Günümüzde sanıldığından daha çok insanda görülebilen ve insanları sevmemeye yol açabilen bir dissosiyatif bozukluk olan depersonalizasyon bozukluğu nedir, semptomları nelerdir, nasıl ortaya çıkar ve nasıl tedavi edilir anlattık.
Dünyada şu anda neredeyse 8 milyar insan var. Bu insanların hepsinin de kendilerine ait problemleri var. Kiminin geçim sıkıntısı, kiminin iletişim problemi kimininse psikolojik sıkıntıları… Bu sorunların yol açtığı sıkıntılar olarak birçok şey gösterilebilir. Ancak bugün ilgileneceğimiz psikolojik sıkıntı, diğerlerinden daha enteresan.
‘Ben sevemiyorum’ cümlesini illa ki duymuşsunuzdur. Depersonalizasyon bozukluğu olarak adlandırılan bu psikolojik bozukluğun semptomlarından biri insan sevmemek. Evet, yanlış duymadınız. Bu durum, günümüzde birçok ilişkinin bitmesine ve özellikle Türkiye’de çok görülen bir durum. ‘Ben sevemiyorum’ cümlesine yol açabilecek olan bu hastalığın detaylarına gelin bir göz atalım.
Önce en basit sorudan başlayalım: Depersonalizasyon nedir?
Depersonalizasyon (Duyarsızlaşma) bozukluğu, insanın vücudundan ve düşüncelerinden kopuk hissetme dönemleri olarak tanımlanır. Bu bozukluk bazen kendinizi vücudunuzun dışından izliyormuşsunuz gibi veya bir rüyadaymış gibi hissetmek olarak da görülebilir.
Depersonalizasyon bozukluğu olan kişiler gerçeklikle temasını kaybetmezler, sadece işlerin göründüğü gibi olmadığını sanarlar. Bir duyarsızlaşma dönemi, birkaç dakika da sürebilir uzun yıllar da. Depersonalizasyon ayrıca madde kullanımına, belirli kişilik bozukluklarına, nöbet geçirmeye ve diğer bazı beyin hastalıklarına yol açabilir.
Depersonalizasyon bozukluğu, dissosiyatif bozukluklar adı verilen bir grup durumdan biridir. Dissosiyatif bozukluklar hafıza, bilinç, farkındalık, kimlik veya algıda bozulma veya bozulmaları içeren akıl hastalıklarıdır. Bu işlevlerden biri veya daha fazlası bozulduğunda semptomlar ortaya çıkabilir. Bu semptomlar, bir kişinin sosyal ve iş faaliyetleri ve ilişkileri dahil olmak üzere genel işleyişine müdahale edebilir.
Depersonalizasyon bozukluğu semptomları nelerdir?
Depersonalizasyon bozukluğunun ana semptomu, vücudunuza dair çarpık bir algıya düşmenizdir. Kişi kendini bir robot gibi veya bir rüyada hissedebilir, yani kendini o yönetmiyormuş gibi. Duyarsızlaşmaya maruz kalan bazı insanlar delirdiklerini düşünebiliyor ve korkabiliyor. Bu sebeple depresif, endişeli veya panik bir hâl alabilirler.
Bu semptomları gösteren insanlar kendilerini gerçeklikten soyutladığı için kendisi de dahil olmak üzere kimseyi sevememe gibi semptomlar da gösterebilirler. Bazı insanlar için ise semptomlar hafif süregelir ve kısa bir süre devam eder. Ancak çoğunluk için konuşacak olursak semptomlar kronik bir hâle gelebilir ve uzun yıllar sürebilir veya tekrarlayabilir, bu da günlük yaşamda sorunlara ve hatta hastalığa yol açar.
Depersonalizasyona ne sebep olur?
Şu ana kadar yapılan araştırmalar ışığında Depersonalizasyon bozukluğu nedenleri hakkında çok az şey biliniyor. Ancak biyolojik, psikolojik ve çevresel etkenlerin büyük bir rol oynadığı düşünülüyor. Diğer dissosiyatif bozukluklar gibi depersonalizasyon bozukluğu da sıklıkla yoğun stres veya kişinin yaşadığı veya tanık olduğu savaş, kavga, istismar, kaza, felaket, ölüm veya aşırı şiddet gibi travmatik bir olay tarafından tetikleniyor.
‘Ben bipolarım cnm’: Depersonalizasyon bozukluğu ne kadar yaygındır?
