Bu yazı Crusader Kings III için yazdığım 3. yazı oluyor (CK3 incelemesi, Royal Court birinci bakış ve Royal Court incelemesi), bu bir ileti mı yoksa 🙂 Ben strateji oyunlarına (menajerlik de dahil) harcadığım vakit için bir an bile üzülmem. Onlarca saat boyunca ilmek ilmek işlediğim stratejim yerle bir olabilir, hiç kaygı değil, yine ayağa kalkar, yeni stratejiler denerim. Samuel Beckett ne de hoş demiş “Hep denedin, daima yenildin. Olsun. Tekrar dene, yeniden yenil. Daha güzel yenil” diye. Ben de bu formda düşünüp yüzlerce saati ekran başında geçirenlerdenim işte, ne yapayım elimde değil.
Artık diyeceksiniz ki “Ne diye bu türlü bir giriş yaptın durduk yere?”. Ben CK3’ü strateji oyunlarıyla uzun serüvenimizde eriştiğimiz hoş bir nokta olarak görüyorum. Evet, benim için hala Civilization serisinin gerisinde kalıyor; lakin şu ana kadar ona en çok yaklaşanlardan birisi olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Hal bu türlü olunca da tekrar tekrar açıp oynayabiliyor ve üzerine de uzun uzun konuşabiliyorum. Yani sizin karşınıza tekrar tekrar CK3 yazılarıyla çıkmam çok da sürpriz sayılmaz 🙂
Lafı daha fazla uzatmadan, Royal Court ne üzere yeniliklerle gelmiş, bizi bekleyen değişiklikler nelermiş, buyurun daima bir arada bakalım.
Saray dediğin ihtişamlı olacak, kendinden kelam ettirecek…
Royal Court’un sunduğu yenilikler temelde iki noktaya odaklanıyor: Saray ve Kültür. Aslında bunlara ait ayrıntıları büyük oranda birinci bakış yazısında da paylaşmıştım, lakin tekrar etmekten ziyan gelmez.
Saray ile ilgili birinci ayrıntı Taht Odası (Throne Room) ve burada yaşanacaklar. Taht odaları, kraliyetler için kıymetli sembollerdir. Konuklar burada ağırlanır, değerli sorunlar burada ele alınır, dostlara ve rakiplere gücünüzü göstermek için de yeniden bu odalar birer araç olarak kullanılırdı. Bu ek paketle yapılmaya çalışanlardan birisi de tam olarak bu. Bunun için atılan birinci adım da taht odanızı tüm ihtişamı yahut sefaletiyle gözler önüne sermek olmuş. Yönetmeyi seçtiğiniz hanedana ve bu hanedanın temsil ettiği kültüre bağlı olarak değişiklik gösteren taht odaları, görsel olarak da sizlere bir şeyler anlatmayı başarabiliyor.
Hem yöneticilerinizi, aile üyelerinizi, krallığınızın ileri gelenlerini hem de farklı konukları taht odanızda ağırlıyor; tebaanızın sizden taleplerine burada kulak veriyor, ortalarında uyuşmazlık olanların sıkıntılarını burada çözmeye çalışıyorsunuz.
Taht odamızın getirdiği 2. özellik İhtişam (Grandeur). Bir yandan kültürel olarak gelişip bir yandan da kesenin ağzını açarak, ihtişamınızı yükseltebiliyor; taht odanızda daha uygun hizmet sunarak konuklarınızı etkilemeyi başarabiliyorsunuz. İhtişam yükseldikçe, daha üst dereceden konukları misafir etmek imkânı buluyorsunuz. Daha yeterli hizmet sunmaktan kastımız ise; ikramların kalitesini yükseltmek, daha fazla hizmetkar kullanmak vs. Bütün bunlarla daha görkemli bir hükümdarlık haline gelebiliyor, kendinizden daha çok bahsettirebiliyorsunuz.
Taht odamızla ilgili olarak belirtilebilecek bir başka ayrıntı ise; sponsorluk işleri. Bir sonraki çalışmaları için yardımınızı isteyen şair, muharrir, kâşif, mucit, zanaatkar vs bireylere takviye vermek, taht odanızı süsleyecek kıymetli bir eser elde etmenizi sağlayabiliyor ya da kralınız/kraliçeniz için yeni bir silah, zırh vs. üretilmesiyle sonuçlanabiliyor. Taht odanızda yer alan yapıtların sayısı ve kalitesi yükseldikçe de ihtişamınız yükseliyor. Taht odanızı süsleyen bir öbür değerli obje de hanedanınızın flaması oluyor.
