Elektrikli bir aleti kapatıp yine açarken, fişini çekmişsek tekrar takmadan evvel belirli bir mühlet beklememiz öneriliyor. Pekala, çoklukla neden 30-40 saniye kadar beklememiz gerekiyor?
Bilgisayarınızın ekranı apansızın karardı ya da telefonunuz şarj olmuyor. Birinci yapacağınız şey ne olurdu? Genelde bu soruya verilen yanıt, aygıtı kapatıp yine açmak ya da fişini çıkarıp tekrar takmak oluyor.
Fişi çıkardıktan sonra çabucak yine takmak anlık olarak sorunu çözse bile ilerleyen vakitlerde büyük sorunlara yol açabiliyor. Bu nedenle, fişi çıkardıktan sonra biraz beklemek epey değerli.
Önerilen 30 saniyelik bekleme mühletinin neden kıymetli olduğuna geçmeden evvel bu teklifin nasıl ortaya çıktığına bir göz atalım.
1908 yılında General Electric tarafından üretilen ekmek kızartma makinelerinin tasarımı, günümüzdeki kızartma makinelerinden hayli farklıydı. Fotoğrafta da gördüğünüz üzere makinenin açıkta kalan direnç telleri, kızartma esnasında kırmızı renkte parlıyor ve el sürüldüğünde kullanıcının ellerinin yanmasına neden oluyordu.
Bunun için üretici firma kırmızı rengin olağan rengine dönmesini yani makinenin soğumasının beklenmesini öneriyordu. Bu bekleme müddeti de üstte da yazdığımız üzere ortalama 30 saniye kadardı.
30 saniye kuralı günümüzde de hala tavsiye ediliyor. Pekala, neden?
Bu sorunun karşılığını net bir halde anlayabilmek için elektrik devresinin ve kapasitör adı verilen elemanların ne olduğunu öğrenmemiz gerekiyor. Sizleri çok teknik ayrıntıya boğmadan bu ikiliyi kısaca anlatacağız.
İlkokul fen bilgisi derslerinden de hatırlayacağınız üzere bir elektrik devresi aktif ve pasif elemanlardan oluşur. Etkin elemanlar hücreye akım sağlar yani aygıta elektrik verir.
Pasif elemanlar ise hazır bir devreden akan akımı düzenleyen ya da devre üzerinde çalışan elemanlardır. Yani pasif elemanlar kendi akımlarını üretmezler.
Kapasitörler, voltajı düzenleyen ve elektrik yüklerini depolayan elemanlardır. Bu elemanlar, aygıtların hakikat çalışması için gerekli olan elemanların başında gelirler.
Kapasitörler, sistemsiz voltajlar ya da güç dengesizlikleri nedeniyle aygıtların kısa devre yapmasını ya da ziyan görmesini önler.
İşte, fişi çektikten sonra 30 saniye beklememizi gerekli kılan şey kapasitörlerdir.
Çünkü fişi çektikten sonra bile bu elemanda hala elektrik yükleri kalmış olabilir. Bu durumda fişi yine takmak elektrik yüklerinin apansız ve yeniden devreye girmesine neden olabileceği için elektrik çarpmasına ya da aygıta fazla yük binmesine neden olabilir. Bu da anlık olarak kullanıcıya ziyan vereceği gibi ürüne de ilerleyen vakitlerde büyük ziyanlar verebilir.
Tüm bu nedenlerden ötürü fişi çektikten sonra 30 saniye kadar beklemek değerlidir. Bu kısa müddette kapasitörlerdeki tüm elektrik yükleri büsbütün boşalır ve fiş yine takıldığında aygıt inançlı bir biçimde çalışır.
