanmaya başlamışlardı. En sonunda polisleri bara hapsettiler ve 3 gün boyunca süren bir ayaklanma başladı. Protestolar yapıldı, siyasetçilerle bir ortaya gelindi ve dünyanın birinci “Onur Yürüyüşü” böylelikle başlamış oldu.
Olaylara dahil olan eş cinsellerden biri, o günü şu sözlerle anlatıyor:
“Senelerdir biriken her şey güya o gün tek bir anda ve tek bir yerde tepeye ulaşmıştı. Hepimiz, artık bu muameleden sıkıldığımızı hissettik. O güne kadar bizden devamlı alınan şeyleri, o an geri kazanmak için direnmiştik. Öfke, hudut, sıkıntı, keder… Her şey birleşmişti. Biz sırf, içimize dönerek bu türlü yerlerde özgürlüğü keşfetmeye çalışıyorduk. Birinci sefer o gün, dışarıya dönerek özgürlüğü talep ettiğimizi gösterebildik. Birinci sefer o gün, onlar tarafından ezilip zorbalığa boyun eğmeyecektik.”
“Onur” ismi, yürüyüşü organize eden bir aktivistin lakabından geliyor.
Yürüyüşe “Onur” ismini veren ise Onur Yürüyüşü’nü organize eden “Mother of Pride” yani “Onurun Annesi” lakaplı bir biseksüel aktivist olan Brenda Howard’dan geliyor. Stonewall Inn, günümüzde hala ses getiren bir gece kulübü ve etrafı de ulusal bir anıt misyonu görüyor.
“Varoluşumuzdan onur duyuyoruz.”
LGBTİ+ bireylerin “onur” ismini hâlâ sürdürmesi, topluluklarının varoluş mücadelesine tam uyan bir isim olmasından da kaynaklanıyor. Yani, “Varoluşumuzdan onur duyuyoruz ve bu varoluşumuzdan utanmıyoruz.” demek istiyorlar.