Bu ayrıntılar birinci bakışta çok dramatik değişiklikler getirmiyor tahminen; ancak oyunun ‘rol yapma’ kısmını desteklediklerini söylemeden geçmemek, bilhassa öbür karakterlerle etkileşimde oynadıkları rolü göz gerisi etmemek gerek. Ayrıyeten, ihtişamın yükselmesinin sağladığı yan avantajları da gözden kaçırmamak lazım; buyruğunuza alabileceğiniz şövalyelerin sayısından danışmanlarınıza varıncaya kadar pek çok alanda tesirleri bulunuyor. Birtakım hareketler için de ihtişam puanlarınızdan istifade ediyorsunuz.
Biliyorsunuz, benim uzmanlık alanım kültür 🙂
Gelelim Royal Court ile ele alınan ikinci temel özelliğe, yani kültür problemine. Aslında ayrıntılara girersem anlatması uzun sürer, o yüzden yüzeysel geçeceğim. Lakin şahsen deneyim etmenizi istediğim geliştirmelerden birisi olduğunun altını çizmiş olayım.
Toplumları tanımlayan ve öteki toplumlardan ayırt eden, nesilden nesle aktarılan, kendilerine has maddi ve manevi ögeler bütünü olarak tanımlayabileceğimiz kültür; tarihin akışına taraf veren şeylerden birisidir. Royal Court ile gelen hoş bir özellik; yönettiğimiz hanedanın, mensubu olduğu kültür ile ilgili özelliklerden istifade etmesi, gereğince kuvvetlendiğinde bu kültürün ana taşıyıcısı haline gelebilmesi, bir adım sonrasındaysa karma kültürler yaratabilmesi olmuş.
Bunun kıymetini anlatmak ismine şöyle bir örnek verebilirim. Diyelim ki, oyunun başında görece düşük bir hanedanlık olarak başladınız. Etrafınızdaki derebeyliklerle bir rekabet halindesiniz doğal olarak. Bazılarıyla diplomatik alakaları geliştirmeye çalışıyorsunuz. Bazılarıyla çatışmalara giriyorsunuz, toprak elde edip toprak kaybedebiliyorsunuz. Sonlarınızı genişletmeye başladıkça, bu tansiyon ister istemez yükseliyor. Kültürel manada baskın olmanız, işte bu üzere anlarda sizi daha avantajlı bir pozisyona taşıyor. Topraklarının değerli bir kısmını ele geçirdiğiniz ve kendisine kültürel manada da üstünlük kurduğunuz bir derebeyini, buyruğunuza girmeye, vassalınız olmaya mecbur bırakabiliyorsunuz.
Kültür özellikleri oynanışa direkt tesir edebilen ögelerden. Bazıları size savaşlarda aşikâr avantajlar sunuyor, bazıları lisan yeteneklerinizi geliştirmenize imkân veriyor, bazıları varis idaresini etkiliyor, artık hepsini burada sıralayamayacağım pek çok özellik kelam konusu.
Kültür derken din konusu da es geçmemek gerek. Mensubu bulunduğunuz dine dair konumunuz da oyunda kıymetli rol oynuyor. Örneğin, sizi kafir ilan edecek yahut gereğince dindar bulmayan bir ruhban, başınıza kıymetli badireler açabiliyor; yeri geliyor sizi tahtın varisi olarak onaylamıyor, yeri geliyor emrinizdekileri size karşı kışkırtma yoluna gidiyor. Bu üzere durumlarda ya dinibütün bir kral olduğunuzu gösterip etrafınızı ikna edecek ya bu ruhbanın suyuna gidip gönlünü beğenilen tutacak ya da ona meydan okuyup karşı atılımlar yapacak, onun prestijini zayıflatmanın yollarını arayacaksınız. Her hâlükârda, din konusu değerli. Bu hususta ele alınabilecek şeylerden birisi de yeni dini eğilimler konusu. Kimi vakit tıpkı kültürü ve dini paylaştığınız komşu hanedanlardan birisinin yahut emrinizdeki vassalların ya da aile üyelerinizin yeni dini eğilimlere yöneldiğini görebiliyorsunuz, hatta yeri geliyor siz orijinal bir yol çizmeye karar verebiliyorsunuz ve etrafınızdakileri de bu yeni dini eğilim altında birleştirmeye çalışıyorsunuz.
