Havaalanında X-ray aygıtından geçmeye hazırlanırken bir sesin yükselişi duyulur: “Lütfen tablet yahut bilgisayar üzere elektronik eşyalarınızı çantanızdan çıkartın!” Bunu neden her seferinde istedikleri hakkında hiç kestirim yürütmüş müydünüz?
Belki de akla gelen birinci varsayım olan, X ışınlarının elektronik aygıtlara ziyan vereceği fikrine kapıldınız. Ama hayır, X ışınları elektronik aygıtlara bir ziyan vermiyor. Durum, bundan çok daha farklı.
Öncelikle, X ışınları hakkında ufak bir bilgi sahibi olduktan sonra bilgisayar yahut tablet üzere elektronik aygıtlarınızı, X-ray cihazından geçmeden evvel neden çıkarmanız gerektiğine bakalım.
Nedir bu “X ışınları”?
X ışınları, çok daha kısa bir dalga uzunluğuna ve çok daha yüksek bir frekansa sahip olmaları dışında, görünür ışığa misal bir cins elektromanyetik radyasyondur. Tek bir X ışını parçacığı, yalnızca “bir fotondur” (radyo dalgaları üzere elektromanyetik radyasyonu içeren, ışığın temel birimi).
Fakat görünür ışığın bir fotonundan daha fazla güce sahiptir. Bu artan güç, X ışınlarının plastik, deri ve doku üzere objelerden geçmesine müsaade verir fakat kemiklerden yahut meta maddelerden geçmek için kâfi değildir.
Eğer X ışınları unsurların içinden geçebiliyorsa, bilgisayarımızı neden çantadan çıkarmamız gerekiyor?
X-ray imajı, çantanın içinde ne olduğunu gösterirken bir dizüstü bilgisayarın ötesini görmesi zor olabilir. Mesela bilgisayarıın pili çok büyük ve ağır gelebilir.
Böylece, pil üzere ağır unsurların altına silah, patlayıcı aygıt, bıçak yahut uyuşturucu üzere kaçak mallar gizlenebilir ve X-ray aygıtından geçerken laptopunuz bu hususlar için perde görevi görebilir.
Kısacası, havaalanında alınan bir dizi güvenlik tedbiri prosedürlerinden biri de budur. Muhtemelen, şimdiye kadar olası pek çok olayın önüne bu formda geçildi.
1989 tarihli bir hadiseden önce böyle bir prosedür yoktu.
Pan Am Flight 103 uçuşunun 1989’da Lockerbie, İskoçya üzerinde bombalanmasına kadar, kimse el bagajındaki elektronik aygıtları pek fazla umursamıyordu. O uçağı yok eden ve 270 kişiyi öldüren bombanın bir elektronik aygıtın içine gizlendiği ortaya çıktı.
Bu olaydan sonra, kabinde elektronik aygıtların yasaklanmasını düşünüldü fakat bunun yerine elektronik aygıtların X-ray’den çok daha dikkatli bir formda geçirilmesine karar verildi. Sonuç olarak, tarama denetim noktalarında elektronik aygıtların çıkarılması istendi.
Başlangıçta bu uygulama, yolcuların güvenlik denetim noktalarında bilgisayarlarını unutmaları nedeniyle kayıp eşya raporlarında çarpıcı bir artışa yol açtı. Lakin artık herkes tarafından bilinen ve rutine bağlanmış bir prosedür hâline geldi.