Depersonalizasyon bozukluğu, çeşitli psikiyatrik bozukluklardan türeyerek görülen bir semptom olabilir. Zaten birçok travmatik bozukluğun saldırı, kaza veya ciddi hastalık gibi tehlikeli bir durum yaşadıktan sonra ortaya çıktığını söylemiştik. Ayrı olarak kendi başına bir bozukluk şeklinde depersonalizasyon bozukluğunun ortaya çıkma ihtimali oldukça nadirdir.
Depersonalizasyon bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Eğer yukarıda bahsettiğimiz semptomlardan birini gösteriyorsanız doktora gittiğinizde ilk olarak tıbbi geçmişiniz araştırılacak, daha sonra fiziksel muayeneye tabi tutulacaksınız. Dissosiyatif bozuklukları spesifik olarak teşhis edebilecek laboratuvar testleri şu an için henüz mevcut değil ancak doktorlar, teşhis yapabilmek adına çeşitli görüntüleme çalışmaları ve kan testleri gibi tanı araçları kullanabilir.
Eğer fiziksel bir hastalık bulunamazsa kişi bir psikoloğa veya psikiyatriste yönlendirilir. Psikolog veya psikiyatristler, hastayı dissosiyatif bozukluklar açısından değerlendirmek adına özel görüşmeler yapar ve kendi değerlendirme kriterlerine kullanarak teşhis koyabilirler.
Depersonalizasyon bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Depersonalizasyon bozukluğu tedavisi, direkt olarak hastalığın kendisinden ziyade depresyon veya anksiyete gibi sorunlara yönelirler. Birçok durumda semptomlar zamanla kendiliğinden geçer. Tedavi genellikle depersonalizasyon bozukluğu çok uzun sürüyorsa veya tekrarlıyorsa uygulanır.
Tedavinin amacı, bozukluğa sebep olan tüm stres sebeplerini ele almaktır. En iyi tedavi bile bireyin olumlu olması sonucunda işe yarar. Depersonalizasyon bozukluğu için birkaç tedavi yöntemi var, onlar ise şunlar:
- Psikoterapi: Bu tür bir terapi, kişinin duyarsızlaşmaya yol açan psikolojik sorunları hakkındaki düşüncelerini ve duygularını daha iyi anlamasını ve iletmesini sağlar.
- İlaç tedavisi: İlaçlar genellikle bu tür dissosiyatif bozuklukların tedavisinde kullanılmaz ancak bu tür bir bozukluğu olan bir kişi aynı zamanda depresyon veya anksiyeteden muzdarip ise bir anti-depresan kullanımı söz konusu olabilir.
- Aile terapisi: Bu noktada bozukluğu olan kişiden ziyade bozukluğu olan kişinin ailesi ile çalışılır. Aileye hastalık ve semptomlar ile ilgili bilgiler verilir ve nasıl davranılacağı öğretilir.
- Sanat veya müzik terapisi: Sanat veya müzik terapisi, hastanın düşünce ve duygularını güvenli ve yaratıcı bir şekilde keşfetmesini ve ifade etmesini sağlar.
- Klinik hipnoz: Bu tedavi, insanların bilinçli zihinlerinden gizlemiş olabilecekleri düşünceleri, duyguları ve anıları keşfetmelerine izin veriyor.
Depersonalizasyon bozukluğuna sahipseniz ne yapmalısınız?
Depersonalizasyon bozukluğundan tamamen iyileşmek mümkün. Bu sebeple bu bozuklukla ilgili semptomları gösterdiğinizi hissediyorsanız paniğe kapılmamanız ve önce ailenizle, daha sonra bir uzmanla görüşmeniz en iyisi olacaktır. Tedavi olmazsa, bozukluğunuz diğer dissosiyatif bozukluklara yol açabilir.
Depersonalizasyon bozukluğu önlenebilir mi?
Depersonalizasyon bozukluğu bahsettiğimiz gibi travma sebebi bir olaydan doğduğu için maalesef önlenmesi mümkün değildir. Ancak travmatik olayın gerçekleşmesinin hemen ardından yukarıda bahsettiğimiz tedavi yöntemleri uygulanırsa hastalığın ilerlemesi hemen durdurulabilir. Yaraya sıcakken müdahale etmek bu durumda en iyisidir.
Böylelikle depersonalizasyon bozukluğundan bahsettiğimiz içeriğimizin sonuna geldik. Yazımızı okurken bu semptomları gösterdiğinizi fark ettiniz mi? Veya bir yakınınızın bu semptomları gösterdiğini? Eğer öyleyse, en hızlısından bir uzmanla görüşmenizi tavsiye ederiz. Düşüncelerinizi ve hislerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.
