“Seni Leylekler Getirdi” Efsanesinin Çıkış Noktasını Öğrenince Neden Şimdiye Kadar Duymamışım Diyeceksiniz

Birçoğumuz epeyce küçük yaşlarda “ben dünyaya nasıl geldim?” sorusunu annemize/babamıza sorduğumuzda aldığımız karşılık kuşkusuz, “seni leylekler getirdi” olmuştur. Lakin ebeveynlerin neden bu türlü bir karşılık verdiğini ve bu noktada leylek efsanesini hiç merak etmiş miydiniz?

Aileler onlara bu stil bir soru yöneltildiğinde, ekseriyetle soruyu soran çocuklarının temel vermek istedikleri yanıtı şimdi gerçek bir biçimde anlayamayacağından kaygı eder ve geçiştirme yoluna giderek, doğrusunu vakti geldiğinde öğrenmesi gerektiğini düşünür.

Peki bize açıkça tabir edilemeyen bu sorunun karşılığı için neden leyleklerden bahsedildi ve bahsedilmeye devam ediliyor?

Bu efsanenin, aslında leyleklerle çok sayıda fizikî benzerliği paylaşan turnaların, bebek çalmakla ilişkilendirildiği Antik Yunan’a kadar uzandığını söylemek mümkün.

Hikayeye nazaran Yunan mitolojisindeki doğum tanrıçası Hera, rakibi Gerena’yı, kocası Zeus’la alakası olduğu için uzun uzunluklu bir turnaya dönüştürür. Yeni doğan çocuğundan farklı düşmek istemeyen Gerena da bebeği bir battaniyeye sarar ve gagasında çocuğuyla uzaklara uçup sarfiyat.

Ayrıca Paul Quinn, turna efsanesinin vakit içerisinde leyleğe evrildiğini söz eder. Zira leylekler, evlerin çatılarına yuva yapan ve insanlara epeyce yakın bir ömür süren hayvanlardır.

Londralı bir profesör de bu hayvanların tabiatı ve davranışları gereği, her daim aile hayatıyla ilişkilendirildiğini ve leyleklerin masallarda da bebeklerin imdadına yetiştiğini; göletlerde, bataklıklarda yahut kuyularda kurtarıcı bir rol üstlendiğini kelamlarına ekler. 

Leylekler, 19. yüzyıla gelindiğinde ise masallarda daha da yüklü bir formda ön plana çıkmaya başlar.

Hans Christian Andersen’in 19. yüzyılın şimdi başlarında yayımladığı “Leylekler” masalının, bu efsanenin popülerleşmesinde ve yayılmasında hissesi hayli büyüktür. Andersen’in bu masalında leyleklerin, yeni doğan bebekleri ailelerine götürmesini beklenir. 

Yine bu kitapta bebeklerin, ileride hayal bile edemeyecekleri kadar tatlı hayaller gördüklerinden bahsedilir ve çocuklar da kendilerinden küçük bir kız yahut erkek kardeş sahibi olacağından oldukça heyecanlıdır.

Ayrıca Andersen’in bu masalı, periyot içerisinde neredeyse dünyanın dört bir yanına yayılır ve hayli popülerleşir.

Londralı profesör tüm bunların yanı sıra leylek efsanesinin, Viktorya periyodu İngiltere’sinde ailelerin cinsel ilgi ve doğumla ilgili sorulardan kaçmak istemesiyle oluşturduğu bir senaryo haline geldiğini de tabir eder.

Bu leylek efsanesi, geçmişteki kadar olmasa da tanınan kültürde hâlâ varlığını sürdürmeye ve yayılmaya devam ediyor.

Bebekleri leyleklerin getirdiğine dair telaffuzlar, en kolay örnekle anaokulu düzeyindeki çocukların öğretici kartlarında hâlâ yerini almaya devam ediyor ve kimi aileler de “ben nasıl dünyaya geldim?” sorusuna karşılık olarak, bu kıssanın ardına sığınmayı sürdürüyor.

Hatta bu kıssayla özdeşleşen öbür bir durum da “leylek ısırığı”. Yeni doğmuş bebeklerin cildinde görülen ve ince kan damarlarının genişlemesiyle ortaya çıkan çeşitli doğum lekeleri, halk ortasında masalın tesiriyle bu formda isimlendiriliyor. 

Bu efsane, Batı toplumlarındaki çocuklara, kimi vakit kabak tarlalarında doğduğu ve yetiştiği halinde de anlatılmaya devam ediliyor. Bu hikâye de muhtemelen kimi insanların, ekinlerle doğurganlık ortasında kurduğu bir ilişkiden kaynaklanıyor. 

Cinsel sıhhat alanında uzmanlaşan Spring Chenoa Cooper da bu üstü kapalı ve gerçeği yansıtmayan anlatıların, şaşırtan formda epey yaygın olduğunu söylüyor.

Uzman, bunun nedeninin de birden fazla ebeveynin, bilimsel olanı ne vakit ve nasıl anlatacağı noktasında kararsız olduğunu ve pek çok kişinin, cinsel ilgiyi epeyce küçük yaşta olan çocuklarına ne şekil bir üslupla açıklayacağını bilmemesinden kaynaklandığının altını çiziyor.

Ancak çocuklar üzerinde yapılan bu üzeri örtülü ya da hakikaten uzak anlatım ve tanımların, çocuklar için ilerde cinselliği konuşma noktasında hayli büyük problemlere davetiye çıkarabileceğini ve işin cinsel hücum noktalarına kadar gidebileceğinden büyük oranda kaygı duyduğunu kelamlarına ekliyor.