Roma’nın birinci imparatorlarından bir tanesi olan ve hayli kısa bir mühlet karar sürmesine karşın tam bir ruh hastası olduğu için ismi tarihe yaptığı kötülüklerle yazılan Caligula, atını konsül yapmak istemesiyle de tanınır. Gelin Caligula kimdir yakından bakalım ve kısa ancak garip ayrıntılarla dolu hayatını görelim.
İnsanlık tarihinin gördüğünü en büyük medeniyetlerden bir tanesi olan Roma İmparatorluğu’nun başına sayısız başkan geçti lakin bunların hiçbiri Caligula kadar silinmez izlerle tarihe geçemedi. Caligula Roma’nın birinci imparatorlarındandır ve epey kısa bir mühlet karar sürmüştür fakat tam bir ruh hastası olduğu için adını tarihe fecî bir formda yazdırmayı başarmıştır.
Caligula aslında sıradan bir çocuktu ve imparator olduktan sonra da başarılı işlere imza attı. Lakin saltanatının birinci yıllarında bir hastalık geçirdi ve tarihçilere nazaran o günden sonra gerçek manada delirdi. Konsül yapmaya bile çalıştığı atı dışında etrafındaki kimseyi sevmedi ve onlara büyük eziyetler yaptı. Caligula kimdir gelin yakından bakalım ve onu tarihe geçiren garip davranışlarını görelim.
Caligula kimdir? Romalı bir komutanın küçük oğlu:
Doğum ismiyle Gaius Julius Caesar Germanicus, milattan sonra 12 yılının 31 Ağustos günü Roma İmparatorluğu hudutları içerisinde bulunan Antium kentinde dünyaya geldi. Babası, ünlü Romalı general Germanicus’tur. Babasının misyonlu olduğu Ren Irmağı yakınlarındaki bir karakol bölgesinde yaşıyorlardı ve kendisi küçük yaşta asker kıyafeti giyip maskot üzere askerlerin ortasında gezdiği için Latince küçük çizme manasına gelen Caligula takma ismini almıştı.
Dönemin Roma İmparatoru Augustus yaşadığı periyotta bile tahtın varisi tartışılıyordu, Germanicus ailesi de varisler ortasındaydı. Tahta Tiberius geçti ve Caligula büyükannesinin yanına gönderildi. Fakat bu bir sürgün değildi, Caligula seviliyordu. Yaşanan entrikalar sonrası Tiberius 37 yılının 16 Mart günü hayatını kaybetti, Roma tahtı boşalmıştı.
Caligula, Roma’nın üçüncü imparatoru olarak tahta çıkıyor:
Tiberius ölürken varis olarak Caligula’yı ve kendi torunu Tiberius Gemellus’u bırakmıştı. Söylenene nazaran muhafız birliği lideri herkes tarafından sevilen Caligula tahta geçsin diye Tiberius Gemellus’u bir yastıkla boğdu. Caligula, 37 yılının 28 Mart günü Roma İmparatorluğu’nun üçüncü imparatoru olarak tahta geçti. Kendisi halkın en sevdiği imparator olarak duyuruldu.
Caligula; muhafız maaşlarını arttırdı, vatana ihanet davalarını kaldırdı, sürgüne gönderilenleri gerçi çağırdı, vergi sisteminden mağdur olanları affetti, cinsel suçluları kovdu, gladyatör dövüşlerini barbarca buldu, pek çok değerli inşaat hizmetini başlattı yani halkın güzeline giden pek çok işe imza attı. Zati Julius Caesar ile kan bağı olduğu için de herkes tarafından sevilen bir imparator haline geldi.
Halkın sevgilisi imparator, geçirdiği hastalık yüzünden tam manasıyla delirdi:
Böylesine olağanüstü bir başkan olan Caligula, 37 yılının Ekim ayında birden hastalandı. Caligula çok içen, çok banyo yapan ve çok cinsel alakaya giren biri olduğu için bir çeşit virüs kaptığı ve bu yüzden hastalandığı söylenir. Tarihi kayıtlara nazaran bu hastalık o kadar ağır geçmişti ki neredeyse iki yıl boyunca Caligula odasından dışarı bile çıkmamıştı.
O iki yılda tam olarak ne oldu bilinmez fakat 39 yılında halkın bebeğimiz, yıldızımız olarak isimlendirdiği Caligula garip davranışlar sergilemeye başladı. Etrafında kim varsa kovdu, geçit merasimlerinde senatörleri at arabasının yanında koşmaya zorladı. Yaptığı şeyler zalimlik bile değil, tam manasıyla mecnunluk olmaya başladı.
