İnsana kendini özel hissettirdiği kesin lakin yavaştan gelenek hâline gelen ‘davetiye yoluyla kullanıcı alma’ usulü hakikaten gerekli mi, yoksa tadı kaçtı diyebilir miyiz?
Sosyal medya platformları yeni şeyler denemeye çalışıyormuş üzere görünürken yalnızca birkaç yıl evvel ortaya çıkan Clubhouse, davetiye yoluyla kullanıcı kabul etmesiyle ilgiyi üzerine toplamıştı. Her ne kadar bu türlü bir şeyi birçok kişi birinci kez görmüş olsa da aslında davetiye yoluyla platforma alım prosedürünü 2000’lerin başlarına kadar takip edebiliyoruz.
Fakat yazıda ilerledikçe fark edeceksiniz ki, bu sistem başlarda bir gereklilikten doğarken vakit içinde tabir yerindeyse, krizin fırsata çevrilmesiyle bir araç hâline getirilmiş. Artık lafı daha fazla uzatmadan kısaca kelam konusu sistemin kullanıldığı yerlere, artılarına ve eksilerine geçelim.
Davetiye yolunu 2004 yılında bile görebiliyoruz. Hem de Türk bir yazılımcıdan.
Zamanında Google’da çalışan Orkut Büyükkökten, Google araçlarından ve sunucularından bağımsız olarak geliştirdiği ve sonradan epeyce sağlam bir kitle yakalayarak kısmen Google tarafından sahiplenen Orkut platformunu sessiz sedasız yayınlamıştı. Ancak platform, Google üzere milyonlara konut sahipliği yapacak büyüklükte değildi.
Bu yüzden de davetiye yoluyla kullanıcılar platforma alındı.
Her ne kadar milyonlar bulunamasa da sistem, 200-300 bin kişiye konut sahipliği yapabilecek kapasitedeydi. Farklı bir sunucuda farklı araçlarla geliştirildiğinden, Google maalesef bu siteyi geliştiremedi. Esasen Gmail ve Google+ üzere daha sağlam ve ‘yakın’ projeler var olduğundan Orkut, 10 yıl sonra 2014’te kapatıldı.
Zaten bu süreçte Facebook ortalığı kasıp kavuruyordu.
Orkut’tan 2 hafta kadar sonra çıkış yapan ve başta Harvard Üniversitesinden olanlara özel olarak geliştirilen Facebook, davetiye yoluyla bir noktaya kadar gelmiş, daha sonrasında ise gitgide büyüyerek Google’ı gölgesinde bırakmıştı.
Davetiye konusu, tıpkı bugün de olduğu üzere insanları heyecanlandırmış ve kaçınılmaz olarak olağandan çok daha fazla ilgi çekilmesine sebep olmuştu. O vakitten bu vakte Facebook, devasa adımlar atarak kesimdeki hacmini de genişletti.
Google tarafında ise Gmail ve Google+ hizmetleri, davetiye yoluyla çalıştıkları için dikkat çekmişlerdi.
Beta testine katılan şahıslara vakit zaman farklı bireylere gönderebilecekleri davetiyeler verilmişti ve bu da Gmail platformu için duyulan heyecanı farklı bir çıtaya çıkarırken öte yandan kullanıcı kitlesinin de süratle büyümesine yol açmıştı.
2011 yılında ise Google+, kesime getirdikleriyle isminden fazlaca kelam ettirmiş, hatta Facebook’ta bile telaş çanlarının çalmasına sebep olmuştu. Sonradan kapatılacak olsa da Google’ın bu servisinin davetiye yoluyla erişilebiliyor olması, o devirde oluşan heyecanın çok kısa müddette katlanmasını sağlamıştı.
Buna emsal birçok servisin akabinde Clubhouse, 2020’de çıkarak ortalığı salladı.
İçeri giremeyen insanların merakı ve içeridekilerin yaptığı paylaşımlar, Clubhouse’un çok kısa müddette gündeme oturmasını ve uzun müddet boyunca trendlerde kalmasını sağlamıştı. Bu bağlamda bir yandan “Neymiş bu?” diye merak ederken öte yandan da davetiye bulmanın yolunu aramıştık.