Tahminen biraz da şahsi beğenilerimin tesiriyle, kültürün aktif bir rol oynayan ayrıntılardan birisi haline gelmesi benim çok hoşuma giden bir geliştirme oldu. Evet, tahminen o denli muazzam bir tesirden bahsetmiyoruz, daha çok vakte yayılmış bir tesir kelam konusu. Lakin yokluğunda çok aklınıza gelmeyebilecek bu özellik, oyuna dahil olduğunda “tam da olması gereken özelliklerden birisiydi” diye düşünmenizi sağlayabilecek ayrıntılardan bence.
Toparlama faslına geçmeden bir noktadan daha bahsetmek istiyorum. Ana oyunu incelerken tahminen bu türlü bir şey söylememiş, atlamış olabilirim; lakin müzikler konusunda da yeterli bir iş çıkarıldığı kanaatindeyim. Ek paketle eklenenlerle de birlikte, gitar sololarından orkestral müziklere, enstrümantal olanlardan vokallilere, oyunun temasına çok uygun düşen modüller mevcut.
Daha evvel de söylediğim üzere, bahsedebileceğim pek çok ayrıntı mevcut CK3 ve ek paketi Royal Court ile ilgili olarak. Ancak bunları diğer yazılara saklayıp, artık mukayeseli bir tahlil yapmaya çalışayım müsaadenizle. Paradox oyunları ortasında bir mukayese yapacak olursak, CK3 en aktüel örnek olduğu için avantajlı, fakat ek paketler konusunda şimdi birinci örneğiyle karşımızda ve hasebiyle daha yolun başında, yani öbür oyunların ek paket performansına yaklaşması için biraz daha beklememiz gerekecek.
Ferdî favorilerimden Civilization VI ile kıyasladığımdaysa şimdi o kademeye yaklaşmaktan uzak olduğunu düşünüyorum. Lakin orada da haksızlık etmeyeyim; Royal Court ile Rise&Fall, Gathering Storm yahut New Frontier Pass üzere genişleme paketlerini kıyaslamak çok da adil olmayabilir. Tahminen, medeniyet ek paketleri ile mukayese edilebilir; tek farkı, oyuna yeni medeniyetler eklemek yerine oynanış ögelerini çeşitlendirme yoluna gidilmiş olması.
Bitirmeden şu noktayı da belirteyim. Seçtiğiniz hanedan küçük ise, ek paketle gelen özelliklerin değerli bir kısmına (taht odası ve temaslı özellikler) erişebilmek için hayli vakit geçirmeniz lazım. Bunu, oyunun eksi hanelerine yazmak istemedim, zira benim için olumsuz olarak değerlendirilebilecek bir öge değil bu. Fakat, yeni başlayacaklar için bir ikaz olarak not etmiş olmakta yarar var diye düşünüyorum.
Takip edilmesi gereken çok fazla ayrıntı varken bunları takip etmek konusunda elimizi kolaylaştıracak kimi adımlar da atılmasını isterdim kendi adıma; bu sefer olmamış, kısmetse önümüzdeki geliştirmelerde artık .
Ek paket için, ana oyun fiyatına yakın bir fiyat belirlenmesini de eksi hanesine yazsam mı bilemedim; sonuçta ülkemiz kurallarında düşünülünce hala Paradox oyunları avantajlı fiyatlarla geliyor. Haksızlık da etmeyeyim artık durduk yere 🙂 Fakat sunulan içerikle ve ana oyunun fiyatıyla mukayese edince ek paketin fiyatı bir ölçü daha makul belirlenebilirdi güya.
Özetle; CK3, Royal Court ek paketinin gelişiyle ileriye gerçek bir adım daha atmış oldu. Paradox’un daha evvelki oyunlarda ortaya koyduğu performanstan hareketle bunun devamının daha kuvvetli gelmesini bekleyebiliriz.