Galya seferi, Caligula’nın deliliğinin en büyük ispatı oldu:
Caligula’nın içinde hala aklı başında bir taraf kalmış mıydı yoksa devrin kumandanları mı güzeldi bilinmez lakin kendisi hasta olduğu devirde bile bölgedeki pek çok karışıklık bastırıldı, limanlar geliştirilerek deniz ticareti uygunlaştırıldı, Mısır ithalatı arttırıldı, sayısız kamu işi muvaffakiyetle tamamlandı. Her şeye karşın Caligula yeterli işler yapıyor üzere görünüyordu.
Derken Galya seferi başladı. Caligula, Roma savaş ahlakını hiçe sayarak karşısındaki esir aldığı Galyalı askerleri aşağıladı. Yetmezmiş üzere kendi askerlerini kıyıya götürdü ve ganimet olarak deniz kabuğu toplattı. Olayın ayrıntıları ve bunu neden yaptığı bilinmiyor lakin tarihçilere nazaran bu yapılanları gerçek manada delirdiğinin en büyük deliliydi.
Caligula’nın yaptığı kötülüklerden kimileri tarihin kara lekeleridir:
Kendisinin cinsel manada tam bir gözü dönmüş olduğu, pek çok heteroseksüel ilginin yanı sıra homoseksüel münasebet yaşadığı söylenir. Hadi bunlar özel hayatı diyelim, iğrenç olan kendi üç kız kardeşiyle de yaşadığı ensest bağlardır. Yetmiyor senato üyelerinin karılarını da zorla kendine alıyor ve daha da berbatı, senato üyelerinin karıları sözün tam manasıyla açık arttırmaya çıkarıp en yüksek fiyat verene satıyordu.
Dönemin Roma ahlakına bile zıt düşen kıyafetler giyerek gece sarayın koridorlarında dolaşıp Güneş’e doğmasını emrettiği anlatılır. Sarayda bir genelev açtığı, senato üyelerinin karılarını burada tuttuğu, kocaları görecek halde onlarla bağa girdiği, görmeyenlere de uzun uzun bu yaptıklarını anlattığı söylenir. Daha neler neler var da şimdilik bunları anlatmakla yetinelim.
Atını konsül yapmaya çalışan bir ilah:
Eminiz hiçbiriniz şaşırmayacaksınız, Caligula kendini ilah ilan etmiştir. Hatta bir periyot ensest bağlantı içinde olduğu kız kardeşini de tanrıça ilan edip tüm Romalı bayanlara ona dua etmesini emretmiştir. Caligula sık sık her istediğini yapabileceğini söylüyor ve kendisinden korktukları sürece insanların ondan nefret etmelerini umursamadığını bağırıyordu.
Atı Incitatus ise tahminen de Caligula’nın sevdiği tek şeydi. Onun için mermerden özel bir ahır ve altından bir yemlik yaptırmıştı. Roma’da eşi gibisi olmayan süslü mücevherlerle dolu bir gerdanlığı da atına takan Caligula, onu Senato’ya konsül yapacağını söylemişti. Ayrıntıları bilinmiyor lakin atı ile ortasındaki alakanın daha sapkın ayrıntılara sahip olduğunu söyleyen de vardır.
Nihayet birileri bu manyağı öldürüyor:
Tabii ortada demokrasi yok, seçim yok; manyak bir imparatordan kurtulmanın tek yolu onu öldürmek. Caligula, sayısız suikastten sağ olarak kurtulmuştur. Tanrı kompleksinin de zati bu kurtuluşlar sonrası ortaya çıktığı düşünülür. En sonunda 41 yılının 24 Ocak günü Caligula, kendi muhafızları tarafından tam 30 bıçak darbesi alarak oracıkta öldürüldü.
Caligula hakikaten de berbat biri miydi?
Caligula’nın çocukluk ve birinci gençlik yıllarını bilenler onun bu delice davranışlarının geçirdiği hastalık yüzünden olduğunu söyler. Beyin humması geçirdiği, menenjit olduğu, sara hastası olduğu ve beyninde iltihap olduğu üzere farklı teoriler vardır. Yine de ortak kanı, kendisinin geçirdiği hastalık yüzünden bu halde davrandığı istikametindedir. Yani bir kutu antibiyotik olsaydı o devirde, Caligula bu türlü biri olmayabilirdi.
Tarihin gördüğü en büyük ruh hastalarından bir tanesi olan Roma İmparatoru Caligula kimdir sorusunu yanıtlayarak hayatı hakkındaki sıra dışı ayrıntılardan bahsettik. Caligula hepimize örnek olsun, çağdaş tıbbın değerini bilelim.