Fakat Clubhouse tam tesirini kaybedecekken Bluesky karşımıza çıktı:
Twitter’ın eski yöneticisi Jack Dorsey tarafından kurulan uygulamayı şu an yükleseniz bile davetiyeniz yoksa giriş yapamıyorsunuz. Bu tarafıyla daha evvel bahsettiklerimize bekleyen Bluesky, yavaş yavaş beşerler ortasında heyecanı yükseltiyor ve isminden kelam ettiriyor.
Hakkında kısıtlı bilgiye sahip olunması ise bu heyecanın katlanmasına sebep oluyor. Platform hakkındaki gelişmeleri zati sitemizde görüyor olacaksınız. Biz artık asıl mevzumuza gelelim:
Orkut’ta olduğu üzere bir gereklilik yokken davetiye yoluyla kullanıcı almak düzgün mi yoksa makûs mü?
Bu usul, heyecan oluşturmanın da ötesinde yararlar sunar. Örneğin eser, herkese açılmadan evvel geliştirilebilir.
Çünkü son kullanıcıya açılmadan evvel platformdaki sorunların bildirilmesiyle sorunlar ortadan kaldırılmış olur ve uygulama herkese açıldığında âlâ geri dönüşler alma potansiyeli artar. Bu yüzden ekseriyetle ilgili sektörden olan şahıslar en başta uygulamaya erişim kazanır.
Elbette heyecan kısmını atlamamak gerek.
Az evvel saydığımız örneklerden de görebileceğiniz üzere davetiyeler, genel olarak kitle içinde merak oluşturur. Bu, uygulamanın uygun olup olmadığı tam olarak bilinmiyorken isminden fazlaca kelam edilmesini sağlar ve günün sonunda pasif bir PR misyonu görür.
Deneyim sunulan kullanıcıların seçiliyor olması da verimli bir beta testi imkânı sunuyor.
Bu sayede şirket, eserini çıkarmadan evvel hem gelen dönüşlerle ilgilenmiş oluyor hem de kesim içinde uzman insanların bu hizmeti kıymetlendirmiş olmasının verdiği inançla rakiplerine nazaran avantajlı bir biçimde hayatına başlıyor.
Fakat herkes için süreç bu kadar güzel ilerlemeyebilir.
Buraya kadar daima heyecan deyip durduk. Pekala bu durum yönetilemezse ne olur?
Oyun dünyasında sık sık gördüğümüz üzere, birçok sistem vadettiklerini sunamayacak bir şekilde karşımıza çıkar. Bu, eserin makus olmasından değil, yarattığı heyecanın kendi kapasitesini aşmasından kaynaklanır. Eser ortaya çıktığında ise süratle kullanıcı kaybetmeye başlayabilir.
En başta var olan, davetiye yoluyla iştirakten doğan ‘özel’ olma hissi kaybolduğunda platformun da özelliği kalmayabilir.
Birçok kişi Clubhouse’un davetiye yolunu kullanması dışında platform hakkında öbür bir bilgiye sahip değildir. Ne üzerine şurası olduğundan çok kapalılığıyla gündem olan bir platform, herkese açılmasının akabinde kullanıcı kaybetmemek için fazlaca uğraş sarf etmek zorunda kalacaktır.
Ayrıca şayet geniş çaplı bir takım kelam konusu değilse, bu kapalı süreç fazlaca yorucu olacaktır.
Elbette burada geliştiriciler üzerindeki yorgunluktan bahsediyoruz. Çünkü bilhassa de beta testi üzere süreçler, kusurların derhal düzeltilmesi için olağandan daha yorucu geçeceği için standart olarak uygulamayı yayınlamaya göre çok daha yoğun olacaktır.
Son olarak editörün bu husustaki fikri:
Peki sizin bu bahisteki kanılarınız neler? Söylediklerime katılıyor musunuz yoksa bu bahis hakkında farklı yorumlarınız mı var? Gelin yorum kısmında tartışalım.
